De slimste regio - maar ook de gelukkigste?

Ze doen wat velen zouden willen, maar niet doen of durven, schrijft het Eindhovens Dagblad. Hun goedbetaalde banen opzeggen en werk maken van hun missie. In hun geval is dat op zoek gaan naar een werkomgeving waarin geluk en welbevinden voorop staan, en waarmee de organisatie of het bedrijf ook nog garen spint.

Klinkt te mooi om waar te zijn. Maar nee, van een utopie is geen sprake, stellen Eindhovenaren Joost Minnaar en Pim de Morree (beiden 30). Ze noemen zichzelf de Coporate Rebels.

Pioniers

De afgelopen maanden hebben ze pioniers met een vergelijkbaar gedachtegoed bezocht in Nederland, België, Frankrijk, Spanje, Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Gisteren zijn ze op het vliegtuig gestapt naar de VS en Canada.

Gedurende drie weken hebben Minnaar en De Morree in New York, Pittsburgh, Toronto, Iowa, Detroit en opnieuw Toronto afspraken met schrijvers, ondernemers en opiniemakers. Hun bekendste gesprekspartner is managementgoeroe Simon Sinek (zie kader).

'Helden', noemen ze hun gesprekspartners. Lieden die erin slagen medewerkers wezenlijk te motiveren om een hoger doel na te streven. Ze hebben een collectieve ambitie geformuleerd waarvan hun organisatie ook profiteert. En dat is niet de winst verdubbelen binnen twee jaar.

Met hun werkbezoeken willen de corporate rebels onderzoeken of werknemers ook daadwerkelijk gelukkiger zijn geworden. "Daarvoor gaan we de fabriek in en de werkvloer op." In Toronto geven Minnaar en De Morree zelf een workshop over hun zoektocht. De vergoeding die ze daarvoor opstrijken, steken ze in hun reis.

Frustratie

Zoals vaak is ongenoegen, of frustratie, de katalysator voor verandering. Dat was ook bij Minnaar en De Morree de aanleiding om hun leven om te gooien.

Nanotechnoloog Minnaar deed als laborant bij het Duitse Henkel in Barcelona fundamenteel onderzoek naar flexibele beeldschermen voor Samsung en Apple. De Morree was technisch bedrijfskundige bij Vanderlande in Veghel. Minnaar: "We hadden gave banen, ik woonde in Barcelona, maar had op zondagavond geen zin om maandagmorgen naar het werk te gaan."

Minnaar hekelt de Duitse hierarchie bij Henkel, de top down communicatielijnen, en dat tonnen over de balk worden gesmeten alleen maar om budgetten op te maken, om te voorkomen dat de onderzoeksafdeling het volgend jaar met minder zou moeten doen. Daartegen protesteren is vechten tegen de bierkaai, ondervond Minnaar.

Oude rapporten

Met collega-laboranten moest hij veel tijd steken in rapporten opstellen voor bazen zonder dat daarop ooit een reactie kwam. "Soms stuurden we oude rapporten op, maar ook dat leverde nul respons op." Voor zijn ongenoegen, en die van zijn collega's, stonden zijn bazen niet open. "Na een jaar was mijn motivatie compleet weg."

Dat overkwam ook De Morree bij Vanderlande. Hij zag zich steeds vaker gedwongen te werken in vastomlijnde procedures en overleggen werden vervangen door formulieren invullen. Ook hij verloor zijn motivatie. "En dat gevoel hebben velen met ons."

Ze wijzen op een studie van onderzoeksbureau Gallup. Dat concludeert dat slechts dertien procent van alle werknemers wereldwijd actief betrokken is bij hun werk, terwijl 63 procent doet wat wordt gevraagd. In Nederland gaat het respectievelijk om 9 en tachtig procent. Hoogste tijd dus voor radicale verandering, vindt het tweetal.

Inspirerende ondernemers

In de periode dat zij hun motivatie verloren, verslonden Minnaar en De Morree managementboeken en voerden zij gesprekken met inspirerende ondernemers in binnen- en buitenland. Dat heeft hen het inzicht gebracht dat het anders kan.

Een tv-documentaire over de Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler deed hun hart sneller doen kloppen. Semler had de manier van werken bij zijn vaders machinefabriek veranderd naar een platte organisatie. Medewerkers bepalen zelf wanneer ze werken, wat ze doen, wat ze verdienen en wie hun manager is. Kortom: de wereld op z'n kop. "Als student aan de TU/e had ik het tegenovergestelde geleerd", vertelt De Morree.

Die omwenteling heeft het bedrijf van Semler geen windeieren gelegd: het kende exponentiële groei, en door flexibiliteit zijn crises overleeft in een door economische neergang geteisterd Brazilië. "Is een bedrijf goed voor medewerkers, dan zijn medewerkers goed voor het bedrijf."

(Lees verder onder de foto)

Idealisme

De corporate rebels zijn gedreven door idealisme, maar realiseren zich ook dat bedrijven niet kunnen doorslaan in het nastreven van een ideëel doel. Er moet geld worden verdiend om lonen te betalen. "Het hoger doel en het winstoogmerk dienen duurzaam hand in hand te gaan."

Een stappenplan hoe werknemers gelukkig en gemotiveerd te krijgen, hebben ze niet. "Dat wordt vaak gevraagd, maar elk bedrijf is specifiek. Wat wel algemeen is, is dat werkgevers hun medewerkers moeten zien te raken, zonder controles, regels en procedures. En vertrouwen geven. Het ergste is als over fte's wordt gesproken als het over mensen gaat."

Verder: minimale hiërarchie op de werkvloer werkt bevrijdend. En vervang de manager door een coach of mentor die niet controleert, maar inspireert en faciliteert.

Ze zijn onder de indruk van Buurtzorg Nederland, dat de goedkoopste en beste zorg wil leveren. Of Patagonia, het merk van buitenkleding, dat de wereld niet verder wil vervuilen met nog meer kleding. Het bedrijf ontmoedigt juist om kleding te kopen. Het doel is belangrijker dan winst.

War on talent

In Zuidoost-Brabant is het jonge duo nog niet op pioniers gestuit. Ze beamen dat de focus in de regio wellicht meer ligt op het verder brengen van de productie door nieuwe technologieën dan op platte organisaties met gelukkige medewerkers. "Wellicht kunnen we een club van topbestuurders en ondernemers opzetten om gezamenlijk verandering tot stand te brengen. De regio moet niet alleen de slimste willen zijn, maar ook de gelukkigste. Bedrijven zullen moeten, alleen al om te voorkomen dat ze van alle kanten worden ingehaald door start-ups."

Dat een 'war on talent' in de regio woedt, is illustratief, vinden Minnaar en De Morree. "Bij bedrijven die wij bezoeken, biedt talent zich spontaan aan."

Het duo denkt het tij mee te hebben met hun missie. Onderzoeksbureau Nielson heeft geconcludeerd dat ruwweg de helft van klanten bereid is meer te betalen voor producten van bedrijven die een hoger doel nastreven. "Doordat we tegenwoordig makkelijk toegang hebben tot veel informatie vallen bedrijven die het ene belijden en het andere doen door de mand. We zitten nog in een overgangsfase, maar als de sjoemelsoftware van Volkswagen over tien jaar naar buiten was gekomen, was de schade voor het automerk niet te herstellen."

Transparantie is een ander kenmerk van de wereld van de corporate rebels. "Wie over tien jaar op de arbeidsmarkt komt, zal zich niet meer zonder applicaties zoals Glassdoor oriënteren op een baan of voorbereiden op een sollicitatiegesprek." Op Glassdoor worden bedrijven door werknemers zelf gerecenseerd en salarissen van vergelijkbare functies naast elkaar gelegd.

Tunnelvisie

Na hun zoektocht willen Minnaar en De Morree als corporate rebels de kost verdienen. Misschien starten ze een eigen bedrijf, laten ze zich inhuren als consultants of gaan ze een boek schrijven.

Een verdienmodel hebben ze niet. Dat is een bewuste keuze. De Morree: "In deze fase van onze zoektocht zou dat tot tunnelvisie leiden. We willen juist vrij zijn en geloven dat we gaandeweg iets vinden waarmee we structureel geld kunnen verdienen. We vullen voordurend een lijst aan met ideeën en kansen. Later zien we wel welke mogelijkheden het beste bij ons passen."

Met hun spaargeld kan het duo het de komende maanden uitzingen. "We zijn beiden nogal impulsief. Vol overgave zijn we dit avontuur aangegaan. De toekomst zal uitwijzen waar we uitkomen."

Op deze website kun je de zoektocht van Joost Minnaar en Pim de Morree volgen.