Sinds de Belastingdienst de wet tegen schijnzelfstandigheid handhaaft, gaan bedrijven anders om met de inzet van zzp’ers. Daarbij wordt gecontroleerd of zelfstandigen niet worden ingehuurd voor werk dat in een vast dienstverband moet worden gedaan. Als dat gebeurt, kunnen werkgevers een naheffing krijgen. Boetes worden dit jaar echter nog niet uitgedeeld.
Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) deed onderzoek onder de achterban om te kijken hoe zij deze nieuwe aanpak ervaren. In totaal namen hier 3.960 zelfstandigen aan deel, verdeeld over diverse sectoren. Driekwart van de respondenten geeft aan te merken dat er handhaving is en zien vooral ander gedrag vanuit de opdrachtgevers dan voorheen. Bijna de helft van die zzp’ers ervaart echt hinder.
Dit zijn zelfstandigen wiens opdrachten niet verlengd worden, die geen opdrachten meer krijgen en/of gevraagd worden om in loondienst of via een uitzend- of detacheringsconstructie te komen werken. Ook wordt er melding gemaakt van druk op tarieven. Er zijn ook zelfstandigen (55 procent) die van de handhaving vooral merken dat opdrachtgevers nieuwe opdrachtovereenkomsten aanbieden waarin de criteria van een zzp-opdracht duidelijk vermeld staan, of dat sommige opdrachtgevers afhaken maar er andere opdrachtgevers voor terugkomen.
De uitkomsten uit het zzp-onderzoek komen overeen met cijfers van het CBS. Vandaag kwam namelijk naar buiten dat bedrijven dit jaar minder zzp’ers verwachten in te huren. Van de bedrijven die in 2024 gebruikmaakten zelfstandig ondernemers, verwacht ruim 42 procent dat in 2025 minder te doen. Volgens de bedrijven speelt de aangekondigde strengere controle op schijnzelfstandigheid een belangrijke rol om minder zzp’ers in te zetten.
Lees ook: Opvallend: aantal zzp’ers stabiel ondanks aanpak schijnzelfstandigheid, wel daling in bouw
ZZP’ers missen inkomsten door handhaving schijnzelfstandigheid
De helft van de zelfstandigen zegt dat ze er het komend jaar qua inkomsten op achteruit gaan. 8 procent verwacht zelfs (bijna) alle inkomsten te verliezen. Dit betreft voornamelijk respondenten uit de sector zorg en communicatie en ICT.
Uit het onderzoek blijkt eveneens dat bijna de helft (43 procent) van de zelfstandigen zich zorgen maakt of zij als ondernemer kunnen blijven werken. Voor het aankomende jaar is men iets positiever. Een meerderheid van de zelfstandigen (66 procent) blijft naar eigen zeggen in 2025 werken als zelfstandige, maar een kwart geeft aan dit wel te willen maar niet te weten of dit nog wel mogelijk is.
Slechts 3 procent van zzp’ers gaat in loondienst
Misschien wel het opvallendst: slechts 3 procent gaat naar eigen zeggen dit jaar in loondienst en een nog kleiner percentage (1 procent) gaat werken via een uitzend- of detacheringsbureau. Een kleine groep (3 procent) geeft aan helemaal te stoppen met werken, als men dit niet meer als zzp’er kan doen.
Het aantal getroffen zzp’ers ligt vele malen hoger dan het vermoedelijke aantal schijnzelfstandigen
Cristel van de Ven ZZP Nederland
Cristel van de Ven, voorzitter van VZN, vindt dat dit onderzoek laat zien dat de handhaving op schijnzelfstandigheid ‘zijn doel ver voorbijschiet’. Volgens Van de Ven heeft de overheid ingeschat dat de groep mogelijke schijnzelfstandigen uit ongeveer 200.000 werkenden zou bestaan, 11 procent van het aantal zzp’ers. ,,Uit deze achterbanraadpleging blijkt dat ruim 40 procent van de zzp’ers momenteel twijfelt of zij wel als zzp’er kunnen blijven werken. Dit komt met name omdat hun opdrachtgevers hen geen opdrachten meer aanbieden. Dat percentage ligt vele malen hoger dan het vermoedelijke aantal schijnzelfstandigen in Nederland.”
Lees ook: Uber-uitspraak Hoge Raad kan ‘gamechanger worden’ voor nieuwe zzp-wet schijnzelfstandigheid
