EMA: Amsterdam haalt belangrijk Europees instituut binnen

Grote man van de Nederlandse kandidatuur is Wouter Bos, bestuursvoorzitter van het VUmc. De voormalige PvdA-minister van Financiën heeft zich de afgelopen maanden een slag in de rondte gelobbyd in Europa, met als resultaat dat Amsterdam in de laatste stemmingsronde gelijk eindigde met Milaan. Loting bepaalde de keuze.

Nederland als wereldspeler voor farmaceutische industrie

Door de komst van het EMA - in januari volgend jaar komt al een tijdelijk kantoor beschikbaar - wordt Amsterdam ineens een belangrijke stad voor de farmaceutische industrie. In het kielzog van het agentschap zullen farmaceutische bedrijven naar Nederland komen om onderzoek te doen naar nieuwe geneesmiddelen. "Dit kan ons land als wereldspeler op de kaart zetten," aldus Gerard Schouw, directeur van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen.

Ook voor academische centra is de komst van EMA van groot belang. In het VUmc, het AMC en het Antoni van Leeuwenhoek zullen meer studies worden opgezet naar nieuwe medicatie. "Bij zo'n ontwikkelingstraject werken farmaceutische bedrijven en medische centra samen," aldus Hans Romijn, bestuursvoorzitter van het AMC. "De farmaceutische industrie levert het geneesmiddel en financiert het onderzoek van honderden miljoenen, wij participeren in de studies en betrekken de patiënten erbij."

Dat betekent dat Nederlandse patiënten baat kunnen hebben bij de komst van het EMA. Zij zullen vaker nieuwe middelen al in de testfase kunnen gebruiken. Dat kan levens redden.

Positieve reacties komst EMA

KWF Kankerbestrijding hoopt dat de komst van het EMA betekent dat de toelating van medicatie tot de Nederlandse markt kan worden versneld. Het duurt jaren voordat de studies volgens de richtlijnen zijn uitgevoerd en de geneesmiddelen hun weg vinden naar Nederlandse apotheken. "De lijnen worden korter, dat kan zeker geen kwaad," aldus een woordvoerder van de organisatie. "Al beseffen we dat de procedures door de verhuizing niet veranderen."

De komst van het EMA heeft geen invloed op de hoogte van medicijnprijzen. Het agentschap onderzoekt alleen de veiligheid en werkzaamheid van nieuwe medicatie voor de Europese markt van 500 miljoen mensen, de farmaceutische industrie bepaalt de prijzen. De overheid gaat over de vergoeding.

Dat het agentschap naar Amsterdam komt, zorgt voor veel positieve reacties. Ook Amsterdamse juristen zien het EMA graag komen. "Wij zullen onze healthcare-afdeling uitbreiden," aldus Bas Megen van Loyens & Loeff.

Gevolgen voor de stad

Huizenmarkt
Amsterdam helpt de 900 EMA-werknemers en hun gezinnen bij de verhuizing vanuit Londen. Hun komst vergroot de druk op de toch al oververhitte huizenmarkt. De gemeente wil hen ook onderbrengen in plaatsen als Leiden en Den Haag.

Patiënten
Farmabedrijven gaan onderzoek doen naar nieuwe medicijnen in de directe omgeving van het EMA. Patiënten hebben daar meer kans op experimentele middelen.

Scholen
Kinderen van EMA-werknemers die naar internationale scholen willen, kunnen terecht in en om Amsterdam. De gemeente wil scholen bijbouwen.

Lokale economie
Bezoekers van het EMA zorgen jaarlijks voor 30.000 hotelovernachtingen op de - toch al volle - hotelmarkt. Restaurants en cafés profiteren mee.

Prestige
De farmaceutische industrie kijkt naar Amsterdam. Het hoofdkantoor van medicijnenmaker GlaxoSmithKline zetelt in Engeland. Gaat ook dat over?

Ambassadeur Wouter Bos

Als ambassadeur van het Amsterdamse bid haalde Wouter Bos het Europese medicijnagentschap binnen. 'Ik hoop dat ik de stad een dienst heb bewezen.'

Het was een nek-aan-nekrace met Milaan. Hoe verliep de stemming van de Raad van de Europese Unie?
"In de eerste stemmingsronde stonden de Italianen voor, maar gingen wij ook door. In de tweede ronde stonden zij nog steeds boven ons, al haalden wij eveneens de laatste ronde. Daarin ging het alleen tussen Milaan en Amsterdam. We kregen allebei 13 stemmen. De beslissing is gevallen door het kiezen van balletjes in een vissenkom, zoals bij een loting van de UEFA. Wij werden het, gelukkig."

Wat heeft de doorslag gegeven in de campagne?
"Dat zijn drie dingen geweest. Het begint ermee dat er een goed plan op tafel ligt. Amsterdam en verschillende ministeries hebben dat uitstekend gedaan. Vervolgens hebben we heel hard gewerkt. We hebben twee maanden door Europa gereisd. De derde factor is dat we het spel netjes en op de inhoud hebben gespeeld. We hebben niets lelijks gezegd over andere steden en ons low profile opgesteld. Daarmee hebben we een gunfactor gekregen."

Wat betekent de uitkomst voor de stad Amsterdam?
"Voor de economie van de stad is dit een heel goede zaak. We hebben het altijd over de kenniseconomie, maar dit ís de kenniseconomie. Er komt een hoogwaardig bedrijf met hoogwaardige werknemers naar de Zuidas, en wie weet welke hoogwaardige bedrijven nog volgen. Ik hoop dat ik de stad hiermee een dienst heb bewezen."

Welke van de felicitaties is u het meeste bijgebleven?
"Ook voor mij is het leuk als de minister-president belt, al ken ik Mark Rutte natuurlijk goed. Ook hij heeft zich ingespannen voor onze kandidatuur. Je voelt dat de politieke verschillen bij zo'n succes verdampen. Het is goed voor Nederland. Of je nu van de VVD bent, zoals Rutte. Of van de PvdA, zoals ik."

Hebben de Italianen u gefeliciteerd na de uitkomst?
"Nee. Die hadden deze uitslag niet verwacht, denk ik."

U wel?
"Ik heb nooit openlijk gesproken over onze kansen, omdat dat weinig zin heeft. In besloten kring heb ik op voorhand wel gezegd dat we dertig tot veertig procent kans hadden om het EMA binnen te halen."

Had u ervaring met zulk lobbywerk?
"Nee. Maar het ging over gezondheidszorg, en daar werk ik als bestuursvoorzitter van het VUmc in. Het ging over Amsterdam, daar woon ik. En vanwege mijn politieke verleden loop ik comfortabel rond in Brussel. Sommige ministers ken ik nog uit mijn eigen tijd toen ik op Financiën zat."

En nu?
"Nu moet het EMA-gebouw er komen en richt ik me weer op mijn werkzaamheden bij het VUmc. Ook zal ik meer tijd kunnen doorbrengen bij mijn gezin."