Dossier: flexibel ondernemen, weg uit de file

Zelf vult ze haar tijd op de weg wel zo zinvol mogelijk in. ,,Ik heb zojuist vanuit de auto drie klanten gebeld, nagedacht over vragen die me al langer bezighouden en overlegd met een collega.’’ Lachend: ,,Ik doe in de auto aan acquisitie- en relatiemanagement.”

Volgens het onderzoeksbureau TrafficQuest is de filedruk sinds 2014 weer aan het stijgen. Logisch, want de economie zit in de lift en in de regel leidt 1 procent economische groei tot 9 procent meer files. Vorig jaar bedroeg het tijdverlies door files 22 procent, waarbij geen rekening is gehouden met de vraag hoe ondernemers hun filetijd besteden. Doordat werktijden steeds flexibeler worden, duurt de spits bovendien steeds langer.

De economische schade door files, ongelukken en andere perikelen op de Nederlandse wegen bedraagt ongeveer 20 miljard euro per jaar, pakweg 3 procent van het bruto nationaal product (bnp). De grootste post is de schade die wordt veroorzaakt door ongelukken: zaken als gederfde inkomens en verlies aan arbeidsproductiviteit door ongevallen zijn goed voor ongeveer 2 procent van het bnp. Tijdverlies kost zo’n 1 procent van het bnp, bijna 7 miljard euro.

Verleiden

Maar ook al neemt het aantal files toe, je hoeft niet per se tandenknarsend aan te sluiten in de rij stilstaande, optrekkende en langzaam rijdende auto’s. Carlo van de Weijer, directeur Smart Mobility van de Technische Universiteit Eindhoven: ,,Als je de beschikbare informatie goed gebruikt, kun je de ergste drukte vermijden. En als je dan toch in de file belandt, is dat meestal je eigen schuld.’’

De sleutel tot de oplossing van het fileprobleem is flexibiliteit. De helft van de 8 à 8,5 miljoen werkenden in Nederland kan binnen een bepaalde marge de eigen werktijden bepalen, maar in de praktijk maakt maar 1,5 miljoen mensen gebruik van die vrijheid.

(Tekst loopt door onder de foto):

Mentaliteit

Flexibel werken is een kwestie van mentaliteit, zegt Frederik Reimers, manager van hotel Carlton Oasis in Spijkenisse. Veel van zijn werknemers reizen sowieso al buiten de spits (want horeca), maar het bedrijf biedt ook het personeel op kantoor de mogelijkheid hun tijd flexibel in te delen. ,,Daarnaast stimuleren we mensen om te carpoolen, het openbaar vervoer te nemen of met de fiets te komen, wat met de opkomst van de elektrische fiets inderdaad steeds vaker gebeurt.’’

Ook zijn gasten probeert Frederik te verleiden vaker de fiets of het openbaar vervoer te pakken. ,,We hebben niet alleen laadpalen voor elektrische auto’s, maar ook voor fietsen. Dat wordt op prijs gesteld, merken we. We krijgen steeds vaker Belgische toeristen die met de auto hierheen komen en vervolgens eiland Voorne-Putten met de fiets verkennen. Wie naar Rotterdam wil, kan hier op de metro stappen. Voor gasten die ’s ochtends bij een bedrijf op de Maasvlakte moeten zijn, regelen we een busje, zodat ze niet allemaal een taxi hoeven te nemen.’’

,,Er zijn nog wat knelpunten, met name in Brabant, maar als wegen met vier à vijf banen vol zitten, zul je creatief moeten worden’’, stelt Marnix Koopmans van werkgeversorganisatie VNO-NCW en MKB-Nederland, die als secretaris transport en infrastructuur in zijn portefeuille heeft. ,,Het beste is om níet de weg op te gaan. Kijk of je je werk vanuit huis kunt doen. Werk eerst thuis en ga pas naar kantoor als de files voorbij zijn. Pak de fiets als je in de buurt moet zijn. Of neem het openbaar vervoer.’’

Carlo van de Weijer, die naast zijn werk aan de TU Eindhoven een dag in de week als verkeersexpert bij TomTom werkt, voegt er nog een modaliteit aan toe. ,,Ik moest laatst in de buurt van Groningen zijn. Voor het eerste stuk nam ik de trein en daarna gebruikte ik een auto die ik voor een paar tientjes via SnappCar had gehuurd. Dat doe ik vaker. Je merkt dat bedrijven nieuwe diensten als SnappCar, Uber en BlaBlaCar omarmen.’’

Technische ontwikkelingen zullen het mogelijk maken steeds meer werk in de auto te doen. Carlo: ,,Straks hebben we volledig autonome auto’s, die zonder chauffeur kunnen rijden. Nu al zijn er auto’s die in de file autonoom kunnen rijden, die binnen hun baan blijven en hun rijgedrag aanpassen aan de rest van het verkeer.’’

Snelste routes

Volgens TrafficQuest kunnen navigatiesystemen die gebruikmaken van actuele verkeersinformatie de doorstroming sterk bevorderen. Als 10 procent van de auto’s over zogeheten floating car data beschikt, zou er 1 procent minder vertraging zijn. Alleen al in de regio Amsterdam zou daarmee zo’n 20 miljoen euro per jaar kunnen worden bespaard. Bij een penetratiegraad van 90 procent zou er 5 tot 8 procent minder vertraging zijn.

Martin Dekker gebruikt de moderne technieken al volop binnen zijn transportbedrijf. ,,Onze 40 vrachtwagens zijn allemaal uitgerust met navigatieapparatuur die actuele informatie gebruikt. Zodra we hoorden dat de brug bij Gorinchem verboden werd voor vrachtwagens, hebben we dat aan onze chauffeurs doorgegeven. Verder maken we al jaren gebruik van de snelste routes en weten we op welke trajecten we beter ’s morgens of ’s middags kunnen rijden. En als we ergens vroeg moeten leveren, spreken we met de klant af dat we gewoon om 7 uur voor de poort staan. Een aantal van onze 40 vrachtwagens is al voorzien van elektronica voor gekoppeld rijden. Op de snelweg passen ze hun snelheid automatisch aan, aan die van de auto voor hen. Als die remt, remt onze vrachtwagen ook. Gekoppeld rijden is goed voor de doorstroming. Tijdens een file stroomt de rechterbaan vaak beter door, doordat vrachtwagens dezelfde snelheid aanhouden. Dat gaat straks alleen maar nog beter.’’

De drukte in de binnensteden wordt een steeds nijpender probleem. Deels wordt die veroorzaakt door koeriers. Door een gemiddelde woonwijk crossen nu elke dag twaalf tot achttien koeriers; in Amsterdam zijn het er vijftien tot twintig. Acht van de tien busjes hoeven in een wijk maar een of twee pakjes te bezorgen.

Initiatieven om het koeriersprobleem aan te pakken lijken tot op heden niet erg succesvol. Ruim twee jaar geleden bijvoorbeeld begon Peter Kole met GreenCityDistribution; distributiecentra aan de rand van de stad waar alle leveranciers pakketten konden afleveren. Pakketten die vervolgens met één busje naar hun eindbestemming in de stad zouden worden gebracht. Bijna gelijktijdig ontwikkelde hij GreendropZ, een verkoopsite en internetplatform voor lokale winkeliers. Als een klant een nieuwe iPad kocht, werd eerst bekeken wie die in de woonplaats van de klant tegen de gewenste prijs zou kunnen leveren. Dit met het doel de transportkosten te reduceren. Peter: ,,De interesse was er en de ideeën klopten, maar de markt was er nog niet rijp voor. We zijn er op dit moment niet operationeel mee bezig.”

Andere bedrijven, met minder vooruitstrevende ideeën, hebben meer succes. Zo verkocht het bedrijf Urban Arrow van Jorrit Kriek sinds 2010 al meer dan 1.000 elektrisch aangedreven bakfietsen aan wat hij ‘ondernemers met een mobiliteitsprobleem’ noemt. Niet alleen in zijn vestigingsplaats Amsterdam, maar ook elders in Nederland en zelfs in het buitenland. Exacte aantallen wil hij niet noemen, maar de verkoop verdubbelt volgens hem ongeveer elk jaar. Tot zijn klanten behoren allerlei mkb’ers, naast grote bedrijven als AH en PostNL.

Een van Jorrits klanten is Marleen Kookt. ,,Wij hebben twintig bakfietsen van Urban Arrow”, zegt directeur Joris Keijzer, de man van Marleen. ,,Wij bezorgen dagelijks 500 à 600 maaltijden in heel Amsterdam. Met de fiets bespaar je in de stad zo veel tijd! Als het verkeer ergens vaststaat, kun je er met de fiets altijd langs. Wij bezorgen in blokken van een halfuur. Met een ander transportmiddel zouden we dat nooit redden. Dat klanten het sympathiek vinden dat we zo bezorgen, is slechts een bijkomend voordeel.’’

(Tekst loopt door onder foto):

65 miljard uurIn 2015 stonden auto’s ongeveer 65 miljard uur in de file (2008: 68 miljard; 2013: 43 miljard uur).

621verkeersdoden in 2015 (2014: 570).

6 van de 10zendingen in de binnenstad van Amsterdam komen van minder dan 50 km afstand.

8,2%duurde een gemiddelde autorit in 2015 langer dan qua afstand strikt noodzakelijk.

15 tot 20In een gemiddelde Amsterdamse straat komen dagelijks vijftien tot twintig koeriers met een busje.

- Vermijd onnodig reizen: werk thuis.- Mijd de spits: ga pas na de file naar kantoor.- Check vóór en tijdens je reis de verkeersinformatie.- Overweeg of een auto met semiautonome besturing iets voor je is.- Rij vooral veilig.- Gebruik je autorit voor relatie- en acquisitiemanagement.- Neem het openbaar vervoer of pak de fiets.- Gebruik moderne oplossingen als Uber, SnappCar of BlaBlaCar.- Gebruik apps als Parkline om snel een parkeerplaats te vinden.- Reserveer vooraf via Mobypark een parkeerplaats bij particulieren.- Laat in de binnenstad fietskoeriers pakketten bezorgen.- Probeer de aflevering van pakketten via koeriers te bundelen.

,,Nederlandse inspanningen om het autoverkeer schoner te maken, hebben een averechts effect gehad op de verkeersveiligheid”, zegt Carlo van de Weijer, directeur Smart Mobility van de Technische Universiteit Eindhoven. ,,Kleine, zuinige auto’s beschikken minder vaak over technologie die de veiligheid verhoogt. Nederland loopt op dat gebied achter ten opzichte van het buitenland.” Volgens hem zijn er al diverse auto’s die redelijk autonoom kunnen rijden, die bijvoorbeeld uit eigen beweging op hun rijstrook blijven en afstand houden ten opzichte van hun voorganger. Dat verkleint de kans op ongelukken aanzienlijk. ,,Volvo heeft onlangs bekendgemaakt dat het in 2020 auto’s op de markt brengt waarin niemand meer een dodelijk ongeluk zal krijgen.’’ Andere merken zullen hetzelfde bieden. ,,Dat is natuurlijk geen vrijbrief om voluit je mobiele telefoon te gebruiken tijdens het autorijden, maar het betekent wel dat je je tijd nuttiger kunt besteden.’’

Een parkeerplaats vinden wordt makkelijker met apps als ANWB Onderweg en Parkline, die je naar de dichtstbijzijnde parkeerplaats geleiden. Via het internetplatform Mobypark kun je een particuliere garage boeken in de buurt van je afspraak.