Versdetailhandel luidt noodkreet: 'Help, ook de groenteboer gaat zo kopje onder'

Waar de oven van de bakker en de koeling van de slager de beeldvorming bepalen, heeft de groenteboer niet een soortgelijke energieslurpende blikvanger. Een misvatting, aldus Rijkers. ,,De moderne groenteboer gaat een stuk verder dan alleen de appels, bananen en komkommers. Die is met recht een verswinkel geworden, waarin allerlei maaltijden worden bereid met verse ingrediënten. Die worden bereid in ovens, steamers en fornuizen, waardoor de groentewinkel een energie-intensieve winkel is geworden.”

Die uitbreiding van de activiteiten van de groenteboer is trouwens logisch te verklaren, meent Rijkers. ,,Het gaat winkeliers om het bieden van toegevoegde waarde. Je kunt aan een banaan of een komkommer niet veel waarde toevoegen. Die ligt precies hetzelfde in de supermarkt. Wel aan een gezonde maaltijd op basis van verse producten.”

Wat voor de bakkers en de slagers geldt, geldt onverkort ook voor de verswinkel: de kosten voor personeel stijgen, maar die vallen in het relatieve niet als de versspecialist kijkt naar zijn energierekening. ,,Sommige winkeliers hebben geluk dat hun energiecontract nog doorloopt, maar we kennen schrijnende gevallen waarbij de energierekening van 4000 euro naar 20.000 euro stijgt. En dat houd je een tijdje vol, maar niet oneindig.”

Als je de TEK-norm wel haalt, zit je ook in de problemen

De Tegemoetkoming Energiekosten is ook voor de groenteboer ontoereikend. ,,Ik denk zelfs niet eens dat een van onze leden ervoor in aanmerking gaat komen. Ze komen niet aan de 12,5 procent van de omzet, die als eis is neergelegd. Wrang is dat wel, omdat veel verswinkels juist hebben geïnvesteerd in het verduurzamen van hun bedrijf. Nu zien we dat de bedrijven die dat hebben nagelaten worden gecompenseerd.”

Als groentewinkels wel die norm halen, is het een even groot probleem: ,,Nu is ligt het gemiddelde percentage van de omzet aan energiekosten nog tussen de zes en tien. Maar we zien ook een omzetdaling van rond de vijf procent in het eerste half jaar van 2022 en de verwachtingen voor het najaar zijn niet gunstig. Als de omzet blijft dalen, dan kom je vanzelf in de buurt van de norm.”

Helpen met verduurzamen

Die omzetdaling komt vooral door een ander nijpend probleem: de torenhoge inflatie. Want natuurlijk blijven mensen voedsel nodig hebben, liefst gezond natuurlijk, maar de consument kijkt scherper naar waar het geld aan wordt uitgegeven. ,,De boerenkool en de aardappels blijven wel doorlopen. Maar de consument koopt veel minder de luxe maaltijden, die de toegevoegde waarde vormen van de verswinkel. Die leveren wel de beste marge op.”

Bij de AVN zijn ruim 400 van de 800 verswinkeliers en boerderijwinkels aangesloten. Om het lot van de verswinkeliers te verlichten trekt de AVN samen met de bakkers en de slagers op om betere regelingen voor elkaar te krijgen. Daarnaast probeert de AVN op individuele basis winkeliers te helpen hun omzet te verhogen met betere positionering of marketing. Daarnaast helpen ze winkel met de verduurzaming. Daartoe is recent een samenwerking gestart met energieadviseurs om samen iets te doen aan de energiekosten.

Maar een winkelstraat of een dorpskern zonder groenteboer, Rijkers moet er niet aan denken. ,,Wat voor heel veel lokale middenstanders geldt, is natuurlijk ook voor de groenteboer van toepassing: zij zijn het kloppend hart van de gemeenschap. Je kunt er terecht voor groente en fruit, maar ook voor een praatje. Daarnaast steunen ze de gemeenschap, zorgen voor werkgelegenheid en sponsoren de lokale sportclub. Daarbij zorgen ze voor een gezonde maaltijd. Het zou dieptriest zijn als dat allemaal zou verdwijnen.”