Nieuws Data
Loop je vast met je bedrijf? Organiseer een hackathon
De hackathon, overgewaaid uit de it-sector, is voor bedrijven en overheid een goedkope manier om frisse ideeën op te doen. Maar de 'hackers' willen ook betrokken worden bij de doorontwikkeling, schrijft de Volkskrant.
Zet een groep hackers twee dagen bij elkaar, geef ze genoeg Redbull en toegang tot jouw data en de briljante ideeën borrelen vanzelf op. De it-wereld gebruikte de zogenoemde hackathon al om software te ontwikkelen. Inmiddels hebben ook multinationals, banken, supermarkten, ziekenhuizen en gemeenten dit 'marathonhacken' ontdekt als instrument om te innoveren en nieuw talent te spotten. De laatste jaren schieten de hackathons als paddestoelen uit de grond.
Tijdens een hackathon, een samenvoeging van 'hacken' en 'marathon', worden niet computersystemen maar hersenen gekraakt. Opdrachtgevers leggen vragen rondom bijvoorbeeld energie, zorg of mobiliteit voor aan een team externe ontwikkelaars. Of ze vragen hackers hun systemen te kraken, bij wijze van veiligheidstest. Deze 'ethische hackers', vaak it'ers, studenten of databedrijfjes, kijken met een frisse blik naar een probleem waarvoor verouderde bedrijfssystemen geen oplossing weten te vinden.
De deelnemers botvieren hun creativiteit op data waartoe ze anders geen toegang krijgen. Er staat geen salaris tegenover, wel eten, drinken, soms een overnachting en een geldprijs. De ideeën, meestal concepten en prototypen van apps en nieuwe toepassingen, worden beoordeeld door een jury. De beste oplossingen kunnen na de hackathon worden doorontwikkeld.
Koudwatervrees
Zo ontwikkelden de studenten van de Universiteit Twente een app voor Albert Heijn om de aflevertijden in woonwijken te optimaliseren. 'Echt verbluffend hoe snel die jongens dat voor elkaar kregen', zegt Pieter Meints, teamleider Logistics Support binnen AH. 'Onze eigen specialisten hebben niet altijd de nieuwste technieken van data-analyse in huis. Zo'n hackathon opent onze ogen.'
Volgens hoogleraar Jos van Hillegersberg, die de hackathons met zijn studenten en bedrijven (waaronder Kadaster, Tata Steel en Albert Heijn) jaarlijks organiseert, groeit de vraag naar 'gratis slimmeriken' zo hard dat ze steeds moeilijker te vinden zijn. 'Toen we dit vijf jaar geleden startten, stuitten we bij bedrijven vaak op koudwatervrees. Hacken deed denken aan digitaal inbreken. Nu wil iedereen die knappe koppen hebben en begint het op topsport te lijken.'
Studenten zijn volgens hem overigens steeds minder bereid om 'voor wat studiepunten, een pizza en duizend euro' bedrijven aan nieuwe ideeën te helpen.
Wrzesinska ontwikkelde samen met anderen voor energiebedrijf Eneco een model en software om het onderhoud aan straatlantaarns te verbeteren. Ze won, maar het idee bleef op de plank liggen. 'Er was geen geld.' Het winnende idee was absoluut goed en goed uitgewerkt, maar nog wel toekomstmuziek, zegt Ronald Root van Eneco, dat regelmatig hackathons organiseert. 'Zo gaat het soms. Een hackathon levert lang niet altijd een commercieel schaalbaar idee op, daar moet je als hacker rekening mee houden. De hackathon is ook een instrument om te ontdekken wat je met je data kan doen, te netwerken en om potentiële nieuwe collega's te ontmoeten.'
Investering
Volgens Tom van Arman, die met zijn bedrijf Tapp hackathons organiseert voor gemeenten en bedrijven, houden Nederlandse bedrijven te lang de hand op de knip. 'Ze nemen weinig risico's. Voordat ze investeren in doorontwikkeling, willen ze eerst meer bewijs dat zo'n concept werkt', aldus de Amerikaan. 'Dat demotiveert hackers en ontwikkelaars.'
Bij een hackathon is het de uitdaging ideeën om te zetten in iets haalbaars, zegt Anne Bruinsma, oprichter van Farmhack, een bedrijf dat agrarische hackathons organiseert. Bruinsma herkent de 'moeheid', vooral onder hackers die het vaker doen. 'Je vraagt ontwikkelaars toch gratis met je te komen meedenken.'
Boerenfrustratie
Tijdens de 'mesthackathon' dit jaar werd een app ontwikkeld die met water- en bodemdata bepaalt welk perceel wanneer bemest moet worden. Een andere ontwikkelde app koppelt voedselbanken aan boeren met overschotten. 'De kans op een goed werkbare oplossing is groter als we echt bij de frustraties van de boer beginnen.' Dat betekent dus hacken in de stal, tussen de koeien en de trekkers, in teams die bestaan uit ontwikkelaars, agrariërs, wetenschappers of ngo's.
Farmhack maakt ook afspraken over het intellectueel eigendom van de ontwikkelde concepten of prototypen. 'Dat is voor de teams, mits zij besluiten het idee verder te ontwikkelen.' Anders maakt Farmhack er aanspraak op, zegt Bruinsma. 'Dan kunnen we het concept in volgende hackathons opnieuw beschikbaar stellen en blijven goede ideeën niet onbenut.'
Innovatie-instrument
De hackathon is een 'serieus innovatie-instrument, maar altijd een middel, nooit het doel of een losstaand event', zegt Rutger van Zuidam, die met zijn bedrijf DutchChain hackathons over blockchain organiseert. Bedrijven en overheidsinstellingen uit onder meer de pensioen-, energie- en zorgsector, leggen hun probleem daar voor aan geselecteerde teams.
Van Zuidam: 'Deze grote bedrijven kampen vaak met verouderde systemen. Eén hackathon brengt daar niet snel iets in beweging.' Opdrachtgevers moeten een plan hebben wat ze met de resultaten willen doen, zegt Van Zuidam. 'Dan wordt de hackathon onderdeel van een langer lopend innovatietraject. Wij zorgen voor duidelijke voorwaarden die iedereen moet tekenen. Zodat niemand zomaar met een idee aan de haal kan gaan.'
Frank Brinkkemper, student business & it en hackathondeelnemer
'Hackathons zijn behoorlijk uitputtend. We doen het in onze vrije tijd, vaak in het weekend, en we krijgen er niet voor betaald. Ik doe maximaal twee hackathons per jaar en alleen als ik er zelf wat van kan opsteken en mijn creativiteit helemaal kan vrijlaten. Nieuwe technologieën waar je vooraf weinig kennis van hebt, zoals blockchain, zijn interessant. Daarom deed ik mee aan de blockchainhackathon.
'Maar enkel een website maken is niet boeiend. Zo ontwikkelde ik eens het idee voor een bijscholingsapp voor vrachtwagenchauffeurs. De ideeën bleven gelukkig in onze eigen handen. Ik kan het later als ik wil nog eens uitwerken. Ik maak me niet zo druk om de resultaten van een hackathon. Het geeft mij vooral een kick om twee dagen met anderen van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat met energiedrankjes aan een oplossing te werken en dan een mooi resultaat te laten zien.
Djuri Baars, prijswinnende hacker en co-lead van het Blockchainteam van Rabobank
'Als it-student word je doodgegooid met uitnodigingen voor hackathons. De hackathon lijkt een makkelijke en goedkope manier voor organisaties geworden om op de hoogte te blijven van de nieuwste technologische ontwikkelingen. En tijdens zo'n hackathon kunnen ze nieuw talent spotten. Dat is allemaal niet erg, maar niet alle organisaties zijn transparant over de uitkomsten. En ze moeten niet onderschatten wat er nodig is om een concept door te ontwikkelen. De afspraken rondom intellectueel eigendom worden soms ook erg laat of helemaal niet van tevoren gecommuniceerd.'
'Als winnaar word je ook niet altijd betrokken bij de doorontwikkeling, terwijl het juist interessant is je eigen idee te zien uitgroeien tot een echte applicatie. Een prijs winnen is leuk, maar dat staat niet in verhouding tot wat je verdient als je die uren in loondienst zou maken. Een tekort aan enthousiaste ontwikkelaars is niet het probleem, het is belangrijk om ze gemotiveerd te houden.'
De denkkracht en technologische kennis van hackathons vindt onder meer een goede toepassing bij de uitwerking van de zogeheten blockchains, die weer worden ingezet bij abstracte monetaire transacties als bitcoins. In het kort werkt een blockchain als een openbaar en decentraal register, waarin alle transacties veilig - want controleerbaar - worden vastgelegd. De hele keten van 'blokjes' zorgt gezamenlijk voor de veiligheid. Iemand kan immers niet zomaar een datablokje in de keten veranderen.
Gosia Wrzesinska, oprichter datasciencebedrijf Coders & Co en prijswinnende hacker
'Het is leuk met data te spelen en een hackathon kan ons jonge bedrijf ook aan nieuwe opdrachten helpen. Maar sommige hackathons lijken meer een pr-stunt. Dan wil de opdrachtgever laten zien wat ze allemaal aan data hebben. Daar doe ik liever niet aan mee. Ook ga ik niet gratis werken voor een concurrent, bijvoorbeeld als blijkt dat de opdrachtgever een ander data-analysebedrijf is.'
'Er gaat ook altijd wel iets mis. Dan is er bijvoorbeeld geen budget om een idee verder te ontwikkelen, of we krijgen geen toegang tot alle benodigde data. Interne politiek en bureaucratie werken dan ook niet mee. We hebben dit jaar aan vijf hackathons meegedaan, waarvan we er drie wonnen. Voor Eneco ontwikkelden we een model om het onderhoud aan straatlantaarns te verbeteren. En voor de gemeente Amsterdam maakten we een concept om vergunningaanvragen te versimpelen. Mogelijk kunnen we dat doorontwikkelen.'
De hackathon is een serieus innovatie-instrument, maar altijd een middel, nooit het doel of een losstaand event
