'Als er niks tikt mis je echt iets'

De Zwolse penduleklokkenrestaurateur Rense Pronk weet het zeker: "De mooiste periode is die van rond 1800. De klokken uit die periode zijn zo goed van kwaliteit, dat is fantastisch om te restaureren. Vooral de Fransen, die waren echt goed in hun vak. De Friezen snapten er destijds helemaal niets van."

De 39-jarige Zwollenaar is al 21 jaar restaurateur en zag honderden klokken voorbij komen. Geen alledaagse beroepskeuze. "Ik zat op de mavo in Hoogeveen toen ze van de vakschool uit Schoonhoven langskwamen om jongeren te interesseren voor dit ambacht", vertelt hij in zijn atelier Pendule. "Ik werd meteen gegrepen door het verhaal van die ambassadeurs. Nu was ik altijd al met mijn handen bezig, dus zo vreemd was het niet, maar dat het klokkenmaken in plaats van goudsmid of graveur - de andere opleidingen op de vakschool - moest worden, stond voor mij vanaf dat moment vast."

RestauratieKlokken restaureren is meer dan een klok uit elkaar halen en weer in elkaar zetten, zegt Pronk. "Er komt veel wis- en natuurkunde bij kijken. Eigenlijk haal ik er de fouten uit, die of door de maker of een eerdere restaurateur zijn gemaakt, of die er door de tijd in zijn geslopen. Een uurwerk is afhankelijk van veel factoren: de wereld draait, de aarde is niet helemaal rond en materiaal slijt." Zoals de raderen van een uurwerk. "Die gaan door de jaren heen meer uit elkaar staan waardoor ze minder goed draaien. Door er dan een zwaarder gewicht aan te hangen losten klokkenmakers dat vroeger op. Maar dat vind ik geen oplossing. Als ik restaureer, maak ik dus het radarwerk weer goed. Dan kan het in principe op een veel lichter gewicht draaien. Maar omdat je verantwoordelijk moet restaureren, dus met respect voor het origineel, hang ik de originele gewichten terug."

AmsterdamPronk heeft momenteel meerdere klokken in restauratie. Een pronkstuk tikt lustig in de hoek. "Het is een Amsterdams staand horloge uit ongeveer 1750 met een scheepjesmechaniek. Daar zitten nogal wat foutjes in het uurwerk en daar heb ik nog wel wat werk aan. Maar het is een prachtig exemplaar. In 2000 is het staand horloge getaxeerd op 80.000 gulden. Nu, na de crisis en in deze staat zal de waarde ergens tussen de 15.000 en 20.000 euro liggen."

Hij maakte al heel wat bijzonders mee. "Ik was bezig met een klok en haalde de voorplaat van het uurwerk af. Tot mijn grote verbazing stond er in het uurwerk iets gekrast. 'The owner of this clock is an asshole'. Dat heeft een klokkenmaker omstreeks 1800 erin gekrast. De eigenaar zal hem wel iets geflikt hebben."

Foto: Rense Pronk (Frans Paalman)