Soms kun je hooggespannen verwachtingen maar beter meteen de kop indrukken: een lastenverlichting zoals dit jaar zit er in 2017 in ieder geval niet in, liet Dijsselbloem gisteren weten in reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB). ,,Het wordt echt passen en meten," aldus de PvdA-bewindsman.
Het begrotingstekort mag dan verder afnemen, tot 1,2 procent, de extra uitgaven aan de asielcrisis hakken er behoorlijk in. Het CPB rekent op 700 miljoen euro extra ten opzichte van 2015. Daarnaast vallen de gasinkomsten tegen, omdat er minder gas wordt opgepompt en de gasprijs laag is.
Pensioenen
In de eerste vooruitblik van het CPB op het komende jaar vallen vooral de lelijke koopkrachtminnen op. Bij ongewijzigd beleid gaan gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden er in 2017 een vol procent of meer op achteruit. Dit komt vooral doordat aanvullende pensioenen niet of nauwelijks worden geïndexeerd en er tegelijkertijd wordt beknibbeld op de huur- en zorgtoeslag.
Het kabinet zal daarom in augustus, wanneer er aan de koopkrachtknoppen wordt gedraaid om de nadelige gevolgen zo veel mogelijk te beperken, flink aan de bak moeten. Werkenden zijn beter af, omdat zij hun lonen naar verwachting met 1,7 procent zien stijgen.
De werkloosheid duikt dit en komend jaar onder het aantal van 600.000 , maar erg sterk is de daling niet. Veel mensen zijn (opnieuw) op zoek naar een baan, maar het aantal vacatures bij met name de overheid en in de zorg neemt amper toe. ,,Het gaat gestaag maar traag," aldus CPB-directeur Laura van Geest. FNV-voorzitter Ton Heerts spreekt van een 'onaanvaardbaar hoog niveau'.
De economische groei valt dit jaar iets terug, naar 1,8 procent en zal naar verwachting volgend jaar toe nemen tot 2,0 procent. Maar er zijn volgens Van Geest veel 'onzekerheden', zoals de stagnerende groei in opkomende economieën, de vluchtelingencrisis, een eventuele Brexit en het effect van de lage rente. De teruglopende opbrengst van geëxporteerd gas laat zich voelen, terwijl de consumentenbestedingen juist toenemen door de lastenverlichting van 5 miljard euro die het kabinet dit jaar uitdeelt.
Brusselse norm
De komende tijd zal moeten blijken of dat cadeautje aan werkend Nederland niet een onsje minder had moeten zijn. Het Nederlandse begrotingstekort blijft weliswaar ruimschoots binnen de beruchte Brusselse 3 procentnorm, maar twee andere Europese begrotingsregels worden volgens het CPB volgend jaar geschonden: de uitgaven van de overheid schieten door het afgesproken plafond en het structurele, onderliggende tekort op de begroting neemt minder af dan zou moeten.
Nieuwe bezuinigingen zijn echter ondenkbaar in het verkiezingsjaar 2017. Rest de vraag of Dijsselbloem nog een list kan verzinnen of dat dit kabinet de toorn van Brussel voor lief neemt.
