In winkels van Dieuwertje en Lot vind je alleen maar gratis kleding: ‘We creëren reuring waar veel leegstand is’

Het mag inmiddels voor niemand nog een verrassing zijn: de textielindustrie is één van de meest vervuilende industrieën wereldwijd en dat terwijl er al zoveel kleding is. Het kledingmerk FREE FASHION wil aantonen dat textielafval voor de één daadwerkelijk afval is, maar voor de ander nog gewoon een goed kledingstuk. ‘Weet dat een kledingstuk in Nederland gemiddeld maar zeven keer gedragen wordt. Oftewel, ons textielafval is gewoon zo goed als nieuw. Waarom dragen we deze kleding niet verder af, maar kopen we massaal nieuwe kleding?’

FREE FASHION-stores en kleine pop-ups

Het is de vraag die het ondernemend tweetal Lot van Os en Dieuwertje Vorstenbosch op de website van het merk stelt. ‘Op een originele manier! We bouwen kledingkarren welke rondreizen door het hele land, openen FREE FASHION-stores in centra van steden en bouwen kleine pop-ups op iedere gewenste locatie’. Met succes. Op bijna alle plekken waar de bontgekleurde stapels en rekken met gedragen kleding opduiken, staan geïnteresseerde consumenten rijen dik te wachten om hun modische slag te slaan. Gratis.

Terug naar de start van het opmerkelijke initiatief. Daarvoor moeten we naar Tilburg. De Brabantse stad is bekend om de textielindustrie. Dat de wieg van FREE FASHION er stond, is geen toeval, vertellen Dieuwertje en Lot, naast zakelijk ook privé partners.

,,We hebben elkaar tweeëneenhalf jaar geleden ontmoet in een oud textielbedrijf, maar we hadden op dat moment persoonlijk niet heel veel met kleding en textiel. Ik was bezig met een project, samen met andere sociaal ondernemers. Op een gegeven moment wandelde Lot binnen om er een ruimte te huren, zo hebben we elkaar leren kennen.’’

Lees ook: Gabber never dies: hardcorewinkel specialiseert zich in Aussies en vintage must haves

Jaarlijks 15 kilo kleding per persoon weggegooid

Sinds twee jaar is Dieuwertje de zogenoemde klimaatburgemeester van Tilburg, Lot was met zijn achtergrond als kunstenaar al aan de slag met installaties waar duurzaamheid en circulariteit een belangrijke rol spelen. „Ik vind het thema afval ontzettend interessant. Want waarom gooien we massaal goede spullen weg? Textiel is daar het bekendste voorbeeld van. Wanneer je je kasten leegruimt zijn de kledingstukken die je niet meer draagt de eerste spullen die je weggooit. Gewoon een goed T-shirt, dat nog lang niet versleten is. Maar jij vindt het niet leuk meer. Ik kwam erachter dat we per persoon jaarlijks 15 kilo aan textiel weggooien en elk kledingstuk gemiddeld zevenmaal dragen. Dat is toch schrikbarend? Ik vind dat echt niet oké!”

Lot: ,,Ik zie het ook als een psychisch probleem. Mensen vinden dat ze er zelf niet goed meer uitzien wanneer ze geen nieuwe kleding aantrekken. Het is minder cool wanneer ze een gedragen blouse uit de kast trekken. Nieuwe spullen, dingen kopen, dat maakt ons pas gelukkig en het is precies waar marketeers op inspelen. Het is best toxic hoe die wereld in elkaar zit. Maar het is wel wat marketing negen van de tien keer inhoudt.’’

15 mobiele kledingrekken door het land

Het marketingverhaal van FREE FASHION vertelt juist dat we met zijn allen al meer dan genoeg kleding in de kasten hebben liggen. Waarom geen gebruikte kleding aanschaffen of ruilen? Het is precies de boodschap van het merk, zichtbaar in de pop-upstores, zoals deze zomer tot 16 augustus in de weekenden op Rotterdam CS. De gebruikte kleding die er ligt is aangeboden door mensen die er niets meer mee doen, maar weten: andere personen kunnen het nog gerust dragen.

Dieuwertje: „Het wordt in de winkel net zo gepresenteerd als in een trendy modezaak. Dit maakt dat het winkelende publiek graag naar binnen stapt. Eenmaal in de winkel krijgen ze informatie over de kledingindustrie en zo stappen ze niet alleen met een leuke nieuwe outfit, maar ook een stukje bewuster naar buiten. Het aanbieden kan in de winkels, maar ook door middel van 15 mobiele kledingrekken die door ons land toeren.’’

Enkele opmerkelijke feiten tussen de kledingrekken en -tafels vandaan: zes op de zeven kledingstukken wereldwijd is dameskleding. Niet gek dus dat het overgrote deel van de kleding in de FREE FASHION-winkels dameskleding is. „Meestal krijgen mannen voor van alles op hun donder, maar in dit geval kunnen wij vrouwen echt iets van die mannen leren’’, lacht Dieuwertje. Lot: „Bij ons zie je zelfs dat van de 1.000 kledingstukken er slechts 10 tot 50 voor mannen zijn.’’ Dieuwertje: „Het is wel een zeer divers vrouwelijk publiek dat je in de winkels tegenkomt. Op stations zie je wat meer jonge mensen die ook gebruikmaken van het OV. In de winkels is het wat diverser.’’

Ook FREE FASHION voor alleen maar kinderen

Tel daarbij binnenkort op: kinderen. In september opent er een winkel met alleen maar kleding voor de jeugd. ,,Veel mensen hebben zakken vol met baby- en kinderkleding op zolder. Niet gek, kinderen groeien ontzettend snel. De kleding is al gauw te klein, maar lang niet versleten. Het mooie is dat je jouw kinderen op deze manier van jongs af aan kunt vertellen wat de impact is van de textielindustrie op onze wereld en hoe jij veel duurzamer om kunt gaan met kleding’’, vertelt de vrouwelijke helft van het ondernemend tweetal dat regelmatig met andere bedrijven in gesprek gaat om samen het probleem nog beter en op grotere schaal aan te pakken. ,,De vraag is niet: ‘doe je mee?’, maar: ‘wanneer doe je mee?’. Wil je koploper zijn of hobbel je liever achter alles aan?’’

Het verdienmodel: van eenmanszaak naar stichting

Is FREE FASHION een onderneming of meer een organisatie? „We zijn nu een soort van eenmanszaak of VOF-constructie’’, legt Dieuwertje uit. „We zijn gewoon begonnen op persoonlijke titel omdat we direct iets wilden doen, maar we merken gelukkig dat veel partijen net als wij de urgentie zien en graag met ons meedoen. Het is de bedoeling dat we dit jaar nog een stichting worden.’’

Lees ook: Levi’s spijkerbroek voor 35 euro: broers Roël en Daud breiden vintage bedrijf uit met nieuwe winkel

De panden die het merk tijdelijk betrekt zijn vaak gratis te gebruiken, inclusief gas, water, licht en elektra. ,,Per locatie werken we met ruim honderd vrijwilligers. Mensen die zich binnen een week bij ons melden omdat ze graag willen helpen. Gemeenten en vastgoedpartijen zitten vaak in hun maag met lege panden, ze zien ons als de perfecte partij om positieve reuring te creëren in centra waar veel leegstand is.’’

Lot: „Het verdienmodel zijn we eigenlijk nog aan het ontwikkelen, maar zie ons gerust als een campagnebureau voor een blijere en groenere wereld. Gemeenten kampen met de uitdagingen van afval en willen stappen zetten op circulaire consumptie. Met een FREE FASHION-store haal je een grote positief ingestoken bewustwordingscampagne naar je stad. Voor de organisatie daarvan krijgen we financiering. En in Rotterdam werken we met lokale partners die een rek in onze winkel sponsoren.’’