Dag leasebak, hoi Urbee

Een sneller vervoermiddel dan de fiets is er eigenlijk niet binnen de stad. En toch gaat veel zakelijk verkeer in Amsterdam nog per auto. Want rood aangelopen en met het zweet op de rug arriveren op een afspraak is nou niet bepaald de beste binnenkomer. En of de fiets nou zo representatief is?

Met een in alle opzichten snel model probeert de Amsterdamse start-up Urbee automobilisten te laten overstappen op de elektrische fiets. De topsnelheid van 25 kilometer per uur brengt een veel groter deel van de stad binnen bereik dan de 4,5 kilometer die we gemiddeld bereid zijn te trappen. "Wij zijn twee keer zo snel als het openbaar vervoer en vaak ook sneller dan de auto, als je bedenkt dat die eerst nog een parkeerplaats moet zoeken," zegt Urbee-directeur Fleur Schraven.

Tekst loopt door onder foto

Urbee plaatst e-bikes op centrale plekken in de stad, veelal in de fietsenstallingen van bedrijven die een abonnement afsluiten voor hun werknemers. Veel fietsen kunnen ook per rit worden gehuurd door andere Amsterdammers en toeristen. "Tot dusver werkt negentig procent van de bedrijven daar graag aan mee," zegt Schraven.

Samen vormen de e-bikes zo één deelfietsennetwerk, zoals de veelgebruikte OV-fiets van de NS en de Vélib in Parijs. Maar dan elektrisch. Nog dit jaar neemt Urbee de eerste driehonderd stuks in gebruik, zegt Schraven, die eerder werkte voor kinderwagenfabrikant Bugaboo en KPN. Volgend voorjaar volgen er nog 750 en in de jaren daarna loopt het totaal op tot 1500 fietsen.

Een app wijst de weg naar de dichtstbijzijnde Urbee. Wie reserveert krijgt een pincode om het slot te ontgrendelen. Alle techniek zit in de fietsen verwerkt, waardoor Urbee niet, zoals de Vélib in Parijs, dure infrastructuur hoeft uit te rollen over de stad. In fietsenstallingen is een simpele stekker genoeg.

Doorslaggevend daarbij is het door het Delftse technologiebedrijf Skopei ontwikkelde slot dat met de accu en het reserveringssysteem communiceert. Als de accu leegraakt, wordt de fiets niet meer aangeboden in de app. "Het systeem stelt vast of de fiets niet op slot staat of de stekker niet in de lader zit. Dan gaat er een seintje naar de gebruiker."

Er zit veel fietsbenul achter Urbee. De start-up is opgezet door e-bikefabrikant Qwic, Skopei en Dutch Bicycle Rental, een grote fietsverhuurder bij bungalowparken. Samen met het Amsterdams Klimaat en Energiefonds (Akef) investeerden ze 2,1 miljoen euro in het nieuwe bedrijf.

Tot dusver doen vooral bedrijfsverzamelgebouwen mee aan het plaatsen van de e-bikes in hun stalling. Ze zien het als een service voor hun huurders, zegt Schraven. Ook een groot hostel, horecazaken, expatappartementen en het WTC aan de Zuidas nemen de Urbee in huis.

Bedrijven besparen tijd en geld met dit transportmiddel, ze doen iets voor het milieu en ze bevorderen de gezondheid van hun personeel. Omdat de e-bikes ook een minimale trapondersteuning kunnen geven, blijft er genoeg lichaamsbeweging over.

Het is nog niet mogelijk de fietsen terug te brengen bij een andere stalling dan het vertrekpunt. Zolang het netwerk niet al te groot is, zullen de e-bikes zich niet als vanzelf naar alle locaties verspreiden. "En minder CO2-uitstoot in de stad is ons doel. Als we dan onze fietsen heen en weer gaan slepen met bestelbusjes doen we alle besparingen meteen weer teniet."

De fiets retour brengen op dezelfde plek kan goed, verwacht Urbee, nu het netwerk nog vooral ingesteld is op werknemers en zakelijke afspraken. Als zij na hun afspraak de fiets mee naar huis nemen, laat de reservering zich verlengen en omzetten naar een privébetaling. "Als ze eraan geproefd hebben, kopen ze misschien zelf een e-bike voor hun woon-werkverkeer," zegt Schraven. "Elektrisch fietsen wordt de norm, daar ben ik van overtuigd."

Voor 's nachts is er in elk geval een speciaal uurtarief. Veel lager dan de ritprijs die, buiten de abonnementen voor bedrijven, voorlopig op vier euro per uur is gesteld. En zelfs dat is niet veel, vindt Schraven. "Dat ben je voor de auto alleen al kwijt aan parkeren."

Vanuit andere steden is al belangstelling getoond, maar Urbee mikt eerst op Amsterdam. Want hoe de deelfietsen zich houden onder diefstal en vandalisme is nog de vraag. De fietsen zijn per gps altijd weer terug te vinden, dat wel. Maar verder? Schraven: "Er is maar één manier om daar achter te komen."

Het Amsterdams Klimaat- en Energiefonds (Akef) is in 2013 door de gemeente in het leven geroepen om 45 miljoen euro van de opbrengst uit de verkoop van energiebedrijf Nuon te investeren in duurzame energie of energiebesparing. Doel is niet alleen financieel rendement, maar ook vermindering van de CO2-uitstoot. Het Akef investeerde eerder onder meer in elektrische leaseauto's van MisterGreen, zonnepanelen op de Amsterdam Arena, biogastankstations van OrangeGas en online-energiemarktplaats Vandebron.

Wethouder Abdeluheb Choho (Duurzaamheid) is blij met de elektrische deelfietsen. Hij verwacht vooral een grote bijdrage aan de verbetering van de luchtkwaliteit.