Hoogleraar Justin Jansen: 'In ieder bedrijf schuilt een platformbedrijf'

Snel je burger of sushi bestellen via Thuisbezorgd, een taxirit via Uber of een overnachting via Airbnb? Zelfs werk kan je bestellen via platforms als Werkspot. De grootste marktverstoorders in de afgelopen jaren waren vaak platformbedrijven.

Er zijn ondertussen tal van platformbedrijven die een grote impact hebben gehad op het wel en wee van gevestigde bedrijven met meer traditionele verdienmodellen. Sterker nog, juist binnen sectoren waar nieuwe manieren van waarde toevoeging worden geïntroduceerd, zoals in de vorm van een platform, vinden vaak enorme veranderingen plaats en blijken bestaande spelers niet of nauwelijks in staat om te kunnen reageren. Of sterker nog: om te kunnen overleven.

Wat hebben al deze platformbedrijven met elkaar gemeen? Zelf generen ze nauwelijks content, producten of diensten, maar ze faciliteren wel een platform, dat vraag en aanbod verenigt. In ruil krijgen ze een commissie per transactie, verkopen ze de beschikbare data aan derden of verdienen inkomsten van adverteerders.

Omdat platformbedrijven zelf niet producten of diensten hoeven te ontwikkelen die via het platform worden verkocht, kunnen ze snel groeien. Denk bijvoorbeeld aan Airbnb die zelf geen hotels beheert en daarmee niet afhankelijk is van de eigen investeringen die gedaan moeten worden in het vergoten van het aanbod. Daarnaast hebben veel platformbedrijven een sterke positie binnen de keten en zijn minder afhankelijk van een paar grote klanten.

Dit klinkt natuurlijk allemaal heel aantrekkelijk, zie ik je al denken. Maar waarom ga je zelf als ondernemer ook niet aan de slag als platformbedrijf? In plaats van afwachten is het een beter idee om je eigen bedrijf ook in te beelden als platformbedrijf. Geen traditioneel productiebedrijf of dienstverlener, maar het koppelen van vraag en aanbod. Wie zouden dan allemaal je klanten kunnen zijn? Wie kan ik aan elkaar koppelen? Platformdenken helpt je om groter te denken. Meer klantgroepen in beeld te krijgen. Aan wie je belangrijke waarde kan toevoegen. En daarmee je slagkracht en weerbaarheid vergroten.

Denk bijvoorbeeld aan een bedrijf zoals Ryanair. Een vliegtuigmaatschappij. Vluchten aanbieden voor extreem lage prijzen naar zonnige bestemmingen. Ja denk je natuurlijk, ze verdienen geld aan allerlei extra’s die we bijboeken zoals koffers of een iets ruimere zitplaats. Maar vergeet dan vooral niet de hotelovernachtingen en autohuur die je kunt bijboeken. Als een soort platform.

Of zelfs nog extremer: Ryanair als vliegtuigmaatschappij verdient enorm veel geld op de grond. Omdat ze voor iedere passagier die ze naar een vliegveld gaat, en die zijn of haar auto parkeert, een overnachting boekt, of iets koopt in de winkels, geld ontvangen. ‘Fee for Traffic’ wordt dat genoemd. Ryanair als platformbedrijf dat geld verdient aan het samenbrengen van passagiers en vliegvelden. Het is maar hoe je het bekijkt.

Maar geldt dat ook voor mijn bedrijf? Natuurlijk! In ieder bedrijf schuilt namelijk een platformbedrijf. Van een BAM die een ‘experience center’ ontwikkelt om huizenkopers virtueel kennis te laten maken met hun nieuwe woning en meteen de inrichting – keuken, meubels, badkamers - kunnen bekijken een aanschaffen. Leveranciers en huizenkopers aan elkaar koppelen. Of een ENECO die met de introductie van de Toon thermostaat een platform wil creëren binnen onze woning door het samenbrengen van allerlei diensten tot dat ene apparaatje aan de muur. Of denk aan de bakker om de hoek die naast zijn of haar eigen broden ook broden gaat bezorgen via een platform, zowel vanuit de eigen bakkerij als ook die van andere bakkers uit de omgeving.

Neem het heft in eigen hand! Soms is het moeilijk om als ondernemer een platform te beginnen. Maar waarom dan niet samen met anderen? Een platformbedrijf, wanneer begin jij?