Maar liefst 25 rechtszaken heeft de Slijtersunie afgelopen drie jaar aangespannen tegen concurrerende drankverkopers. Tegen supermarkten met een inpandige slijterij. Tegen webwinkels die drank verkopen. Tegen groothandel Sligro waar ook particulieren drank inslaan. Tegen veilingsite Catawiki die flessen whisky veilde. Tegen een Zwolse boekhandelaar die ook wijn aanbood.
De nieuwste schop tegen het toch al blauwe been van de slijters is het 'blurringvoorstel' van de VVD. ,,Onbegrijpelijk'', vindt de Slijtersunie het plan om mengvormen van winkels en horeca toe te staan. De boekhandel mag volgens de liberale partij naast de wijnalmanak best een flesje pinot grigio verkopen, de kapper een wijntje schenken aan zijn klanten. In de strijd tegen leegstand in de winkelstraten experimenteerden tientallen gemeenten afgelopen tijd met soepelere naleving van de Drank- en Horecawet. Tot woede van de Slijtersunie; die sleepte de gemeenten Nieuwegein, Rotterdam en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor de rechter. Het leverde de hoon op van andere winkeliers. Of ze echt denken dat ze één fles minder verkopen als de kapper op zaterdagmiddag een wijntje schenkt? Ja, zegt secretaris Marc Houben van de Slijtersunie. ,,Het gaat om het principe. Als het aantal contactpunten met alcohol toeneemt, stijgt het alcoholmisbruik. En zodra er meer comazuipers en alcoholverslaafden worden gesignaleerd, is verhoging van accijns op alcohol de eerste reactie van de politiek. Daar zijn wij de dupe van.''
Ellende
De 2.585 slijterijen in Nederland zien hun omzet al jaren teruglopen. Mitra, met ruim 150 (franchise)winkels, ging in juni failliet. Vooral de pakweg 650 zelfstandige slijters hebben het zwaar. Dat komt doordat mensen minder sterke drank zijn gaan drinken, maar ook doordat nieuwkomers een deel van de omzet afsnoepen. Supermarkten voorop.
Volgens de Slijtersunie begon die ellende zo'n vijftien jaar geleden, toen distilleerderijen als Bols met supermarktversies van populaire likeuren kwamen (zoals imitatie-Baileys met 14,9 procent alcohol). Daarnaast openden veel supers een inpandige slijterij waar aan de aparte kassa ook drank met meer dan 15 procent alcohol mag worden verkocht. Inmiddels zijn er al meer dan duizend van zulke 'borrelshops': goed voor 22 procent van de totale slijtersomzet.
Oneerlijke concurrentie, vindt de Slijtersunie. ,,Wettelijk moet in een borrelshop personeel aanwezig zijn, in de praktijk komt er pas iemand van de servicebalie als er een klant is. Tegen een concurrent zonder loonkosten kunnen wij niet op'', zegt Houben. Het oordeel in die kwestie is nu aan de Raad van State. Daar zijn ook de zaken beland die de Slijtersunie heeft aangespannen tegen pakketbezorgers DPD en UPS, die drank voor buitenlandse webshops bezorgen.
Achterhoedegevecht
Meer dan 500 handhavingsverzoeken deed de Slijtersunie sinds 2013 de deur uit. Zoals een brief naar de gemeente Elburg met de oproep op te treden tegen cadeauverpakkingen bier en wijn in de lokale Primera. Dat gebeurde: de flessen gingen uit het schap. Helaas, zegt Houben. ,,We hadden gehoopt op een rechtszaak, als afschrikwekkend voorbeeld.'' Met maar 400 betalende leden kan de Slijtersunie niet elke blurrende winkelier aanpakken, verklaart de jurist. ,,Al die procedures kosten handenvol tijd en geld.''
De slijters voeren een achterhoedegevecht, zegt Dirk Mulder, sectormanager Detailhandel van ING Bank. ,,Blurring is een trend die niet meer te stoppen is. Als retailers de concurrentiestrijd met webwinkels willen overleven, moet shoppen meer een beleving worden. Het aanbieden van een drankje en een hapje past daarbij.'' In plaats van rechtszaken te voeren, zouden de slijters moeten nadenken hoe ze hun eigen businessmodel aantrekkelijker kunnen maken. ,,Ze kunnen blurring ook als kans zien. Lever wijn aan die modewinkel, organiseer zelf een wijnproeverij met kaasje erbij.''
Drie nieuwe slijters in één dorp
Terwijl de Slijtersunie vecht voor het voortbestaan van slijterijen, kreeg Prinsenbeek er afgelopen zomer drie nieuwe drankenhandels bij. Wordt in het Brabantse dorp met nog geen 12.000 inwoners zoveel gezopen?
Hans Verhoef van Bier & Borrels heeft het niet onderzocht, maar het zou zomaar kunnen. ,,Het is in elk geval een gezelligheidsdorp, met een sterke carnavalscultuur en een rijk verenigingsleven'', lacht hij. Zijn vriendin Judith Knoops en hij zagen in elk geval een kans nadat de lokale Mitra - een jaar voor het faillissement van de keten - zijn deuren sloot. Ze waren niet de enigen. Net nadat hun huurcontract was getekend, bleek een ondernemerskoppel uit het nabijgelegen Breda een slijterijvergunning voor een winkel om de hoek te hebben gekregen. Als klap op de vuurpijl opende ook de Jumbo een eigen slijterij. En zo telt het dorp, waar al een wijnhandel zat, ineens vier drankenwinkels.
Positief
Toch zien Verhoef en Knoops de toekomst positief in. ,,Aanvankelijk schrokken we ons natuurlijk te pletter. Maar die concurrentie dwong ons extra goed na te denken hoe we ons onderscheiden. Na een half jaar zitten we al boven de omzet van een gemiddelde slijterij.'' Met meer dan 600 verschillende bieren trekken ze klanten uit naburige dorpen. Ook in whisky's hebben ze een ruime keus, het assortiment wijnen en gedistilleerde dranken is bewust beperkt.
Met de vechtstrategie van de Slijtersunie hebben de nieuwkomers niks op. Zelf organiseren ze proeverijen in de zaak en bij mensen thuis. Ze verzorgen speciaalbiertjes als het dorpsrestaurant een wildavond heeft. En als een lokale kroegbaas op zaterdag zonder zit omdat een hele groep plots baco's drinkt, brengen ze een paar flessen Bacardi. ,,We zijn niet alleen zes dagen per week tot zeven uur open, maar telefonisch ook tot middernacht bereikbaar. Als klanten twijfelen of ze genoeg bier hebben ingeslagen voor een feestje, zetten wij als backup een paar kratten koud'', verklaart Verhoef. ,,Als je alleen winkeltje speelt red je het niet.''
Gerelateerde artikelen:
'Drank- en horecawet is echt hopeloos verouderd'
Rechter verbiedt wijnproeven en verkoop in winkels
