Innovatie

Bakkers stonden op randje van faillissement door hoge stookkosten: hoe gaat het nu?

Bakkers hadden door energiecrisis hoge kosten. Foto: RVillalon Shutterstock Bakkers hadden door energiecrisis hoge kosten. Foto: R. Villalon/Shutterstock
Bakkers hadden door energiecrisis hoge kosten. Foto: R. Villalon/Shutterstock
Leestijd 4 minuten
Lees verder onder de advertentie

In 2022 doofde letterlijk en figuurlijk het licht bij veel bakkerijen. De inval van Rusland in Oekraïne veroorzaakte chaos op de energiemarkt, waardoor de prijzen van de ene op de andere dag de lucht in schoten. Als gevolg hiervan moesten bakkers tientallen medewerkers ontslaan en sloten ondernemers van de vijfde generatie met pijn in het hart de deuren van hun familiebedrijf. In veel bakkerijen flakkerden kaarsen als statement tegen de ontoereikende energie-compensatieregeling van de overheid.

Zo’n 10 procent van de bakkers stopte

Hoeveel bakkers failliet zijn gegaan tijdens de energiecrisis is lastig te zeggen. ,,De meeste bedrijven stoppen. Faillissement wil je eigenlijk altijd voorkomen”, vertelt Marie-Hélène Zengerink, algemeen directeur van de Nederlandse Brood- en Banketbakkers Ondernemersvereniging (NBOV). Wel weet Zengerink te vertellen dat er zeker meer dan 100 van de 1.400 bakkers in ongeveer een half jaar tijd zijn gestopt of failliet gegaan. ,,Het ging hier ook om gezonde bedrijven die familiekapitaal aan energiekosten moesten uitgeven.”

Lees ook: Bakker Remy bakte middenin de nacht door hoge energiekosten: ‘Was aanslag op privéleven’

Lees verder onder de advertentie

Energiekosten die van 10.000 naar 80.000 euro stegen, waren niet vreemd in die tijd. Mede daarom riep de overheid, om bedrijven met hoge energiekosten te ondersteunen, de Tegemoetkoming Energiekosten in het leven. Die regeling was speciaal voor bedrijven waarvan de energiekosten hoger dan 12,5 procent van de omzet was. Aangezien bakkers niet zomaar tientallen graden kouder kunnen bakken en de meeste nog ovens hadden die op gas draaiden, leek dit een levensredder voor bakkers.

De tegemoetkoming was een wassen neus voor bakkers

Marie-Hélène Zengerink

Maar die regeling werkte niet voor de sector. Het kon bakkers zo 10.000 euro kosten om alle cijfers op orde te hebben en een accountantsverklaring te krijgen. Daarnaast werden de kosten van de bakkers vergeleken met 2023 en niet met de piekkosten van 2022. ,,Veel bakkers met enorme kosten kwamen daardoor alsnog niet in aanmerking voor een tegemoetkoming. Die regeling bleek een wassen neus”, zegt Zengerink. Als bakkers net zoals de consumenten een vast bedrag gestort hadden gekregen, dan zouden er minder gestopt zijn, denkt ze.

Kosten blijven hoog

Hoe staat het er momenteel voor met de kosten voor bakkers? Zijn die lager dan tijdens de energiecrisis? De graanprijzen zijn ten opzichte van 2022 iets gedaald, stelt Frank Janssen, interim-directeur bij het Nederlands Bakkerij Centrum (NBC). Daarvoor in de plaats zijn de prijzen van suiker, boter en chocola gestegen. Daarnaast groeiden de lonen de afgelopen twee jaar met 13 procent. Bakkers zijn soms wel 50 procent van hun totale kosten aan personeel kwijt en zo’n 30 procent aan grondstoffen. ,,Bakkers hebben te kampen met hoge kosten en de verwachting is niet dat hun totale kostenpatroon fors gaat dalen de komende jaren”, zegt Janssen.

Lees verder onder de advertentie

Soms heb je maar één product nodig om veel nieuwe klanten je winkel in te krijgen

Marie-Hélène Zengerink

Wat opvalt, is dat de bakkers die tijdens de energiecrisis stopten, zich vooral buiten de Randstad bevonden. Ook nu blijken de ambachtslieden het door verschillende factoren sowieso al zwaarder te hebben dan in de stad, zeggen de experts. ,,Bakkers die nog zo traditioneel mogelijk werken en alleen de doorsnee broden maken, hebben het zwaar. Hun publiek wordt ouder en om jonge, nieuwe klanten te trekken moet je andere producten aanbieden, maar dat doen ze nog te weinig”, vertelt Janssen. ,,Soms heb je maar één product nodig om veel nieuwe klanten je winkel in te krijgen”, stelt Zengerink.

Lees ook: Zelfstandige bakkers zijn een uitstervende soort: zo blijven deze bakkers wél winstgevend

De crompouce en de Dubai-hype zijn voorbeelden waar bakkers zich populair mee kunnen maken. Uit cijfers van het NBC blijkt dat steeds minder mensen hun gewone (volkoren)brood bij de halen bakker. ,,Consumenten zijn heel erg bezig met vega(n) en luxe varianten van broodjes. Daar kan je als bakker ook op inspelen”, stelt Janssen. Bakkers die inzetten op luxere meelsoorten, zoals zuurdesem, volkoren en spelt, groeien zelfs in omzet.

Lees verder onder de advertentie

Grote personeelstekorten

Het grootste probleem waar bakkers door geraakt worden, is nog onbenoemd gebleven: gebrek aan personeel. ,,Kinderen zien hun ouders hard en ‘s nachts werken. Dat willen ze niet meer”, vertelt Janssen. Waar tien jaar geleden nog 80 procent van de leerlingen op een ROC uit een bakkersfamilie kwam, is dat nu minder dan 10 procent. ,,Nederland heeft echt een wezenlijk probleem als we het hebben over de aanwas van nieuwe bakkers”, stelt Janssen.

2025 en 2026 worden geen halleluja-jaren

Frank Janssen

Het personeelstekort is wederom duidelijk terug te zien buiten de Randstad. ,,Winkeltijden worden aangepast, winkels zijn minder dagen open of sluiten helemaal doordat bakkers geen personeel kunnen vinden”, aldus Zengerink.

Conclusie: De aankomende jaren gaan nog niet gemakkelijk worden voor de bakkers. ,,De kosten zullen hoog blijven en innovatie blijft bij veel bakkers nog achter. Je hebt de energietransitie, de klimaattransitie. Alles zit in een transitie. 2025 en 2026 worden geen halleluja-jaren.”

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Slager Funs bespaart tot 70 procent op zijn gasrekening: ‘Maar kan niet achteroverleunen’