,,Ik denk niet dat ze hebben doorgerekend wat de effecten zijn van nog meer winkels op winkelplein de Voorwaarts.’’ Harmen van der Meulen (Futurumshop) reageert daarmee in het AD op artikelen over de binnenstad van Apeldoorn.
Lees ook: Winkelcentra landelijk in zwaar weer, maar Mall of the Netherlands breekt ‘alle records’
Vorige week nog plaatste de Stentor een filmpje dat de lokale kunstenaar River Roest maakte over de leegstand daar. Het schetst in twee minuten een deprimerend beeld van wat er gaande is. Komt de uitbreiding van de Voorwaarts daar nog overheen, dan wordt het nog veel erger, voorspelt Van der Meulen.
Zelf heeft hij ook een pand aan de Hoofdstraat. Daar, tegenover het Raadhuisplein, hoopt hij nog voor de zomer een pilotstore te openen. Bovenal is hij succesvol internetondernemer. Met zijn bedrijf Futurumshop draait hij iedere maand 6 miljoen euro omzet, exclusief btw. Hij is begaan met Apeldoorn, zegt hij. Er is nog maar een klein duwtje nodig, vreest hij, om het nog veel erger te maken dan kunstenaar Roest al uitbeeldde.
Als het aan de gemeente ligt gaat de Apeldoornse binnenstad grondig op de schop, nu in twaalf jaar tijd het bezoekersaantal in het winkelhart is gehalveerd en 17,5 procent van de winkelruimte in de binnenstad leegstaat. Apeldoorn noemt de leegstand zorgelijk en vindt dat het winkelgebied niet functioneert, onder meer doordat het te groot zou zijn.
Het idee is het centrumgebied compacter te maken, met in verschillende straten minder winkels en meer ruimte voor bijvoorbeeld woningen of kantoren. Ook zouden winkels moeten verhuizen naar het kerngebied in de Hoofdstraat.
Ontwikkeling winkelgebied enorme impact
Voor het uitwerken van de plannen sprak de gemeente onder meer met ondernemers. Ook Van der Meulen werd geïnterviewd. Het gaf hem weinig vertrouwen. ,,Het gebeurde door een jongeman uit Amsterdam die geen weet bleek te hebben van wat hier precies speelt. Als je alle lokale ins en outs niet kent, is het heel moeilijk om tot goede adviezen te komen.’’
Lees ook: Duizenden ondernemers in winkelstraat stoppen om schulden te voorkomen
De vraag is of Apeldoorn niet bezig is het paard achter de wagen te spannen, benadrukt Van der Meulen, zolang een paar kilometer verderop een ontwikkeling gaande is die enorme impact heeft.
De komst van de tweede fase van winkelcentrum de Voorwaarts betekent 17.000 vierkante meter extra winkelruimte voor grootschalige winkels. Daarmee wordt het zo’n groot bolwerk dat 80 procent van het geld dat Apeldoorners in fysieke winkels uitgeven daarnaartoe zal gaan, voorziet hij. ,,Dan blijft er weinig meer open voor het centrum en de wijkwinkelcentra. De consument kan slechts één keer zijn geld uitgeven.’’
Uitgebalanceerd winkellandschap
Hij is niet de eerste die dat signaleert. Ruim voor de eerste winkel op de Voorwaarts openging, waarschuwden anderen al. Zo constateerde professor Henk Gianotten, buitengewoon hoogleraar retailmarketing aan de Universiteit van Tilburg, dat Apeldoorn de grootschalige winkels primair gebruikte om Omnisport financieel mogelijk te maken. Niet om een uitgebalanceerd winkellandschap te realiseren.
Nu tien jaar na de opening de tweede fase op stapel staat, is de kritiek van destijds relevanter dan ooit, vindt Van der Meulen. Hij vraagt zich af of er ooit wel iemand op de achterkant van een sigarendoosje de gevolgen heeft uitgerekend. Hij vreest van niet.
Winkels zitten op kantelpunt
,,Het is te gemakkelijk om zo’n ontwikkeling te rechtvaardigen met de constatering dat er ‘vraag is vanuit de markt’, omdat die er altijd wel is. Belangrijker is of er behoefte aan is en wat de gevolgen zijn. Ik vrees dat die groot zijn. Wat moet er nu nog bijkomen op de Voorwaarts? Grote kans dat wat er komt een kannibaliserend effect heeft op de rest van Apeldoorn.’’
,,De binnenstad heeft het al heel moeilijk. Winkels zitten al op een kantelpunt. Trekken ze het nog? Dan moeten er geen extra problemen worden opgeworpen. Het evenwicht is heel fragiel en kan geen extra duwtje gebruiken’’, stelt hij.
Met het uithollen van het centrum haal je de vitaliteit van de stad onderuit. Het evenwicht is heel fragiel en kan geen extra duwtje gebruiken
Harmen van der Meulen topondernemer
Heeft hijzelf dan wel de juiste keuze gemaakt door om voor de eerste fysieke winkel van Futurumshop juist de Hoofdstraat te kiezen? ,,Dat gaat op een gegeven moment wel door je hoofd’’, bekent hij. ,,Als die uitbreiding van de Voorwaarts er gaat komen, wordt dat the place to be. Maar het zou voor Apeldoorn echt heel onhandig zijn. Met het uithollen van het centrum haal je de vitaliteit van de stad onderuit.’’
