Het succesgeheim van Rijk Zwaan: 'sneller dan de markt'

De directie van Rijk Zwaan had onlangs overleg met één van de grotere ondernemingen in de tuinbouwsector en toen kwam de vraag op tafel die bij vele anderen ook op de lippen brandt: wat is nou het grote geheim van Rijk Zwaan?

Directeur Marco van Leeuwen lacht. ,,Ik zal de naam van het bedrijf niet noemen, maar op een gegeven moment zeiden ze tegen ons: 'We zitten naar de resultaten te kijken die jullie publiceren en wat doen jullie nou anders dan anderen?' Wij keken elkaar als directie eens aan, zo van, wat moeten we daar nou op zeggen? Of heb je even? Uiteindelijk zeiden we dat het antwoord eigenlijk heel simpel is: het zit in onze mensen.

Onze primaire doelstelling is onze medewerkers een prettige en duurzame baan bieden. Doordat wij die doelstelling hebben - de mensen die we aannemen heel veel ruimte en vrijheid geven om binnen onze bedrijfscultuur te ondernemen - ontstaan dit soort resultaten. Mensen nemen daardoor hun eigen verantwoordelijkheid in dit bedrijf en dat kan ook niet anders in een heel ingewikkeld veredelingsbedrijf. Het is dus eerder een gevolg van ons beleid en onze visie dan dat we hier een paar keer per jaar naar een excel-sheet kijken hoe het ongeveer moet.''

420 miljoen euro

Die resultaten zijn inderdaad om van te watertanden. De omzet van Rijk Zwaan bedroeg over het boekjaar 2016/17 420 miljoen euro, 8 procent hoger dan het vorige. De nettowinst kwam uit op liefst 88 miljoen euro. In totaal 120 miljoen euro (!) werd afgelopen jaar geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling en wereldwijd werden 147 nieuwe medewerkers aangenomen, waarvan 80 in Nederland. Dit alles zorgde ervoor dat Rijk Zwaan dit jaar voor het eerst de categorie 500+ van de Hillenraad100, de lijst van grote bedrijven, trots aanvoerde.

En dus stond Marco van Leeuwen onlangs weer op het podium. Hij miste nog geen Hortigala namens Rijk Zwaan en ging al met talloze prijzen naar huis. En toch was het ook nu weer spannend, stelt hij. ,,Een bedrijf als Dutch Flower Group (de nummer 2, red.) doet het natuurlijk ook heel goed'', zegt hij. ,,Er worden heel veel factoren meegewogen. Je doet als bedrijf je ding en daar rolt iets uit. Er zijn ook allerlei kwalitatieve zaken die bepalend zijn en die mix bepaalt uiteindelijk waar je terechtkomt in de lijst. Dat houdt het altijd spannend.''

Stabiele groei

Terugkijkend kan Van Leeuwen concluderen dat Rijk Zwaan wéér flink gegroeid is. Crisis of geen crisis, de veredelaar van groentezaden groeit altijd. ,,We groeien al jarenlang heel stabiel door'', weet Van Leeuwen. ,,Gemiddeld met dubbele cijfers, zo'n 11, 12 procent. Ook in mindere jaren. Dat wil niet zeggen dat we in topjaren ineens 30 procent groeien. Nee, dat doen we op onze eigen manier en in ons eigen tempo.''

Die groei is in de eerste plaats te verklaren doordat de markt simpelweg ook groeit. Van Leeuwen: ,,De wereldbevolking neemt toe, de middenklasse groeit en dan zie je dat de vraag naar groente, en dus groentezaden, ook toeneemt. Daar profiteren wij natuurlijk van en groeien daar op mee. Maar daarnaast doen we met onze eigen mensen, als een heel ingespeeld team, ons werk op een bepaalde manier goed, waardoor we de afgelopen jaren in staat zijn geweest om sneller dan de markt te groeien.''

Familiebedrijf

Daarbij is het volgens de directeur van belang dat Rijk Zwaan toch vooral dat zelfstandige familiebedrijf blijft. Dus scenario's zoals dat van Bayer, nummer vier op de lijst van groenteveredelaars wereldwijd, dat de nummer één Monsanto wil overnemen, gaan we bij Rijk Zwaan niet zien. ,,Nee, we willen autonoom groeien en doen in principe geen overnames. We zouden het wel kunnen, maar de risico's zijn groot en je krijgt daardoor te maken met allerlei financiële complicaties. Maar het belangrijkste is dat culturen vaak niet matchen. Daarom doen we geen overnames. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat we het zelf wel kunnen. Dat hebben we in het verleden ook laten zien.''

Prettige en duurzame baan bieden

Wat kunnen we dan de komende jaren van Rijk Zwaan verwachten? Er verschijnt opnieuw een glimlach op het gelaat van Van Leeuwen. ,,Weet je nog de primaire doelstelling van Rijk Zwaan, waar ik het net over had? Onze medewerkers een prettige en duurzame baan bieden? Als je vraagt wat we de komende jaren gaan doen, is dát het antwoord. Die doelstelling is leidend. En ja, wij doen dat met groentezaden. We willen samen met onze partners een bijdrage leveren aan de wereldvoedselvoorziening met gezonde groenten.

Dat betekent dat we de komende jaren volop blijven investeren in research en development (onderzoek en ontwikkeling, red.). We gaan investeren in onze faciliteiten, we gaan mensen aannemen, we gaan werken in méér gewassen en blijven nieuwe rassen ontwikkelen. De eerste ruccolarassen komen erbij, courgetterassen ook. En over een paar jaar hebben we asperges. Zo groeien we door, we blijven zoeken naar nieuwe markten en nieuwe gebieden.''

En dus is het zaak om daar de juiste nieuwe mensen bij te vinden. ,,Je moet soms goed zoeken, maar het lukt altijd weer'', zegt Van Leeuwen. ,,We hebben ook een bepaalde aantrekkingskracht als bedrijf, waardoor mensen uit Westland en daarbuiten ons weten te vinden. Vanwege de bijdrage die ze kunnen leveren aan het bedrijf, maar ook meer dan dat. Misschien wel aan een iets betere wereld. Mensen moeten passen in het team, maar als je eenmaal binnen bent, is het een heel groot, warm bad. Maar je moet wel kunnen zwemmen. Medewerkers krijgen hier heel veel ruimte. En dan is er nog die internationale component. Je werkt samen in internationale teams met collega's over de hele wereld. Dat is best wel een feestje.''