Frits van Eerd - Jumbo-baas en autogek: 'Ik moet, ik zal, ik ga winnen'

Zonder de autosport was hij nooit een succesvolle ondernemer geworden, stelt Frits van Eerd (50). ,,Dan had ik niet geleerd de randjes op te zoeken van hoever je kunt gaan om ergens een succes van te maken. In de racewereld heb ik veel teleurstellingen moeten overwinnen. Toen ik net begon, dacht ik: ik word kampioen. Dat was natuurlijk kletskoek.’’

Jumbo

Ook zijn eerste jaren als ondernemer waren helemaal niet zo leuk, blikt hij terug. Jumbo was toen nog een grijze muis, niet de fiere gele uitdager van Albert Heijn met bijna zeshonderd winkels en ruim 70.000 man personeel. ,,Waarom was Albert Heijn al vijftig jaar marktleider? Door het racen leerde ik dat je kennis moet hebben van alle details. En als je die zelf niet hebt, moet je er de juiste mensen bij zoeken. Winst dwing je af. Als je niet tegen iedereen zegt: ik moet, ik zal, ik ga winnen, dan maak je geen enkele kans.’’

Uw vader had een legerhelm met de tekst AH here we come in zijn kantoor. Wanneer gaan jullie Albert Heijn verslaan?

,,Dat is niet het doel. We hoeven niet de grootste te zijn, wel de beste. Maar het gaat wel gebeuren hoor, als wij zo doorgaan. Want uiteindelijk wint de beste, dat is een natuurwet.’’

Van Eerd zit dit jaar een kwart eeuw in het familiebedrijf en hij werd 50. Reden om in te stemmen met een interview. ,,Best spannend’’, zegt hij. ,,Zo’n persoonlijk interview heb ik nog nooit gedaan.’’ Hij wil daarom afspreken op neutraal terrein: in de kantine van het Jumbo-hoofdkantoor in Veghel. Die is leeg, om 6 uur ’s avonds. Op tafel staan een fles muntwater en een pak stroopwafels.

Zijn dubbele jubileum heeft hij uitbundig gevierd, vertelt de supermarktbaas. ,,Met 1500 gasten. Ik vond 50 worden overigens heel erg. Ik weet hoe jonge mensen naar vijftigers kijken. Ik ben voor m’n gevoel nog helemaal geen 50.’’

Hoe oud dan wel?

,,Eind 30, begin 40. Met de plannen die ik heb om met La Place en Jumbo uit te breiden naar het buitenland moet ik echt een beetje vaart maken, anders kom ik straks tijd tekort.’’

Van Eerd leeft in de hoogste versnelling. Letterlijk, als hij met 340 kilometer per uur over de weg jakkert tijdens de 24 uur van Le Mans. Of avonden achter elkaar met z’n trompet op het podium staat in de Arena in de huisband van de Toppers. Maar ook zakelijk. Onder zijn bewind heeft Jumbo een megagroei doorgemaakt. 25 jaar geleden bestond de supermarktformule nog niet eens. Zijn vader en opa verdienden hun geld met een groothandel voor kruideniers.

Inmiddels bezit de familie Van Eerd de op een na grootste supermarktketen van het land. Vorig jaar belandde er 6,7 miljard euro in de kassa’s - bijna een vijfde van al het geld dat aan boodschappen wordt besteed. Met dank aan de ketens Super de Boer en C1000, die Jumbo inlijfde.

Waar haalde u het lef vandaan die veel grotere ketens over te nemen?

,,Dat moest gewoon gebeuren. Elke Jumbo-winkel was succesvol, maar ik kon niet genoeg nieuwe locaties vinden. Bedrijven overnemen was de enige optie. De koop van C1000 maakte ons de nummer 2 in de markt. Maar het leverde wel een schuld op van 1,3 miljard. Daar heb ik een tijd niet van geslapen. De bank wilde alle cijfers weten, maar niemand vroeg aan mij of ík het wel kon, niemand testte of ik wel een balans kon lezen.’’

Wat was het doemscenario?

,,De C1000-winkeleigenaren zaten totaal niet op een overname te wachten. Heel anders dan bij Super de Boer. Die formule zat in het slop, de winkeliers waren blij dat wij ze kwamen helpen. Maar C1000 draaide prima. Die ondernemers zeiden: wij hebben jou niet nodig. Als zij de kont tegen de krib hadden gegooid, was dat een gigantisch probleem geworden.’’

Wat stond er op het spel?

,,Onze marges zijn supersmal, onder de streep houden we maar zo’n 2 procent over. Als de C1000-winkeliers de boel waren gaan traineren, was mijn familie niet alleen een illusie armer, maar ook een bedrijf armer geweest. Dan hadden we met een megaschuld gezeten. Dat heb ik ook tegen de winkeleigenaren gezegd: we hebben hetzelfde belang. Ik moest aantonen dat ze met Jumbo’s ‘7 zekerheden’-formule beter af waren. Dat was een heel zware tijd.’’

In plaats van toen een tijdje rustig aan te doen, volgde al snel een nieuwe klapper: Jumbo kocht La Place toen V&D failliet ging.

,,Grappig dat je dat zegt. La Place is een bekende naam, maar niet heel groot. Ik heb er lang over gedacht om onder de naam Jumbo restaurants te beginnen. Toen kwam La Place voorbij.’’

Afgelopen zomer deed Jumbo een tevergeefs bod op Emté, de kwakkelende supermarktketen van de rivaliserende Veghelse supermarktfamilie Slippens, bekend van groothandel Sligro. Die probeerde eerder de bouw van een Jumbo Foodmarkt in het dorp te dwarsbomen.

Hoe pijnlijk was die afwijzing?

,,Wie zegt dat het niet doorgaat? Haha! Ik geef niet op. Ik wil Emté heel graag hebben, heb er veel geld voor geboden. Ik probeer ze echt geen hak te zetten.’’

Voor veel geld is alles te koop?

,,Nee, zo werkt het niet. Laat ik het omdraaien: je kunt op Jumbo bieden wat je wilt, wij verkopen toch niet. We hebben hier ons hele leven voor gewerkt. Jumbo zal altijd een familiebedrijf blijven.’’

Oudste zus Colette is binnen de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor de formule en innovatie, jongste zus Monique houdt zich bezig met sponsoring, evenementen en de Jumbocultuur. Vader Karel (79) is nog altijd president-commissaris. Moeder Kitty gaf lang schoonmaaktips in de Jumbo-folders.

Dat hij de topman zou worden, was niet voor iedereen vanzelfsprekend. Frits was vroeger een kwajongen die de grasmaaier van zijn moeder stiekem opvoerde, in brommers handelde en het nog weleens aan de stok kreeg met de politie. Op school was hij geen hoogvlieger. ,,Ik heb uiteindelijk bedrijfskunde gedaan, maar dat ging niet vanzelf. Mijn zussen waren betere studenten. Ik hing wel meer rond op de zaak. Ik vond de vrachtwagens mooi, hielp graag in het magazijn, daar mocht ik heftruck rijden. En ik was al op jonge leeftijd aan het handelen. In auto’s en in kerstpakketten. Belde ik aan bij bedrijven op industrieterreinen; de spullen kocht ik voor een goede prijs in via m’n vader. Ik verkocht veel joh! Mijn ouders werden er onpasselijk van. Met de opbrengst kon ik auto’s kopen en een restauratiebedrijf beginnen.’’

Het liefst was Van Eerd professioneel autocoureur geworden. ,,Maar het thuisfront vond dat geen goed idee. Die droom was mijn drijfveer om ondernemer te worden. Met handelen verdiende ik geld om het racen te kunnen betalen.’’

Waarom ging u toch bij uw vader in de zaak? Was dat niet een stap terug?

,,Ik heb een paar jaar in de VS gestudeerd, daar raakte ik gefascineerd door supermarkten. In Nederland waren de winkels klein, het rook er altijd een beetje raar en het personeel liep voor joker in witte stofjassen. Maar in Amerika had je toen al fantastische supers. Die wilde ik ook wel. Want als je erover nadenkt, zijn supermarkten het mooiste businessmodel dat er bestaat: als je een klant eenmaal hebt, komt-ie elke week terug. En mensen staan in de rij om te betalen! Fantastisch! Je zou maar mensen hebben die elke dag in de rij staan om de krant te kopen.’’

De schoonmaakster komt langs met het dweilapparaat, Van Eerd groet joviaal. ,,Zij was ook op mijn feest’’, zegt hij. ,,Ze maakt mijn kantoor schoon. Dat vind ik zo gaaf, dat ze mijn rotzooi wil opruimen! Die mensen moet je er ook bij betrekken.’’

En de medewerkers van distributiecentra dan? Vlak voor Pasen staakte het personeel omdat Jumbo niet meer vaste banen wilde geven aan magazijnmedewerkers. Zij mogen geen lid worden van de grote Jumbo-familie?

,,We hebben ook flexibel personeel nodig, om pieken op te vangen. In de dc’s werken veel buitenlandse mensen. Die huren we in bij uitzendbureaus die ook woonruimte regelen en contracten vertalen. Op zulke zaken zijn wij niet ingericht. Bovendien: het is ook weer niet zo dat we hier elke dag met alle medewerkers aan een lange tafel zitten en mijn moeder met de soeppan rondloopt.’’

Met de groei van Jumbo kwamen er ook buitenstaanders in de directie. Als eerste, in 2004, financieel topman Ton van Veen.

Het beeld dat insiders schetsen, is dat Van Veen in de praktijk de dagelijkse bedrijfsvoering aanstuurt. U zou de bevlogen, creatieve ondernemer zijn die mensen enthousiasmeert. Maar u zou doorgaans geen 40 uur per week aan Jumbo besteden; kan ook niet met al die hobby’s.

,,Pff! Nou, volgens mij zat ik hier toch echt vanochtend om 8 uur al te vergaderen, en hoe laat is het nu? 8 uur? En gisteren was ik ook pas om 11 uur thuis.’’

Misschien gaat de tijd in een vergaderzaal langzamer dan in een raceauto?Na een lange vergaderdag kunnen ze u opvegen, zegt men. Dan wordt u onrustig, loopt u even bij uw collectie klassieke raceauto’s langs.

,,Het klopt dat ik de autosport, net als mijn andere hobby’s, nodig heb om mijn energiebalans op orde te houden. Als ik alleen met m’n werk bezig zou zijn, wordt dat een probleem.’’

Uw relaties in de autosportwereld leverden Jumbo ook wat op: het sponsorcontract met Max Verstappen, die u al steunde toen hij nog in een kart zat. Hoe groot is het Max-effect in de supermarkten?

,,Geen flauw idee. Dat valt niet af te leiden uit onze cijfers. Wat Max doet, is ons merk versterken. Aanvankelijk waren mensen sceptisch: moet je een voordelige supermarkt wel met die dure Formule 1-wereld verbinden? Maar Max past perfect bij ons dna: hij is jong, een winnaar, en hij doet het samen met zijn team.’’

Om de parallel tussen supermarkten en auto’s nog even door te trekken: is het adrenalineniveau als je met 340 kilometer per uur over een circuit racet vergelijkbaar met het beklinken van een grote overnamedeal?

,,Tijdens de race en de onderhandelingen komt het aan op techniek. Dan moet je de adrenaline wegdrukken. Die komt pas achteraf, als je op het podium staat of de zaak in je zak hebt zitten.’’

De tekst gaat verder onder de video.

Voelt u die beloning ook als u met de Toppers op het podium staat?

,,Zeker. Trompet spelen is emotie, je speelt vanuit je hart. Als ik het podium af loop, denk ik echt wel: jezus, ik heb hier net op de middenstip van de Arena voor 65.000 mensen staan spelen!’’

Tien jaar geleden haalde u de Top 40 met Wij doen het licht wel uit. Tijd voor een nieuwe carnavalskraker?

Hij veert op. ,,Nou, dat zou ik zo graag weer eens willen! Ik heb al hartstikke lang een leuk liedje in m’n hoofd. Maar ik ben bang dat veel mensen hier in het bedrijf zich dan zorgen gaan maken. ‘Die Frits van Eerd, is dat nou de topman van Jumbo of een artiest?’’’ Hij schatert.

Dat weerhoudt u ervan om nog eens als Fritske met de Gebroeders Ko op het podium te klimmen?

,,Ja, eerlijk gezegd wel. Eigenlijk is het hartstikke dom. We stonden op 26 in de Top 40, hebben talloze optredens mogen doen. Tranen over m’n wangen, als iedereen zo’n liedje meezingt. Maar wat doet dat met mijn reputatie? Tien jaar geleden kon me dat niets schelen. Maar de positie waarin ik nu zit, de verantwoordelijkheid die ik heb...’’

Die verantwoordelijkheid ligt ook vast in jullie familiestatuut. Dat opstellen was een zware dobber, begreep ik?

,,Het hele bedrijf is in handen van m’n vader, m’n zussen en mij. Dan moet je wel vastleggen wat er gebeurt als een van ons er geen zin meer in heeft, of er niet meer tegen kan. Onze persoonlijke kwetsbaarheid is met de groei van het bedrijf enorm toegenomen.’’

Dat bleek twee jaar geleden toen Jumbo werd afgeperst door een bommenlegger. De familie kon niet meer zonder beveiliging de deur uit. ,,Dat heeft een heel grote impact’’, zegt hij, zonder op details te willen ingaan. Ook voor de afpersing wist de familie al wat een ellende een vermelding in de Quote 500 kan veroorzaken. Van Eerd is getrouwd met Famke Heinrichs, een kleindochter van Toos van der Valk, die in 1982 werd ontvoerd.

Hoe heeft u dat voor elkaar gekregen, trouwen met een telg uit misschien wel het bekendste familiebedrijf van Nederland?

,,Onze families kennen elkaar al heel lang. Mijn ouders waren bevriend met Gerrit en Toos, zij komen ook uit Brabant. Mijn eerdere relaties liepen erop stuk dat ik altijd weg ben. Aan Famke hoefde ik niet uit te leggen dat alles draait om het succes van het bedrijf. Daarom ben ik met haar getrouwd. En natuurlijk omdat ik haar heel lief vind.’’

Wat als jullie zoons, nu nog 12, 11 en 9 jaar oud, straks liever autocoureur worden dan directeur?

,,Dan moeten ze dat doen. Als ze maar gelukkig zijn; ik zit daar anders in dan mijn vader destijds. Ze zijn welkom in het bedrijf, maar alleen als ze 100 procent gemotiveerd zijn.’’

Kijkt u hoe ze dat bij uw schoonfamilie doen? Daar geldt het credo: voor elk kind een eigen zaak.

,,Dat vind ik heel mooi, ja. Maar als ze in de zaak willen, moeten ze eerst zelf iets ondernemen. Klein beginnen. Als je je eigen bedrijfje al niet kunt laten groeien, wat moet je hier dan als bestuurder? De familie Van der Valk is veel groter, die bestaat uit verschillende takken met elk hun eigen beleid. Zo doen wij dat straks ook als onze kinderen, neefjes en nichtjes allemaal in het bedrijf willen.’’

Ziet u al ondernemersbloed bij de volgende generatie?

,,Ze zijn in elk geval vindingrijk. Je had de jongste laatst moeten zien met z’n kinderpostzegels. Superfanatiek, hij bleef maar rondfietsen met die lijst. We zullen zien hoe het loopt. Ik ben nog lang niet klaar met Jumbo. Daarom investeer ik nu fors in wat me energie geeft. Ik heb ook een oude hobby weer opgepakt, vliegen. Dat is zo gaaf, echt een serieus spelletje. Als je alleen in de auto zit, kun je stoppen om de weg te vragen. Maar als je in een vliegtuigje zit en het niet meer weet? I wish you good luck. Helemaal alleen in de lucht hangen, dat geeft de ultieme kick.’’

Paspoort Frits van Eerd

Geboren: 25 maart 1967 in Veghel. Opleiding: Heao, bedrijfskunde.

Loopbaan

Begint in 1992 in de Van Eerd Groothandel. Wordt vier jaar later general manager van Jumbo, samen met vader Karel. Sinds 2002 is hij algemeen directeur van het familiebedrijf, dat in 2009 Super de Boer en in 2012 C1000 overnam. Begin vorig jaar nam hij La Place over van het failliete V&D.

Auto

Van Eerd is een verwoed autoverzamelaar en -racer. Hij rijdt vijf keer de Dakar-rally. In 2006 wordt hij Nederlands rallykampioen. Dit jaar werd hij 14de in de 24 uur van Le Mans in een team met oud-Formule 1-coureurs Jan Lammers en Rubens Barrichello.

Carnaval

In 1999 is hij Prins Carnaval van Kuussegat (Veghel). In 2008 haalt hij de Top 40 met de carnavalshit Wij doen het licht wel uit. Met zijn dweilorkest Factor 12 speelt hij op evenementen als het WK Voetbal en de Olympische Spelen. Hij speelt sinds zes jaar trompet in de huisband van de Toppers.

Privé

Getrouwd met Famke Heinrichs, een kleindochter van Gerrit en Toos van der Valk. Drie zonen van 12, 11 en 9 jaar.