Hoe startup-fonds Poetin via High Tech Campus Eindhoven voet aan de grond wilde krijgen

Het uitzicht van de Russen is fantastisch. Achter het wuivend riet dobberen de eenden. Aan de andere kant ligt De Strip, met vergaderruimten en horeca het kloppend hart van de High Tech Campus in Eindhoven. En daar weer achter torent het hoofdkwartier van de onderzoekers van Philips boven alles uit: de Russische investeerders zitten in hun kantoor eerste rang.

Miljarden van Poetin in staatsfonds voor 'hoogwaardige industrie'

Het logo op de spiegelende ramen van de Eindhovense ‘kantoorvilla’ HTC 84 verraadt dat het gaat om een locatie van Technospark. Dat blijkt een onderdeel van het door Poetin opgerichte staatsfonds Rusnano, schrijft het AD. Poetin heeft daar miljarden ingepompt omdat Rusland op het gebied van hoogwaardige industrie schrikbarend achterloopt. Toptalenten zoeken sinds de jaren negentig steeds vaker hun heil in Westen. Met miljardeninjecties van het Kremlin moest een eigen hoogwaardige industrie worden opgezet om minder afhankelijk te worden van olie en gas.

Even terug in de tijd. Het is een zomerdag in 2015 als enkele Nederlandse partijen in het kielzorg van het ministerie van Economische Zaken aanschuiven in Sint-Petersburg. Russische vertegenwoordigers melden dat ze met het goed gevulde Rusnano-fonds onder meer willen inzetten op zonnecellen. Het fonds is de kersverse partner van het in Eindhoven gevestigde Solliance. Het samenwerkingsverband tussen bedrijfsleven en kennisinstellingen werkt aan slimme zonnefolie dat in plaats van zonnepanelen op dakpannen of muren te plakken is.

'Technologie verder ontwikkelen in Rusland'

De Russen zien er brood in. Ze willen de technologie verder ontwikkelen in Rusland. Op de High Tech Campus in Eindhoven, zo wordt tijdens de vergadering aangekondigd, wordt een ‘Russische hub’ geopend. Zeg maar, de verbinding tussen de ‘Eindhovense technologie’ en nieuwe Russische fabrieken.

Tientallen Russische miljoenen naar chipmachinebedrijf

Daar blijft het niet bij. Terwijl Rusnano enkele jaren eerder al eens vele tientallen miljoenen investeerde in bijvoorbeeld ASML-concurrent Mapper in Delft is er ook nog Technospark. Dat is een onderdeel van Poetin’s staatsfonds dat zich richt op startups. En wat is dan een betere plek om eens rond te neuzen dan het Silicon Valley van Europa, de stad die steevast vanwege octrooien en wetenschappelijke publicaties hoge ogen gooit op de innovatiewereldranglijst: Eindhoven.

Zo zoeken de Russen jarenlang de samenwerking met grote bedrijven in de regio en gerenommeerde kennisinstellingen zoals TNO. Maar inmiddels is de wereld veranderd, sinds de oorlog in Oekraïne die president Vladimir Poetin anderhalve week geleden begon. Wat betekent dat voor de Russische activiteiten hier?

‘You have reached Aircraft’

De Eindhovense telefoonnummers die op de websites van enkele van de Eindhovens-Russische startups die door Technospark worden gefinancierd, geven geen duidelijkheid. Wie belt, krijgt een curieus bandje: ,,You have reached Aircraft PH-LAU.” Of we de cockpit willen of de cabine? De buren dan maar. Die geven aan sinds corona nog maar weinig beweging te hebben gezien. Dat zeggen ze ook bij het management van de High Tech Campus, al huurt de Russische investeerder het kantoor nog altijd.

Een van de Technospark-startups is Ronavi Robotics, volgens de website ‘de enige Russische ontwikkelaar en fabrikant van seriële logistieke robots’. De karretjes snorren automatisch door magazijnen. En ze worden, zo jubelt het bedrijf in oktober 2021 in een persbericht, gebouwd in de faciliteiten van ‘een van de grootste Europese engineeringbedrijven’. Dat blijkt VDL met de hightech-machinefabriek ETG. De woordvoerder van VDL bevestigt dat in totaal zeven robots zijn gebouwd. Eenmalig, in 2020.

Technospark stak ook geld in een ander bedrijf uit Moskou dat in 2013 in Eindhoven neerstreek. Het bedrijf heet Isteq en huurt er, zo blijkt uit stukken bij de Kamer van Koophandel, tot 2024 een kantoor elders op de High Tech Campus. Met zo’n vijf werknemers worden lichtbronnen ontwikkeld voor de chipindustrie en medische apparatuur. Ook daar een bandje dat ditmaal vertelt dat geen medewerkers bereikbaar zijn.

Er is meer. Zoals een bedrijf in buigbare beeldschermen, leunend op technologie ontwikkeld bij Holst Center, TNO en Imec. Ten Flecs heet het en dat logo prijkt ook op het Technospark-kantoor dat uitkijkt over de Campus. Via een fabriek in Rusland moeten de flexibele schermpjes straks geleverd worden aan fabrikanten van componenten of rechtstreek aan bijvoorbeeld smartphonemakers. De technologie die de Russen kochten draaide om de aansturing van de beeldschermen. Het contract met Imec liep tot eind december afgelopen jaar.

Poetin’s Russische staatsfonds Rusnano duikt bovendien op als partner van zonnecel-onderzoeksverband Solliance, blijkt uit het logo op de website. Samen met Rusnano-bedrijf Solartek werd gewerkt aan nieuwste generatie zonnecellen. Werd dus, want navraag leert dat aan de samenwerking in 2018 een eind kwam.

Plan van Poetin

Hoewel er de afgelopen jaren allerlei contacten zijn gelegd tussen de meeste gerenommeerde kennisinstellingen op de High Tech Campus in Eindhoven lijkt er van Poetin’s plan om met Eindhovens onderzoek en ontwikkeling de nanotechnologie in Rusland naar een hoger plan te tillen al met al niet veel van de grond gekomen. En lijken vlak voor het uitbreken van de Oekraïne-oorlog de meeste initiatieven een stille dood gestorven.