Goed nieuws van het UWV: bijna een miljoen vacatures dit jaar. Veel mensen komen dus aan het werk. Waarom is de zekerheid in het werk dan toch hét verkiezingsthema? Dat komt omdat het vooral tijdelijke en onzekere banen zijn. En omdat de mensen die deze zekerheid het meest nodig hebben nou net degenen zijn die in die onzekere banen terecht komen.
Tij keert niet
Even leek het de goede kant op te gaan: de stijging van het aantal zzp'ers en flexwerkers vlakte vorig jaar af. Máár wie denkt dat het tij van de verregaande flexibilisering definitief gaat keren, komt bedrogen uit. Het aantal vaste banen gaat dit jaar wel stijgen, maar zeker niet zo hard als het aantal flexcontracten. De prognose is dat er 50.000 uitzendbanen bij komen, maar weinig mensen stromen van daar uit naar een vaste baan, aldus arbeidsmarktdeskundige Rob Witjes van het UWV. Nederland is koploper in Europa als het gaat om het aantal mensen dat werkt in de zogeheten flexibele schil. We vinden het belangrijk dat bedrijven flexibel en wendbaar zijn. Witjes: ,,De wereld verandert snel en dat vraagt van ondernemers dat ze snel kunnen op- en afschalen. Voor hen biedt de flexibele schil uitkomst."
Flexibilisering
Flexibilisering is een feit, maar is het ook een probleem? Volgens Witjes hoeft het geen probleem te zijn, zolang de verhouding vast en flex maar in balans is.
Mensen met een flexibel contract hebben nu vaak te maken met armoede, hoge werkbelasting en zitten vaker zonder werk. Politieke partijen en vakbonden winden zich erover op. En langzaam beginnen ook bedrijven zich achter de oren te krabben, zegt Witjes.
Waarom die twijfel bij ondernemers? ,,Werkgevers zijn veel geld kwijt aan het steeds maar weer inwerken van nieuwe krachten én ze merken dat de flexibilisering de relatie met de klant niet echt ten goede komt."
Drie scenario's
Welke kant de arbeidsmarkt uiteindelijk opgaat, zal mede afhankelijk zijn van politieke keuzes. Dit zijn drie mogelijke scenario's:
1 Meer vaste contracten door regulering
Het idee is: maak het werkgevers zo lastig mogelijk om een tijdelijk contract te aan te bieden en ze zullen vanzelf overstappen op vaste contracten. Dit is een van de maatregelen die het Centraal Planbureau (CPB) onlangs opperde. Tegelijkertijd waarschuwde het bureau dat succes niet verzekerd is: het levert niet meteen een prikkel op om mensen voor vast aan te nemen. Bovendien vraagt het idee ook strenge handhaving. Ondanks die bezwaren geeft de PvdA de voorkeur aan deze optie: een vast contract moet geen luxe zijn, maar een recht. Nu zitten veel zzp'ers en flexwerkers noodgedwongen in een situatie waar ze nauwelijks iets opbouwen qua voorzieningen tijdens ziekte en de oude dag. Bovendien investeren ze weinig in hun eigen ontwikkeling.
Wat de PvdA betreft, moeten zzp'ers straks collectief kunnen onderhandelen over hun tarieven en deelnemen aan een collectief pensioen.
2 Verklein het verschil tussen vast en flex
De meest kwetsbare mensen zitten nu vaak in tijdelijke baantjes met de minste zekerheid, terwijl de minder kwetsbare groepen vaak juist een vast contract hebben en de meeste zekerheden. Dit verschil tussen flex en vast is volgens het CPB te verkleinen door minder ontslagbescherming en sociale zekerheden te geven aan de mensen in vaste dienst. Het idee hierachter is dat als werkgevers iemand makkelijker kunnen ontslaan, ze ook sneller iemand zullen aannemen. Of bedrijven dat daadwerkelijk gaan doen, is overigens maar de vraag. Toch ziet D66 dit als dé oplossing voor de tweedeling op de arbeidsmarkt. De partij wil daarnaast een lagere belasting op arbeid én pleit voor één contract voor onbepaalde tijd voor alle werkenden.
3 Omarm verschillende contractvormen
Is flexibilisering nu echt zo erg? Sommige partijen denken dat het tij van flexibilisering onmogelijk te keren valt. Zij vinden dan ook dat de politiek zich er niet mee moet bemoeien. In plaats van een rem op de flexibilisering te zetten, denken zij met bedrijven mee over alternatieven. Een van die alternatieven die VVD en CDA voor ogen hebben is de mogelijkheid voor werkgevers om meerjarige arbeidscontracten aan te bieden. Een vijfjaarscontract is misschien geen vaste baan, het is in hun ogen wel beter dan na twee jaar weer op straat komen te staan.
Gerelateerde artikelen
Trend: de banen liggen voor het swipenMeer banen dan afgesproken'Hoe zien toekomstige banen eruit'?
