Aanval op borreltje in de boekenwinkel

Een modezaak die wil overleven in deze tijd van webshops en swipende, snel verveelde klanten, hangt zijn winkel al lang niet meer vol met louter broeken en truien. Die richt een hoekje in waar de klant even kan uitrusten, zet een kapper in de zaak en schenkt zijn publiek 's ochtends een goeie kop koffie en 's middags een glaasje wijn. Beleving is het toverwoord voor de winkelier die er anno 2016 een florerend bedrijf op na houdt.

De consument mag er dan wel bij varen, drankverkoop bij kapper of schoenenzaak is nog altijd in strijd met de Drank- en Horecawet. En bovendien slecht voor de volksgezondheid. Voor een fles wijn of whiskey ga je naar de speciaalzaak en dat moet zo blijven, vindt de Koninklijke Slijtersunie.

Die sleept vandaag de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) voor de rechter. Strijdpunt is de proef die de VNG in 35 gemeenten is begonnen met mengvormen tussen winkels en horeca. Die juridische strijd is een gemiste kans, vindt retailadviseur Carin Frijters. "Je kunt als slijter ook denken: 'mooi dat mijn product ook op andere plekken onder de aandacht komt'. Die bedreiging van je voortbestaan moet je zien te gebruiken in jouw voordeel."

De vermenging van functies houdt namelijk ook in dat een slijter bij een proeverij een blokje kaas mag serveren, of dat hij olijfolie mag verkopen.

MixenBlurring, zoals het mixen van winkelfuncties heet, is niet meer te stoppen. "Dit is niet nieuw. Bij luxere kappers is het al langer normaal om de klant een bubbeltje en een lekker broodje aan te bieden", weet Frijters. "De consument heeft hier behoefte aan, daar draait het uiteindelijk om. Retailers zoeken naar manieren om klanten te verrassen, om hun interesse te wekken.''

Is alcohol dan het ultieme smeermiddel? Daar zijn de betrokkenen niet helemaal uit. Koninklijke Horeca Nederland juicht de proef met mengvormen toe, maar ziet dat haar achterban verdeeld is. Waar de ene ondernemer kansen ziet om, naast drank en spijs, ook kookboeken en pannensets aan te bieden, vindt de ander dat de verkoop van alcohol voorbehouden moet blijven aan de horecabranche.

Ook de detailhandel is niet eensgezind. De Raad Nederlandse Detailhandel, waarin vooral grootwinkelbedrijven zijn vertegenwoordigd, zegt 'ja' tegen blurring, maar trekt een grens bij drank.

"Prima als de slijter pinda's gaat verkopen bij de sterke drank, maar andersom is geen goed idee'', vindt directeur Eus Peters. "Alcohol is geen normaal, maar een speciaal goedje. Dat moet je alleen onder restricties verkopen en zeker niet gratis weggeven."

GrenzenDe rechter heeft dit standpunt in maart nog onderschreven in een zaak die ook door de Slijtersunie was aangespannen, tegen een Zwolse boekhandel die flessen wijn verkocht tussen de kookboeken. De flessen moesten weg; ook een boekwinkel die zijn grenzen wil verleggen, dient zich aan de wet te houden.

Controleren"In Nederland zijn al 70.000 geregistreerde adressen waar drank wordt verkocht en geschonken. En daar kan de overheid al nauwelijks controleren of de Drank- en Horecawet goed wordt nageleefd", zegt voorzitter Ron Andes van de Slijtersunie. "Dat wordt alleen maar erger als er nog meer niet-geregistreerde verkooppunten bij komen.''

Natuurlijk moet je voorzichtig met drank omgaan, vindt brancheorganisatie INretail, maar of dat ene glaasje wijn op vrijdagmiddag bij die chique herenmodezaak nou een bedreiging vormt voor de volksgezondheid?

"Ik denk niet dat er meer mensen door gaan drinken'', zegt woordvoerder Paul te Grotenhuis. "Geen enkele ondernemer wil dat zijn klanten lallend de straat op gaan. Maar winkelen draait tegenwoordig om beleven. Wij willen dat onze ondernemers daarin zo veel mogelijk vrijheid krijgen. Drank kan dan een elementje zijn in het concept dat een winkelier wil presenteren."

Geen alcoholistZo'n elementje moet kunnen, vindt ook binnenstad-expert Cees-Jan Pen, zolang het geen laatste redmiddel wordt. "Het doel van de mix van winkelen, horeca en vertier is dat de consument langer in het centrum blijft hangen. Dan geeft hij meer geld uit. Soms hoort daar een drankje bij. Ik denk niet dat je een alcoholist wordt als je in een boekhandel even rustig aan een tafeltje een boek kan inzien onder het genot van een glas wijn."

Maar directeur Wim van Dalen van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP, een onverwachte medestander van de slijters in deze zaak, is onverbiddelijk als het om deze vorm van blurring gaat.

Een toename van het aantal verkooppunten voor alcoholhoudende dranken werkt volgens hem een normalisering van drinken in de hand. "De wet is opgesteld om de verkoop van een risicovol product te beheersen. Dat superbelangrijke principe zet je met deze proef overboord, in een tijd waarin steeds meer bekend wordt over de schadelijke effecten van alcohol."