Nieuws Actueel
'De boer is de gasleverancier van de toekomst'
Boeren die niet alleen melk leveren, maar ook energie in de vorm van gas. Dat is volgens Zwier van der Vegte, manager van proefboerderij De Marke in Hengelo, de toekomst van de melkveehouders. Een installatie op de proefboerderij aan de Roessinkweg in het Hengelose buitengebied, officieel aangeduid als Knowledge Transfer Centre van Wageningen Universiteit, vormt daartoe de aanzet. De Gelderlander ging er langs.
De installatie, de Bio-Up, ontwikkeld door CCS Energie-advies in Deventer, zit in een gloednieuwe zeecontainer, naast de bestaande mestvergistingsinstallatie. Mestvergisting wordt, zegt Van der Vegte, op De Marke al vijftien jaar toegepast. "Het biogas dat daarbij vrijkomt wordt gebruikt als brandstof voor een motor die een dynamo aandrijft en zo stroom opwekt."
Het nadeel hiervan is dat er veel warmte verloren gaat. Van der Vegte: "Het energierendement van biogas is maar 40 procent. Bij het opwekken van stroom uit biogas gaat 60 procent van de totale energie verloren door warmteverlies. De warmte die overblijft, zou je kunnen gebruiken om bijvoorbeeld zwemwater op te warmen. En varkens- en kippenhouders kunnen er hun stal mee verwarmen." Dat laatste gaat niet op voor melkveehouders omdat koeienstallen open zijn. Van der Vegte: "Daarom zijn we gaan kijken hoe het biogas op melkveehouderijen nuttiger kan worden ingezet."
Groen gasHet blijkt mogelijk een hoger energierendement te halen, namelijk door het biogas om te zetten in groen gas. Groen gas is duurzaam opgewekt gas, dit in tegenstelling tot het fossiele aardgas, dat ooit opraakt. Het omzetten wordt ook wel opwaarderen genoemd en houdt in dat het biogas in de Bio-Up installatie wordt gezuiverd en een hogere verbrandingswaarde krijgt. Hoe hoger de verbrandingswaarde, des te minder gas er nodig is om een bepaalde hoeveelheid water te verhitten.
Van der Vegte: "Met het opwaarderen van biogas tot groen gas haal je een forse rendementsverbetering. De Bio-Up is officieel op 13 januari in gebruik genomen. Daarvoor hebben we twaalf weken proefgedraaid. We zitten nu aan tegen een rendement van 90 procent. Veel hoger wordt dat niet, omdat je 10 procent van de energie kwijtraakt tijdens het proces om het biogas op te waarderen."
Het groene gas wordt verkocht door de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij. Volgens Van der Vegte en Berry de Jong, adviseur bij leverancier CCS, levert het gebruik van groen gas milieuwinst op. De kooldioxide (een broeikasgas dat bijdraagt aan de schadelijke opwarming van de aarde) die vrijkomt bij verbranding van de gassen verdwijnt in alle gevallen in de lucht.
De Jong: "Met het verschil dat de kooldioxide die ontstaat als je groen gas verbrandt, uit de planten komt die de koe heeft gegeten. Per saldo komt er dus geen kooldioxide in het milieu bij. De kooldioxide die ontstaat bij verbranding van aardgas is afkomstig van onderaardse plantenresten. Als die in de lucht komt, komt het er extra bij omdat het eerst opgesloten zat in de aardkorst."
ProbleemEen probleem is nog wel de aanschafprijs: een boer moet 300.000 euro betalen. Volgens Berry de Jong van CCS is de terugverdientijd van de installatie zeven tot negen jaar. "Uitgaande van een bedrijf met 170 koeien of meer."
Van der Vegte: "Maar je kunt het ook met meerdere boeren doen. Dan doe je de mestvergisting op de afzonderlijke boerenbedrijven en breng je het biogas via een leidingsysteem naar een centraal punt, waar de opwaardering van het biogas tot groen gas plaatsheeft."
Goed voor het milieuMaarten Visschers van de Gelderse Natuur en Milieufederatie vindt het gebruik van de installatie om biogas geschikt te maken voor het aardgasnet in combinatie met het vergisten van mest (monovergister), zoals op De Marke gebeurt, een goede zaak. "Dat er alleen mest wordt vergist, is goed. Wij wijzen het gebruik van co-substraten (het toevoegen van bijvoorbeeld mais in de vergister - RO) af. Dan concurreert mais met voedsel; op het areaal waar je mais verbouwt voor de vergister, kun je beter voedsel verbouwen."
Een ander pluspunt is de kleinschaligheid. "Bij grootschalige vergisting heb je veel toe- en afvoer met vrachtauto's. Dat belast het milieu. Het maken van groen gas uit biogas is positief, want het is klimaatneutraal."
Erik Back, voorzitter van boerenbelangenorganisatie LTO Gelderland, is positief maar plaatst wel vraagtekens bij de prijs van de installatie. Back: "Verwerking van mest op boerderijniveau is goed qua duurzaamheid en goed voor het milieu. Het laat zien dat boeren op die terreinen hun verantwoordelijkheid willen nemen. Maar de aanschaf is een flinke kostenpost. Het lijkt me voor de fabrikant een uitdaging die naar beneden te krijgen. Dan kan de boer op termijn ook wat verdienen aan de verkoop van het groene gas."
