Daniel Ropers: 'Bol.com heeft nog steeds de spirit van een startup, een vriendenclub'

Twee dagen na de aankondiging van zijn vertrek is de baas en oprichter van bol.com nog niet helemaal de oude. ,,Ik liep al een aantal weken met een geheim rond'', zegt hij. ,,Dinsdag was een heel emotionele dag. Al die reacties... Hartverwarmend, maar 's avonds was ik kapot. Ik heb met mijn gezin gegeten en ben vroeg naar bed gegaan. Ik besef nu pas echt: ik ga niet een jaartje op wereldreis, maar kom nooit meer terug.''

Onder leiding van Ropers (45) groeide de start-up uit tot dé webwinkel van Nederland en België, met 7,5 miljoen klanten, een omzet zo groot als die van Hema (vorig jaar 1,2 miljard euro) en bijna 1.300 man personeel. In het magazijn in Waalwijk liggen meer spullen dan de complete winkelvoorraad van een middelgrote stad.

Droombaan

Vanaf oktober gaat Ropers aan de slag als topman van de wereldwijde wetenschappelijke en educatieve uitgeverij Springer Nature, het concern dat onder meer het gerespecteerde tijdschrift Nature uitgeeft. Een carrièreswitch die veel mensen verraste. Voor hem is dit een droombaan, zegt Ropers. ,,Ik ben vaak benaderd voor banen, maar dit was het eerste belletje waar ik 's nachts niet van kon slapen. Als kind van twee wetenschappers ben ik opgevoed met het belang van kennis en feiten. Ik zie nog hoe mijn vader in zijn onderbroek door de kamer sprong als zijn onderzoek in Nature was gepubliceerd.''

Zelf koos hij een ander pad. Na twee jaar geneeskunde switchte hij naar een studie economie. ,,De discipline en lange adem die je als wetenschapper nodig hebt, zit niet zo in mijn karakter'', zegt hij. ,,Wel de wil om te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit. En die kennis toe te passen in ingewikkelde bedrijfsuitdagingen.''

Die kreeg hij in zijn eerste baan als consultant bij McKinsey. Voor het Duitse mediaconcern Bertelsmann moest hij een plan maken voor een webwinkel. Dat werd BOL ('Bertelsmann OnLine'), waar hij drie jaar later zelf directeur werd. En dat zeventien jaar bleef, ook nadat bol.com vijf jaar geleden werd overgenomen door supermarktconcern Ahold.

Zijn vertrek komt op het moment dat de Amerikaanse webreus Amazon de supermarkten van Whole Foods heeft overgenomen. ,,Ongelooflijk gaaf hoe ver Ahold zijn tijd vooruit was'', zegt Ropers. ,,Ahold was onze gedroomde aandeelhouder en is dat nog steeds. Destijds waarschuwde iedereen me dat het snel gedaan zou zijn met de vrijheid van onze rebellenclub onder de vleugels van zo'n groot beursgenoteerd bedrijf. Maar we hebben altijd de ruimte gekregen om onze eigen koers te varen.''

'Bol.com maakte winkelen makkelijker'

Bol.com heeft het winkellandschap veranderd, stelt hij. ,,We hebben winkelen makkelijker, transparanter en goedkoper gemaakt.'' En Nederland online leren shoppen. ,,Eind jaren 90 zaten mensen nog amper op internet. In een tv-commercial legden we kopen op internet uit. Toen kregen we ineens tien keer zoveel bestellingen.''

Dat klanten bij bol.com achteraf konden betalen via een acceptgiro bleek een goede zet. ,,In de branche verklaarde iedereen ons voor gek. Maar onze gedachte was: we moeten onze klanten eerst vertrouwen voor we ze kunnen vragen ons te vertrouwen.'' Ropers bouwde het bedrijf uit van webshop voor boeken en cd's tot platform dat zo'n beetje alles verkoopt. Ruim 16.000 winkeliers bieden er hun spullen te koop aan. De shop openstellen voor derden noemt hij een van de belangrijkste wapenfeiten. ,,Dat was echt een doorbraak. Het heeft de winkel zoveel beter gemaakt.''

Blind vertrouwen van Daniel Roper

Zijn eigen rol daarin relativeert hij. ,,Veel ideeën komen van collega's. Mijn geluk is misschien dat ik niet te veel fouten heb gemaakt.'' Volgens zijn naaste collega's heeft bol.com echter wel degelijk veel aan Ropers te danken. Om te beginnen het feit dat het bedrijf überhaupt bestaat, zegt Michel Schaeffer, die 14 jaar marketingdirecteur was en een boek schrijft over het bedrijf. ,,Bertelsmann wilde er in 2002 de stekker uit trekken. De internetzeepbel was net gebarsten, Worldonline failliet, niemand geloofde nog dat het verstandig was om in internet te investeren. Maar Daniel geloofde heilig in bol.com. Vooruit, zei de eigenaar: je krijgt zes maanden om een koper te vinden.''

Volgens Schaeffer is het puur aan Ropers doorzettingsvermogen te danken dat het is gelukt. ,,Daniel kan met een enorme flair vergezichten schetsen. Als hij ergens van overtuigd is, accepteert hij niet snel een nee. Hij denkt altijd twee stappen vooruit en is sociaal ongelooflijk vaardig. Hij kan als geen ander mensen enthousiasmeren. Als je met hem naar een feestje gaat, staat er voor je het weet een kring mensen om hem heen te luisteren.''

Bedrijfscultuur start-up Bol.com

Binnen het bedrijf bouwde Ropers een cultuur waarin medewerkers verantwoordelijkheid en risico's durven te nemen, zegt zijn opvolger Huub Vermeulen die al 18 jaar met de vertrekkende baas samenwerkt. ,,Dat kan alleen als mensen niet bang zijn fouten te maken. De nieuwe dingen die we introduceren, beschouwen we als experimenten. En experimenten kunnen ook mislukken. Dat is niet erg. Als je er maar van leert.''

Er is een tweemaandelijkse 'biecht' op het Utrechtse hoofdkantoor. Ropers: ,,Dan vertelt een collega over een grote fout die hij heeft gemaakt. Daarna gaan we aan de borrel.'' Zelf nam hij de foute beslissing om het geflopte Big Brother 2 te sponsoren. Ropers: ,,Ik vrees dat ons magazijn nog steeds vol mokken en T-shirts ligt. Dat heeft honderdduizenden euro's gekost, ik word er nog steeds om gepest.'' Of het besluit om telefoonabonnementen te gaan verkopen. ,,We boden miljoenen combinaties van abonnementen en toestellen aan. Veel te complex, de klant zat helemaal niet op al die keus te wachten. Dat is duur leergeld geweest.''

Toen tien jaar geleden de grens van 100 miljoen euro omzet werd bereikt, charterde Ropers twee vliegtuigen voor een lang weekend New York met al het personeel. De mijlpaal van 1 miljard vierden ze met 1.300 man aan de Italiaanse kust. ,,Niks decadents hoor'', zegt hij haastig. ,,We hadden voor een prikkie een resort afgehuurd dat slechte beoordelingen kreeg. Mensen sliepen soms met z'n vieren op een kamer. Maar we hebben fantastische dagen gehad. Daar ben ik wel trots op, dat bol.com nog steeds de spirit heeft van een start-up, een vriendenclub.''

Quote500

Die vriendenclub gaat hij nu verlaten. Zelfs zijn opvolger Vermeulen had dat vertrek niet zien aankomen. ,,Onlangs keken we elkaar nog aan: hoe gaat het? Heb je het hier nog naar je zin? Daniel bruiste nog altijd van de energie en nieuwe ideeën.'' Anderzijds is het na bijna twee decennia bij het bedrijf niet zo gek dat Ropers een volgende stap neemt, zegt Schaeffer.

Geld is daarbij geen drijfveer, zegt Ropers - en voor het eerst in het gesprek klinkt hij geïrriteerd. ,,Echt niet. Ik haal mijn geluk uit inhoudelijke uitdagingen, uit de mensen om me heen.'' Hij staat niet in de rijkenlijst van Quote500, maar dat is geen onderwerp dat hem interesseert ,,Hij is voor honderden banen benaderd'', zegt Schaeffer. ,,Hij had allang veel meer kunnen verdienen.''

Transitie

Waarom hij na al die aanbiedingen juist tegen Springer Nature ja zei? Vanwege de spannende transitie waarin het uitgeefconcern zit, zegt Ropers. ,,Nu verdient het nog aan tijdschriftabonnementen. Het gaat toe naar open access: alle kennis wordt voor iedereen gratis beschikbaar. Ongelooflijk mooi en spannend, maar ook complex.''

De nieuwe uitgeefbaas zal voor zijn werk veel op reis moeten. En eigenhandig dingen veranderen zal niet zo snel gaan in een concern met 13.000 medewerkers in meer dan 50 landen. Schaeffer: ,,Daniel is van het type: vandaag verzin je iets, morgen voer je het in en overmorgen zie je het resultaat. Dat zal voor hem wel wennen zijn.''

,,Ook voor mijn gezin zal het wennen zijn'', beseft Ropers. ,,Ik zal minder vaak thuis slapen. Ik heb lang gewikt en gewogen, maar weet zeker dat ik een goede keus heb gemaakt.''