Afghaans restaurant Helai wordt plek voor heel Rotterdam

"Mijn bijzonderste herinnering aan Afghanistan? De barbecue. Toen de oorlog uitbrak, was de vraag naar bloeddonoren groot. Mijn vader en ik meldden ons in het ziekenhuis en kregen als dank een bonnetje waarmee we kebab konden halen. De heerlijke geur van het vlees, die ben ik nooit vergeten."

Vandaag, 15 jaar later, snuift Haroen Peigham (32) dezelfde geur op. Op de zuidoever opent hij Helai, het eerste Afghaanse restaurant van Rotterdam. Bij daglicht pronkt de stad achter het raam, 's avonds lijkt de zonsondergang in de Sahara te weerkaatsen op de gladde vloer, met dank aan de gekleurde lampen.

Dit moet een plek zijn waar niet alleen Haroen, maar iederéén zich thuis voelt. "Bij Bazar op de Witte de With is dat gelukt, daar zitten alle culturen zij aan zij. Zuid miste zo'n positieve, gemengde plek. In mijn restaurant wordt halal gekookt maar ook alcohol geschonken. Helai is voor alle Rotterdammers," zegt de jonge ondernemer.

OorlogDe opening is voor Haroen de finishlijn aan het eind van een lange weg. Toen hij 18 jaar was, dwong de oorlog hem Afghanistan te ontvluchten. Samen met zijn ouders, twee zusjes en broertje kwam hij aan in Nederland, waar het gezin zich op advies van vader nestelde in Rockanje. "In een dorp zonder andere Afghanen zouden we sneller Nederlands leren en vrienden maken dan in een grote stad, zo redeneerde hij."

Haroen solliciteerde en werd aangenomen bij het Badhotel. "Als afwasser, logisch, want ik sprak nog geen woord Nederlands." Met de theedoek in zijn hand sloeg hij alles op wat er gebeurde, zodat hij op die ene, onverwacht drukke dag klaar was om in te springen. "Ik kreeg borden in mijn handen gedrukt en ging los. Ik wist over elk gerecht wel iets te vertellen en dat somde ik trots op bij elke tafel. Al snel was ik medewerker van het jaar."

De hoteleigenaar verwees zijn leergierige pupil naar de Hotelschool, die hij afrondde met een bekroning van de toenmalige commissaris van de koningin tot student met de beste managementkwaliteiten. "Tijdens die uitreiking zat ook de eigenaar van het Badhotel in de zaal. Deze tweede ontmoeting met mijn oude baas leverde mij een baan op als manager op het ss Rotterdam."

Hij ontwikkelde zich pijlsnel: werkte in snackbars, bediende de koningin, opende zijn eigen Subwayvestiging. "Het is triest dat wij door oorlog moesten vluchten, maar we zijn beland in een nieuw land waar we nieuwe kansen krijgen. Die móet ik grijpen, ik voel een sterke overlevingsdrang."

MoederKort na aankomst in Nederland overleed zijn vader en ook zijn zusje stierf toen zij 18 was. "Mijn moeder is haar geboorteland en de helft van haar hart verloren. Ik knok ook om haar trots te maken."

Hij is blij om zijn moeder nu te kunnen verwelkomen in Helai. Sterker nog: ze gaat de keuken in. "Niet elke dag, maar ik wil dat mijn koks op hun vingers worden gekeken door Afghaanse moeders. Alleen de traditionele smaken, zoals die al generatie op generatie worden doorgegeven, mogen op het bord komen."

In Helai ruikt het daardoor altijd naar Haroens herinnering. In zijn keuken wordt alleen gegrild op houtskool, zoals in Afghanistan ook gebeurde. Daarnaast gloeit de ronde kleioven altijd van hitte. "Bij bijna elk Afghaans gerecht wordt brood geserveerd en dat moet héél vers zijn. Voor de oorlog zat mijn opa tijdens het eten altijd in de tuin, brood te bakken."

Groot publiekHaroen weet zeker dat de smaken waarmee hij is grootgebracht bij een groot publiek aanslaan. "Mijn vader kreeg gelijk: ik maakte veel vrienden, ook uit de horecawereld. Ik nodigde ze vaak bij ons thuis uit en dan stond de tafel vol eten. Stuk voor stuk zeiden ze: hier moet je iets mee doen. De Afghaanse keuken is een paradijs voor vleesliefhebbers en vegetariërs. Naast de kebab verschijnen talloze bijgerechten op basis van aubergine, pompoen, spinazie, bruine bonen: op zo'n milde manier bereid dat bijna iedereen het lust."

Helai ligt aan de Piet Smitkade op de Veranda op Zuid, waar fastfood- en all you can eat-restaurants bioscoop Pathé omarmen. Het Afghaanse restaurant ligt daar achter, aan de Nieuwe Maas. "Een beetje uit het zicht maar eigenlijk op de mooiste plek. Ik ben bezig met het aanvragen van een terrasvergunning. Het is zonde om niet optimaal van het uitzicht te genieten."

OntroeringDat er drie zwanen in de rivier voor het fonkelnieuwe restaurant zwemmen, ontroert Haroen. Ze zijn voor hem een teken: het Afghaanse woord voor zwaan is Helai en dat is ook de naam van zijn overleden zusje. "Ik wilde haar naam bewaren voor als ik ooit een dochter krijg maar ik heb besloten mijn eerste eigen zaak, waarin ik mijn ziel en zaligheid steek, al aan haar op te dragen."