Lees ook: Het Lowlands van de Kennis
Koornstra verdiende zijn sporen als tv-producent van Villa Felderhof en Lingo. “Ik had geen kennis of kennissen”, zegt hij over die periode, “maar ik heb altijd mensen in dienst genomen die meer konden dan ik. Een echte ondernemer is een dromer. Wat ik kon, was de droom neerzetten, en mensen motiveren om die te verwezenlijken.”
De droom was in zijn wekelijkste radioprogramma in april Kwartiermakers het eerste waar hij de ondernemers die hij in de uitzending uitnodigt naar vroeg: ‘Wat is je stip op de horizon?’
Welke reacties hebben u het meest getroffen?
“Laurens Waling van Partup – de Airbnb van de arbeid – zei: ‘We gaan niet eerder slapen voordat iedereen kan werken binnen zijn eigen talent.’ Wim de Ridder, futuroloog – professor, geen klankschaler of iets dergelijks, een echte techneut van de Universiteit Twente – zei: ‘We moeten niet eerder stoppen voor iedereen gratis duurzame elektriciteit heeft. Binnen vijf jaar.’ Je moet die dingen roepen, ook al weet je niet hoe je er komt, want dan pas gaan mensen hun best ervoor doen. Iemand moet de eerste zijn die die stip op de horizon schetst.”
“Een andere ondernemer: ‘Ik wil een school maken waar mensen vanaf komen die kunnen toveren. De school waar je het liefst ooit op gezeten zou willen hebben. De school waar je als scheppend wezen vanaf komt.’“
Wat was de aanleiding voor dit programma?
“Er wordt nagedacht over technologie en strategie, maar niet over visie. Zelfs onze premier zei niet zo lang geleden: ‘Visie is als een olifant die in je gezichtsveld staat’. Ik dacht dat hij een grapje maakte, maar hij was heel serieus.”
“Daarnaast vind ik de huidige media nogal zuur over duurzaamheid. 99 procent van de bevolking is het ermee eens dat klimaatverandering een probleem is, maar de gekken die dat ontkennen krijgen vijftig procent van de zendtijd om hun boodschap te verkondigen. Dat vind ik stóm. “Klimaatverandering bestaat niet, duurzaamheid is duur”, wordt geroepen. Je mag best kritisch zijn. Maar niet op een Geert Wilders-manier. Je moet ook met een oplossing komen. Er zijn zoveel positieve verhalen. Dus Radio1 vroeg: wil je een pilot maken om te bewijzen dat je gelijk hebt?”
U mocht de duurzaam ondernemers alles vragen. Wat heeft u van ze geleerd?
“Je moet durven vragen: ‘wie kan mij helpen?’. Daarna pas ga je met die mensen die je verzamelt de hoe-vraag beantwoorden: hoe ga ik de stip op de horizon verwezenlijken?”
Heeft u een voorbeeld van een ondernemer die hulp heeft durven vragen?
“Martijn Aslander vertelde dat hij een jongen geïnterviewd had die in zijn omgeving allemaal vrienden en familieleden had die doodgingen aan alvleesklierkanker. Die jongen was 15, ging de medische wereld bekijken en kwam erachter dat er geen oplossing voor die kankervorm is. Hij is medici en mensen van buiten de sector gaan vragen om mee te helpen en binnen een jaar had deze jongen een methode ontwikkeld om alvleesklierkanker aan te pakken. Omdat hij niet alleen de medische wereld aansprak, maar cross sectoraal mensen bij elkaar bracht. Hij begreep dat hij één miljard mensen kon bevragen.”
Meer lessen?
“Dat niet iedereen is gebaat bij innovatie. Philips had geen baat bij de snelle introductie van een energiezuinige ledlamp, dus die roept dat je er kanker van krijgt, dat je huis ervan in de fik gaat. Eerst word je uitgelachen en dan tegengewerkt. Met ingehuurde nep-professoren met nep-statistieken. Maar de ledlamp brandt. En de elektrische auto rijdt. Dus never give up.”
“En de autoriteiten gaan om. Het programma wordt tussen vier en zes ’s ochtends uitgezonden. Mark Rutte grapte: ‘Als premier lig ik natuurlijk wel eens vaker wakker. Wat een leuk programma maak je. Wat een goede verhalen. Die kende ik helemaal niet.’ Dus zelfs de premier kent die positieve verhalen niet. We zijn in Nederland zo goed, maar zo slecht in de implementatiekant.”
Waarom hapert die implementatiekant?
“Omdat we te weinig oorlog hebben gehad. Oorlog brandt oude ideeën plat. Dan begin je vanaf een verschroeide aarde. Als je oude business is platgebombardeerd, ga je niet meer de fouten van vroeger maken. Waarom is er geen enkele platenzaak geweest die internet kon implementeren? Nu moeten we, zonder oorlog, de oude denkbeelden afschaffen. Dat is al een oorlog op zich. De gevestigde orde blijft continu blokkeren. Shell blijft met 80 lobbyisten zeggen dat ze schone diesel hebben.”
Wat zou een MKB’er volgens u moeten doen?
Een MKB-ondernemer moet de zeventien Sustainable Development Goals van de VN erbij pakken en zich afvragen: binnen welke sector ben ik aan het werk en hoe kan ik daaraan bijdragen? Hoe ben ik financieel aantrekkelijk, goed verzekerd én draag ik bij?
Hoe kan, pak ‘m beet, importeur Piet Gerritsen uit Bovenkarspel daar invulling aan geven?
“Zeggen dat hij niet meer importeert uit landen die uitbuiten.”
En als dat je winst kost?
“Dat kost je geen winst, want als mensen erachter komen, ben je out of business. Als je transparant bent, gaan mensen je aardig vinden. Ondernemen is investeren. Investeringen in ‘geen-uitbuiting’ zijn geen kosten. Het is een investering: je plant nu iets, om later te oogsten. Als je het zo ziet, dan is iets niet-duurzaams doen heel dom.”
“Dus pak die Development Goals en ga delen. Niet vechten tegen het verkeerde. Je moet er iets goeds naast zetten. De elektrische auto naast de bestaande auto. Het stenentijdperk is niet gestopt omdat de stenen op waren. Er komt iets nieuws. En dat is wat wij als ondernemers doen: scheppen.”
Woensdag 25 mei vindt het Grootste Kennisfestival van Nederland plaats. Ruud Koornstra – door de organisatie gepresenteerd als de ‘rebel with a mission’ – spreekt er over duurzaamheid en innovatie.
