Deze eigenzinnige papierbaas verwerft naam en faam met dik 100 jaar oud familiebedrijf

Als je begin jaren vijftig ongenood zou zijn binnengelopen bij Jero Papierwarenfabriek in Den Haag, was je waarschijnlijk beticht van bedrijfsspionage. Hypermodern waren de mechanische bakbeesten voor de fabricage van kartonnen schaaltjes. Ze maken onderleggers met een opstaand kartelrandje voor verse broodjes, vleeswaren, kroketten of haring. Ronde kartons voor pizza of taart. Fraai gevormde fruitschalen, compleet met gouden omlijsting.

Het nieuwe is wel van de machines af, maar de zuignapjes en persluchtbuisjes werken nog steeds naar behoren. Als er iets mis is, hoor je dat aan het ritme van de machines. Reserveonderdelen zijn al decennia niet meer te krijgen, even een onderhoudsmonteur bellen is er ook al niet bij. Geen nood: gaat er iets kapot, dan is er altijd nog de 87-jarige oud-collega Jules Lindemans die dan een een stukje metaal komt bijslijpen. Is een leren aandrijfriem echt versleten, dan wordt er geïmproviseerd met kunststof.

Nostalgie voert de boventoon bij Jero. Klanten moeten hun bestellingen doorfaxen of bellen, want aan websites of mailen doet de fabriek niet. Facturen en vrachtbrieven worden opgesteld met de typemachine. Op een ingelijste advertentie in een museaal kantoortje met gaskachel, typemachine en bakelieten telefoon staat dat Jero sinds veertig jaar 'de specialist op het gebied van kartonnen schaaltjes in de grootste verscheidenheid' is. Tel er gerust nog eens 65 jaar bij op, want Jero heeft zijn honderdste verjaardag al in 2013 gevierd.

bedrijfsgeheimen

De laatste bedrijfsgeheimen van het Haags-Italiaanse familiebedrijf zijn niet de machines, maar de recepten van bedrijfsleider Sandro Bruti (48). 'Je eet toch zeker een bordje pasta mee?', is de eerste vraag bij binnenkomst. Tijdens de lunch gaat het over de Etrusken en Romeinen, over Garibaldi en de Hel van Dante. En over het meer van Bolsena in de regio Lazio, waar Sandro's vader Urbano, boerenzoon en voormalig carabiniere, als kind niet kon vermoeden dat hij ooit een papierwarenfabriek zou bezitten door te trouwen met zijn Nederlandse geliefde Hendrika van Vianen.

Fruitmanden voor Philips

Jero werd in 1913 in Amsterdam opgericht door de Pools-Joodse familie Jerosalemskie. Kort voor de Tweede Wereldoorlog verkochten ze hun bedrijf en emigreerden ze naar de Verenigde Staten. Na de oorlog kocht Jacob van Vianen, de Nederlandse opa van Sandro Bruti, de fabriek samen met zijn Joodse compagnon Maurits Kurz. Sinds 1951 zit Jero op zijn huidige locatie op het Haagse bedrijventerrein de Binckhorst.

'Eind jaren vijftig was mijn grootvader de enige eigenaar', vertelt Sandro Bruti terwijl hij proeft of de spaghetti inmiddels al dente is. 'Hij overleed in 1970. Toen hebben mijn ouders de zaak overgenomen, want zijn andere dochters waren al voor zichzelf begonnen in Heerhugowaard. Ik was toen één jaar oud.' Elektronicabedrijf Philips bestelde destijds nog tienduizenden kartonnen fruitmanden per jaar - tegenwoordig is dat bijna de hele jaarproductie, aldus Bruti. 'De grote manden waren voor de directie, de kleintjes voor de arbeiders.' Ook al nostalgie: 'Tegenwoordig krijgen werknemers bij pensioen of ziekte een bloemetje van hun baas.'

Moeder

In de jaren zestig en zeventig telde Nederland een stuk of zes bedrijven die kartonnen schaaltjes en onderleggers maakten. 'Een keer per jaar kwamen ze bij elkaar, net zoals de Opec-landen', lacht Bruti. 'Nu zijn wij nagenoeg de laatste.' Door de opkomst van de supermarkt en plastic verpakkingen daalde de omzet navenant. 'Er werkte hier ooit bijna een man of dertig. Gelukkig ging de daling zo geleidelijk dat er nooit iemand is ontslagen.'

Nu werken bij Jero Papierwarenfabriek nog twee man voltijds: Sandro Bruti en Jan Goedhardt, alias ome Jan, een rasechte Schilderswijker die er al veertig dienstjaren op heeft zitten. Een timide stagiair van de praktijkschool leert hier niet alleen de kneepjes van het vak, maar wordt ook geholpen om uit zijn schulp te kruipen. Daarnaast steken Sandro's vader Urbano, moeder Hendrika en zus Natascha een aantal dagen per week de handen uit de mouwen. 'Als mijn moeder hier binnenkomt, steekt er een wervelwind op en stijgt de productie tot ongekende hoogte.'

'Industriële Efteling'

Het mag dan een 'industriële Efteling' zijn, zoals Sandro Bruti het zelf liefdevol noemt, de groothandel weet Jero nog altijd te vinden. Menig ambachtelijke slager en hippe broodjeszaak verkiest kartonnen schaaltjes met vetvrij papiertje boven plastic. 'Door altijd hetzelfde te blijven doen, word je vanzelf weer trendy. Eten wordt weer geassocieerd met duurzaam, ambachtelijk. Daar horen onze producten bij. Daarom bestaan we nog. We maken wegwerpproducten, maar wel biologisch afbreekbaar.'

Jero heeft een zekere naam en faam in Den Haag. Voormalig burgemeester Jozias van Aartsen kwam meermalen met delegaties een bordje pasta eten en ook zijn opvolger, Pauline Krikke, is al op werkbezoek geweest. Toch is de toekomst van het familiebedrijf ongewis. De papierwarenfabriek is gevestigd op bedrijventerrein de Binckhorst, dat een grote transformatie ondergaat. Er moeten duizenden woningen komen. De twee loodsen waarin Jero is gevestigd, werden vorig jaar door de gemeente verkocht aan een projectontwikkelaar.

Zwaard van Damocles

'Dat gebeurde in het holst van de nacht. We huren deze panden al zeventig jaar, maar we hebben niet de kans gekregen ze zelf te kopen', zegt Sandro Bruti. 'Het is triest dat ze het ons niet eerst hebben aangeboden. Deze ontwikkeling van de Binckhorst hangt als een zwaard van Damocles boven ons hoofd. Dit gebied is een vastgoedparadijs geworden, dat snap ik ook wel. Wij zijn hier inmiddels een vreemde eend in de bijt.'

Toch wordt er monter doorgewerkt om de bestellingen de deur uit te krijgen - de weldadige spaghetti van Sandro Bruti houdt de moed erin. In de loods aan de Komeetweg - in de wederopbouw neergezet om tien jaar te blijven staan, maar nog altijd solide - spugen de mechanische bakbeesten de kartonnen bakjes er per twee stuks uit. De lijm-, snij- en stansmachines werken volgens Bruti niet trager dan computergestuurde apparaten. 'Het karton wordt met behulp van warmte in de juiste vorm geperst. Dat kost hoe dan ook tijd. We hebben een oud machinepark, maar we leveren even snel als een moderne firma. Misschien wel sneller.'