Startup van de Week: Respace wil bouwsector radicaal verduurzamen

Missie Respace: radicaal verduurzamen

Respace werkt met hout, het oudste bouwmateriaal ter wereld dat bovendien CO2 opslaat - in tegenstelling tot staal en beton. Bouwen met Respace leidt tot nagenoeg geen bouwafval: het materiaalverlies is dankzij het geautomatiseerde proces nog geen 1 procent. Respace heeft geen fysieke eigen fabriek, maar werkt samen met partners, onder meer met frezerij Van Hulst in Boven-Leeuwen. Dit noemen ze Industrie 4.0: door middel van digitalisering samenwerken met autonome partners als één organisatie.

Sebastiaan, hoe ben je op het idee voor Respace gekomen?

,,Ik neem je even terug naar 2011, 2012. Ik werkte als voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg, het ISO. Ik hield me bezig met beleidsvorming op het gebied van Hoger Onderwijs en Onderzoek en was aanspreekpunt voor onder meer politici. Tijdens een trainingsweekend in zo’n kasteeltje raakte ik in gesprek met Ruud Koornstra, een voormalige televisieproducent van onder meer Lingo die zich met duurzaamheid bezighield. Hij zei: op het gebied van klimaat staat de wereld in de fik. Daar is het zaadje geplant."

,,Samen met anderen ben ik in 2014 naar aanleiding daarvan Groenpand begonnen, een energiebedrijf dat zich richt op het verduurzamen van bestaande bouw. En in 2016 ben ik betrokken geraakt bij Sustainer Homes, een architectenbureau dat zich bezighoudt met gerobotiseerde, modulaire houtskeletbouw. We kregen op een gegeven moment van Sissy Boy de opdracht om een nieuw hoofdkantoor te realiseren in een bestaande loods. Toen is het idee van het box-in-box principe ontstaan. In samenwerking met Sustainer Homes is Respace uiteindelijk ontstaan. Samen met Peter Driessen heb ik het opgezet, nu anderhalf jaar geleden. Met eigen geld. We mogen intussen bij ruim honderd projecten betrokken zijn.’’

Hoe zou je jezelf als ondernemer omschrijven?

,,Initiëren en verbinden, dat zijn eigenschappen die goed bij me passen. Ik herken vaak nieuwe, kansrijke dingen en maak graag de eerste meters. Door ervaring heb ik in de loop der jaren de verschillende fases van de ontwikkeling van een bedrijf goed leren kennen. De eerste tien procent is het moeilijkst, omdat je een idee of droom werkelijkheid wil maken. De volgende stap is de juiste mensen vinden om dat idee tot wasdom te laten komen. Dan krijg je de fase van uitbouwen en goede aansluiting vinden met de markt, vervolgens komt de consolidatiefase. En die laatste fase, daar ben ik dan weer niet zo goed in.’’

Door wie of wat laat je je inspireren?

,,In zijn algemeenheid: betrokken mensen die het beste met de samenleving voor hebben. Zoals de buurvrouw die vrijwilliger is bij het Leger des Heils. Mensen die zich in hun vrije tijd bekommeren om kinderen op straat. Een kind dat voor een demente vader of moeder zorgt. Een politicus die zich helemaal verrot laat schelden terwijl hij of zij zich hard maakt voor de maatschappij. Iemand die iets bedacht heeft om plastic uit de oceaan te vissen. Als ondernemer laat ik me inhoudelijk inspireren door mensen uit de sector waar ik iets van kan leren. Daar drink ik graag kopjes koffie mee. Ik lees, luister, kijk om me heen. In de bouwwereld is een aantal bedrijven dat een grote slag gaat maken. Sustainer, maar dat klinkt natuurlijk als ‘wij van WC Eend…’. OMRT vind ik een mooi bedrijf, net als The New Makers. Die gasten ontwikkelen ook allerlei mooie en duurzame bouwsystemen en zijn echt in staat om de sector als geheel positief te transformeren."

Welke kant gaat het op met Respace? Wat zijn de ambities?

,,Op het gebied van parametrische design software, gerobotiseerde freestechniek en de transformatie van bestaande ruimtes lopen wij als Respace voorop. We hebben nog geen voelbare concurrentie. Jan Terlouw zei ooit: je moet nooit meer dan tien meter voor de horde uit lopen, anders ben je ze kwijt. Met alle technische ontwikkelingen vind ik het moeilijk inschatten hoe de komende vijf jaar er uit zien. Waarschijnlijk gaan we binnen de bouw naar een platformeconomie. We willen meer samenwerken, we willen opschalen. Ja, ook internationaal."

,,We zijn nu de Duitse markt aan het verkennen en voeren gesprekken met mogelijke partners. Voor ons een logische stap. Er is ook daar veel te doen. En Duitsland is twintig keer zo groot als Nederland. Mark van Rijt, voormalig CMO bij ABN AMRO, helpt ons nu met het positioneren van Respace. Er zitten zoveel componenten aan ons bedrijf. Zijn we een architectenbureau? Of een software development bureau? Of toch meer een engineering bureau? Daar worstelen we nog een beetje mee. Samen en in verbinding met de markt is een belangrijke succesfactor om blijvend te veranderen naar een sector die bijdraagt aan een duurzame maatschappij.’’

Er is in anderhalf jaar een flink portfolio opgebouwd, maar voor het geval dat: is er een plan B?

,,Ik verwacht dat niet nodig te hebben, maar als we een recessie krijgen zoals in 2008, dan kan het ook voor ons moeilijk worden. Toen is alles op slot gegaan en heeft zelfs de overheid niet geïnvesteerd. De bouw lag stil. De huidige crisis op de woningmarkt is daar ontstaan. Maar goed, stel dat we toch in een flinke recessie terecht komen, dan zullen wij in een lagere versnelling verder gaan. De software die wij maken heeft zo’n toegevoegde waarde, die is niet meer weg te denken, ook als we er zelf niet meer zouden zijn."

Waarom is die zoektocht naar het vinden van de juiste positie in de markt voor jullie zo belangrijk?

,,We zitten in een conventionele markt. Uit onderzoek is gebleken dat bedrijven in de bouw afgelopen vier decennia nog geen 1 procent van de omzet hebben besteed aan research and development. Wij willen graag aansluiting met de markt. Wanneer je met vernieuwende dingen bezig bent, is het belangrijk dat andere partijen in de sector begrijpen wat je doet. En vice versa.’’

Welke tips heb je voor mensen met een innovatief idee die ook graag een onderneming willen beginnen?

,,Je moet naïef genoeg zijn om te beginnen, maar ook doorzettingsvermogen hebben om het af te maken. Vraag jezelf af of je het ook echt kan. Een beetje naïviteit moet je hebben, maar je hebt die ruggengraat echt nodig. Wees daarin heel eerlijk. Dat scheelt namelijk een hoop tijd. Het is vaak gewoon gedoe en gezeur, zeker in de bouw. Daar moet je tegen kunnen.’’

Gedoe en gezeur in de bouw? Kun je dat toelichten?

,,De cultuur in de bouw is masculien, met heel veel achterdocht. Het is een branche die niet gericht is op samenwerking. Bedrijven proberen elkaar een poot uit de draaien, ze leggen hun eigen risico’s liefst bij anderen neer. Allemaal niet van deze tijd. Ik zie het genoeg om me heen en ervaar dat als een echte hobbel. Vrouwen die werkzaam zijn bij ons worden in een context waarbij wij in de opdrachtgevende rol zitten soms gewoon uitgescholden door mannen die bij de opdrachtnemers werken. Er is weinig gelijkheid tussen man en vrouw, dat moet echt anders. Het is een apenrots met veel ellebogenwerk."

,,Daar ligt een grote opdracht voor de sector: een omgeving creëren die voor iedereen veilig is. Bij ons is de helft vrouw. Helaas is op dit moment nog niet de helft van ons MT vrouw, maar we zijn daar druk mee bezig. Ze zijn lastig te vinden, maar ze zijn er absoluut en minstens zo goed. Ik vind de bouw een hele gave sector, maar de cultuur vind ik minder leuk. Als we dat kunnen veranderen, volgt het duurzaamheidsdenken en -handelen net zo hard.’’