Dossier Sanderink: bijzondere ‘bewijsvoering’ fraude of valstrik?

Containers naar Gambia

Op 8 juni 2019 weet Sanderink het al precies te vertellen in een interview met zakenblad Quote: „Er gaan containers van Nederland naar Gambia. Daarin zitten spullen van mijn bedrijven. Die moeten dan wel worden afgerekend. Maar ik denk dat die spullen niet altijd op een zuivere manier werden afgerekend en ook andere bestemmingen hebben gekregen. Welke? Dat is gissen. Daar ben ik nog steeds niet uit.”

Sanderink is zoals bekend eigenaar en topman van Centric, het bedrijf dat voor de Nederlandse overheid enorme hoeveelheden privacygevoelige financiële en persoonsgegevens beheert. Sinds hij is gevallen voor de charmes van ‘cybercharlatan’ Rian van Rijbroek vecht hij aan de lopende band rechtszaken uit met voormalige getrouwen, en vooral met zijn ex-vriendin Brigitte van Egten.

Een maand voor het Quote-interview heeft hij Van Egten ontslagen als directeur van DSS. Hij verdenkt haar op dat moment al van fraude. Waarom is onduidelijk: de boekhouding van DSS wordt elke maand gecontroleerd door een medewerker van Centric en die heeft nog nooit aan de bel getrokken. Ook vijf achtereenvolgende onderzoeken door erkende accountants brengen geen onoorbare zaken aan het licht.

Lees ook: Hoe 'cyberexpert/geheim agente' Rian van Rijbroek topman Centric (en anderen) voor zich won

Afrikaanse oplichters en zonnepanelen

Maar drie maanden na dat Quote-interview lijken de woorden van Sanderink ineens toch waarheid te worden, schrijft Tubantia. Op 16 september komt er bij DSS een mailtje binnen van de Universiteit van Amsterdam. Ene John Hanz wil graag zonnepanelen bestellen. Hij krijgt een offerte toegestuurd en komt een paar dagen later met een bestelling: hij wil graag 200 stuks hebben. Die moeten volgens het bestelformulier worden afgeleverd bij AB Com, een transportbedrijf in Rotterdam. De rekening mag naar de UvA.

Begin oktober komt een tweede mailtje. John Hanz wil weten of de offerte nog geldig is: hij wil nog eens 200 panelen. Weer af te leveren bij AB Com. De hele procedure wordt nog een keer doorlopen en de rekening gaat weer naar de UvA.

Maar drie dagen daarna belt het hoofd beveiliging van de Universiteit van Amsterdam. Zijn werkgever heeft helemaal geen zonnepanelen besteld en gaat dus ook geen rekening betalen. Volgens de man zijn zowel de UvA als DSS slachtoffer van een internationale bende oplichters. Waarschijnlijk Afrikanen, want de eerste zending zonnepanelen is naar Gambia verscheept. De tweede zending was ook op weg daarheen maar is in Rotterdam bij AB Com onderschept. De beveiligingsman vraagt DSS om gezamenlijk aangifte te doen.

Lees ook: Nieuwe onthullingen Dossier Sanderink-Centric (deel 1)

Lees ook: Nieuwe onthullingen Dossier Sanderink-Centric (deel 2)

Valse documenten en Interpol

Martin Duthler, de nieuwe interim-directeur van het Goorse bedrijf, weigert dat. Hij stapt een paar dagen later zelf naar de politie in Goor en meldt daar ook meteen wie hij van de fraude verdenkt: de medewerker van DSS die de bestelling heeft verzorgd. Die „heeft waarschijnlijk opzettelijk valse documenten opgemaakt en zonnepanelen verduisterd om zichzelf of een ander te bevoordelen. Ik vermoed dat hij samenwerkt met mevrouw Van Egten.”

Van Egten hoort pas begin november dat zij en haar adjunct-directeur Marcel van der Heijden worden verdacht. Ze zijn verbijsterd: de fraude lijkt wel een kopie van een incident dat een jaar geleden heeft plaatsgevonden bij het Duitse zusterbedrijf van DSS, Wagner Solar. Daar verdween zonneapparatuur die zogenaamd door de Fernuniversität Hagen was besteld.

Samen gaan ze op onderzoek uit, via een medewerker van het Gambiaanse zusterbedrijf van DSS. Die ontdekt al snel dat de verduisterde panelen in Gambia te koop worden aangeboden. Een snelle actie via Interpol zorgt ervoor dat er een verdachte wordt gearresteerd bij wie 95 van de 200 panelen in huis liggen.

Interpol vraagt om bewijsmateriaal uit Nederland dat de zonnepanelen inderdaad DSS toebehoren, bijvoorbeeld serienummers en een politie-aangifte. Van Egten en Van der Heijden spelen die vraag door aan Martin Duthler, die de gevraagde informatie zo kan versturen. Maar dat doet hij niet. Duthler ziet in het terugvinden van de panelen het bewijs dat de voormalige directeuren onder één hoedje spelen met de oplichters. Gevolg is dat Interpol de verdachte moet laten gaan, wegens gebrek aan bewijs.

Onder de illustratie van Gezienus Bruining gaat het artikel verder.

Vreemd verzoek aan transportbedrijf AB Com

Op dat moment heeft Gerard Sanderink al de aanzet gegeven tot het volgende fraudeonderzoek bij DSS. Op 23 oktober krijgt het Rotterdamse transportbedrijf AB Com opdracht om de zaak uit te zoeken. Dat is een merkwaardige keuze. AB Com is immers zelf partij, want daar werden de zonnepanelen in opdracht van ‘John Hanz’ heen gestuurd.

AB Com heeft de eerste partij ook zonder vragen te stellen doorgestuurd naar Afrika. Ook heeft het geen opsporings- of onderzoeksbevoegdheden. Het transportbedrijf is een geautoriseerd douane-expediteur, maar dat zegt niks over forensisch onderzoek naar fraude. Maar AB Com-directeur Inna Pustovyd, van Oekraïense afkomst, vindt dat allemaal geen beletsel en gaat voortvarend aan het werk.

Ze duikt in de administratie van DSS en komt al binnen een paar weken met heftige conclusies. Ze heeft zeker vijftien misdrijven geconstateerd, waaronder verduistering, valsheid in geschrifte, diefstal en misleiding van douane en politie. Allemaal door Van Egten en haar adjunct-directeur Marcel van der Heijden, in samenwerking met medewerkers van DSS. Ook de ‘universiteitsfraudes’ zijn volgens Pustovyd door de twee voormalige directieleden opgezet.

Twee universiteitsfraudes lijken op elkaar

Opmerkelijk: Pustovyd constateert zelf in haar rapport dat de universiteitsfraudes van 2018 in Duitsland en 2019 in Nederland als twee druppels water op elkaar lijken. En dat is wel heel merkwaardig, want in november duiken ineens twee mails op die Gerard Sanderink zelf inbrengt in een van zijn vele rechtszaken.

Wat Sanderink daarmee beoogt is onduidelijk, maar ze werpen een vreemd licht op de latere gebeurtenissen. Het gaat om een mail, verstuurd vanaf het Strukton-account van Gerard Sanderink. Zoals Tubantia eerder onthulde wordt dat beheerd door zijn vriendin Rian van Rijbroek. Zij informeert op 11 september, twee weken voor de eerste UvA-bestelling, bij Martin Duthler naar details van de Duitse universiteitsfraude: „Beste Martin, wie heeft de gestolen goederen betaald?”

Lees ook: Nieuw hoofdstuk Dossier Sanderink (Centric): bakzeil in conflict met EY

Vreemde mailwisseling DSS-directeur Duthler

Een rare vraag: kenmerk van zo’n oplichting is nou juist dat de goederen niet worden betaald. Het antwoord van Duthler is nog veel vreemder. Hij schrijft: „Geachte heer Sanderink. De goederen zijn uit voorraad, geleverd aan de Fernuniversität in Hagen, zonder vooruitbetaling in verband met een positieve credit report. De goederen zouden moeten worden getransporteerd via Ludo Packt GmbH (distributeur) naar de FernUniversität. De goederen zijn door identiteitsfraude echter door een andere partij besteld. Bijzonder is dat op het shipment receipt van DHL staat: Shipment to Banjul Gambia!!! Met vriendelijke groet, Martin Duthler.”

Duthler geeft dus geen antwoord op de vraag maar benadrukt wel hoe de goederen in Gambia zijn beland. En het wordt allemaal nog gekker: het mailadres waarmee de UVA-fraude is gepleegd is accountspayable@uva-nl.com. Een vals adres uiteraard. Maar uit onderzoek blijkt dat die domeinnaam uva-nl.com is geregistreerd op 11 september: de dag van de vreemde mailwisseling tussen Van Rijbroek en Duthler.

Politieman uit Twente wordt beschuldigd

Al die toevalligheden ontgaan Inna Pustovyd. Zij is druk met beschuldigingen. Daarin gaat ze zelfs zo ver dat ze een Twentse politieman aanwijst als handlanger bij de fraude. Hij zou opzettelijk het politieonderzoek naar de UVA-fraude hebben gefrustreerd, in opdracht van Van Egten.Bewijsmateriaal voor al deze aantijgingen ontbreekt. Net als een toelichting op haar eigen rol in de zaak. In haar rapport beschrijft Pustovyd wel dat ze in oktober de tweede zending ‘onderschepte’ en douane en politie inlichtte, maar ze zwijgt over haar eigen contacten met de oplichters. Die moeten er wel degelijk zijn geweest: ‘John Hanz’ liet de zonnepanelen immers twee keer versturen naar AB Com, waar een transporteur ze kwam ophalen voor vervoer naar Gambia. Dat kon allemaal niet zonder dat AB Com daarvoor opdracht had gekregen. Maar Pustovyd meldt er niets over. Op vragen van deze krant over de zaak wil ze geen antwoord geven.

Yvonne Kroonenberg redigeerde 'onderzoeksrapport'

Op 6 december is haar eerste conceptversie van het ‘onderzoeksrapport’ klaar. Saillant detail: het gebrekkige Nederlands van Pustovyd is geredigeerd door de bekende schrijfster Yvonne Kroonenberg ( Alles went, behalve een vent) . Zij is bevriend met Sanderinks nieuwe liefde Rian van Rijbroek, die ze het koosnaampje ‘Nijntje’ heeft gegeven. Kroonenberg werkte ook mee aan Van Rijbroeks boek ‘Unhacked’ en heeft daaraan waarschijnlijk haar opdracht voor het AB Com-rapport te danken.

'Bewijsmateriaal'

Sanderink neemt het rapport zeer serieus. Op 16 december stuurt hij Martin Duthler met het ‘bewijsmateriaal’ onder de arm naar de politie in Rotterdam om nogmaals aangifte te doen. Ditmaal tegen Van Egten, Van der Heijden, en tegen de Twentse politieman die met hen zou hebben samengespannen. De Rotterdamse politie neemt het allemaal keurig op.

Brigitte van Egten krijgt het onderzoek ook toegestuurd. Ze is verbaasd over de inhoud want ze herkent een groot deel van de genoemde transporten. Dat waren geen spullen van DSS, maar tweedehands kleding en kantoorspullen die ze via een liefdadigheidsstichting naar Gambia heeft gestuurd, op haar eigen kosten. Ze heeft een tweede huis in het Afrikaanse land, schenkt daar veel aan goede doelen en Sanderink weet daarvan, want hij is er zelf met haar op vakantie geweest. Ze vindt het onbegrijpelijk dat hij dit nu ineens als mogelijke fraude bestempelt.

Van de universiteitsfraudes zegt ze niets te weten. Van Egten schrijft dit alles voor kerst in een uitvoerig weerwoord dat via Sanderinks advocaat naar Pustovyd wordt gestuurd. Maar opmerkelijk genoeg doet de Oekraïense er helemaal niets mee. In de definitieve versie van 20 januari staat geen letter wederhoor. Er is maar één ding veranderd: het woordje ‘concept’ is van de eerste pagina verwijderd.

Rechters oordelen: rapport bewijst helemaal niets

De definitieve versie van het rapport wordt door Sanderink en zijn bedrijven in diverse rechtszaken tegen Van Egten en Van der Heijden gebruikt als bewijsmateriaal. Maar twee rechters oordelen onafhankelijk van elkaar dat het rapport helemaal niets bewijst: Pustovyd was niet gekwalificeerd om dit onderzoek uit te voeren, ze was niet onafhankelijk en ze was ook onzorgvuldig.

De rechter vraagt tijdens de zitting aan de Centric-topman of hij geen andere bewijzen heeft dan dit rapport. Dat heeft Sanderink niet. „Maar ik weet het zo zeker, ik verwed er mijn vermogen onder", zegt hij nog.

Sanderink eist een nieuw onderzoek

En hij blijft hardnekkig vasthouden aan de juistheid van het rapport, zo bleek tijdens de meest recente rechtszaak op 20 mei. „DSS acht het voorlopig oordeel in het Almelose vonnis over de onafhankelijkheid van AB Com pertinent onjuist”, zo stelt advocaat De Mol in zijn pleitnotitie. Maar de raadsman belooft vervolgens wel dat DSS het rapport niet meer zal gebruiken.

En dus eist Sanderink een nieuw onderzoek, want hij moet en zal bewijzen dat hij gelijk heeft. Volgens een eerder vonnis van de Amsterdamse rechtbank moet zo’n onderzoek worden uitgevoerd door een onafhankelijke onderzoeker. Maar Sanderink heeft al bedacht dat hij de opdracht geeft aan advocaat Aldo Verbruggen, van het Amsterdamse kantoor Lumen Lawyers.

Verbruggen staat de Twentse miljonair ook al bij in diens zaak over de Fiod-inval bij Strukton en zat bij het laatste kort geding zij aan zij met DSS-advocaat De Mol. Maar dat is volgens hen geen enkel beletsel om nu geheel onafhankelijk onderzoek te doen naar de vermeende fraude bij DSS.

Wordt dus ongetwijfeld vervolgd.