Meest in het oog springende categorie is de toeristische verhuur van woningen. Vaak houden gebruikers van verhuurwebsites Airbnb of Wimdu zich niet aan de regels en verhuren woonhuizen als illegale hotels.
Zo wordt fors geld verdiend ten koste van woningzoekende Amsterdammers. Mensen die zich wel aan de regels houden, vragen gemiddeld zo’n 160 euro per nacht voor hun huis. Met delen heeft dit weinig te maken.
Compleet wagenparkEen ander voorbeeld is het ‘delen’ van auto’s via bijvoorbeeld SnappCar. Klinkt leuk. Totdat iemand het platform gebruikt om een compleet wagenpark aan te schaffen en commercieelte verhuren. Zonder omzetbelasting te betalen of deugdelijke verzekeringen te regelen voor de inzittenden.
Of neem de deeleconomie op het water. Bedrijfjes als Barqo en Go-boat bieden een platform aan mensen die hun bootje willen ‘delen’. Een middagje in een simpel bootje kost wel zo’n 100 euro. Ook dit heeft met delen weinig te maken. Met bedrijfsmatige verhuur des te meer. Terwijl normale bootverhuurbedrijfjes aan strenge regels moeten voldoen om de grachten leefbaar te houden.
Karl MarxDe deeleconomie van Airbnb of Snappcar is alleen voordelig voor wie bezit heeft. Als je niets hebt, kun je niet delen. Karl Marx schreef al over de ongelijke verdeling van de productiemiddelen en onrechtvaardige gevolgen hiervan. Deze analyse is actueel bij deeleconomie.
Ongelijke verdeling van bezit leidt tot nog grotere verschillen tussen mensen met veel en mensen met weinig bezit. Zo bezien is de deeleconomie geen nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van het kapitalisme, maar een voortzetting van het huidige kapitalisme met andere middelen. In tegenstelling tot wat de apostelen van de deeleconomie beweren komt er geen einde aan de manier waarop welvaart in de huidige vrije markt is verdeeld en blijft de markt falen waar ze nu ook al faalt.
Roze brilWethouder Economische Zaken Kajsa Ollongren heeft een visie op de deeleconomie op papier gezet. Ze heeft nogal een roze bril op. Zo zou het laagdrempelig zijn, de consument centraal staan en de sociale cohesie verhogen. Die analyse staat ver van de ruwe kapitalistische praktijk. Gelukkig wil de wethouder de uitwassen van deeleconomie bestrijden. Daar gaat het ons om. Het stadsbestuur zal bedrijven moeten dwingen mee te werken aan de aanpak van misstanden. Platforms moeten aanbod van illegale diensten verwijderen van hun websites.
Oneerlijke concurrentie moet streng worden beboet. Laten we de economie in dienst van de mensen stellen en niet multinationals ons via sluiproutes hun wil laten opleggen. Pas als iedereen eerlijk meedeelt, is er echt een deeleconomie.
Tiers Bakker is Gemeenteraadslid van SP Amsterdam
