Brexit bedreigt de Nederlandse visserij

De zaken gaan goed in de Nederlandse visserij. ,,2015 was al mooi, maar vorig jaar was zonder meer top. De verdiensten zijn uitstekend'', zegt de Scheveningse visserijkenner Bram Pronk terwijl hij koffie zit te drinken op de Ouddorp 1, een hoofdzakelijk op tong vissende kotter van rederij Jaczon.

Ondanks de voorspoed is er deining in de bedrijfstak, die na zware saneringen om de visstand in de Noordzee te herstellen weer economisch gezond is. Om de pijnpunten maar even op een grote hoop te gooien: het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU, de aanlandplicht en de uitbreiding van natuurgebieden en windmolenparken op zee. ,,De vrije handel op zee is door de jaren heen een vervagend begrip geworden voor de visser'', zegt Johan Nooitgedagt. Hij is voorzitter van de Nederlandse Vissersbond. De belangenclub voor beroepsvissers, eigenaren en opvarenden in zee-, kust- en binnenvisserij.

De gemeente Den Haag erkent in ieder geval een deel van de problemen en trekt mee ten strijde. Onlangs meldde wethouder Karsten Klein (Economie) zich in Brussel om daar duidelijk te maken dat de onderhandelingen met de Britten over hun Brexit absoluut niet ten koste mogen gaan van onze vissers.

Meer dan de helft van de door Nederlandse schepen gevangen vis komt namelijk uit de Britse wateren. Maar na de Brexit willen de Britten, aldus Nooitgedagt en andere betrokkenen, waarschijnlijk hun eigen wateren beheren. ,,Dat kan ons restricties opleveren. Stopt of stokt de toegang tot de Engelse wateren, dan valt het economische fundament onder onze visserij weg. Dan zijn 120 Nederlandse vissersschepen straks aan het werk op de postzegel die we de Nederlandse wateren noemen. Vissen op een kluitje... daar schiet niemand wat mee op.''

Daarom trekt de visserijvoorman ook altijd van leer als hij uit de hoek van de garnalenvissers hoort dat het hele Brexit-verhaal hen niet raakt. ,,Zij werken kort voor de kust maar geloof me, die worden niet blij als Jan en alleman zich ineens in de Nederlandse zeezône meldt om pal naast hen te gaan vissen.''

Nooitgedagt houdt zich niet in als hij een toekomst schetst waarin het de 'achterblijvers' in de EU niet lukt om heldere afspraken te maken met de Engelsen. ,,Worden de onderhandelingen te slap aangepakt, dan gaat minimaal de helft van de Nederlandse visserijsector kapot.''

Een andere bron van ergernis is de zogeheten aanlandplicht die door de EU aan de vissers is opgedragen. In augustus vorig jaar togen tientallen vissersschepen naar Rotterdam om daar tijdens de druk bezochte Wereldhavendagen hun bezwaren kenbaar te maken. Het publiek kreeg gratis gebakken vis van de vissers. Bij de aanlandplicht, die in 2019 honderd procent moet zijn, mag geen vis meer overboord gekieperd worden.

De bijvangst dient aan wal worden gebracht. ,,Ondermaatse vis heeft 70 procent kans om te overleven als wij ze teruggooien'', zegt machinist Teun Wezelman van de Ouddorp 1. ,,De rest is voer voor andere vissen en vogels. Dat werkt al járen prima, maar een of ander dom mens uit Griekenland, Maria Damanaki, drukte dit erdoor.''

Zorgen zijn er verder over de ruimtelijke claims op de zee. Het aantal windmolenparken op zee neemt eveneens hand over hand toe. Vissersschepen mogen er niet komen of doorheen varen. Wezelman vindt het kolder. ,,Het mag allemaal ten koste van ons gaan. We moeten zigzaggend naar de vangstgebieden varen, want een kwart van de zee is verboden terrein voor ons geworden.''