Geef fruitpact meer inhoud

Zo'n 12 jaar geleden was ik wethouder in de gemeente Geldermalsen en zag ik veel strijd in de Betuwe tussen de samenwerkende fruitboeren (via de coöperatie) en de zogeheten vrije jongens, de zelfstandige fruitboeren. Daarin zaten verschillende strijdpunten, zoals grote vaste contracten met supermarkten versus vrije handel, het kweken van nieuwe exclusieve en innovatieve rassen versus bulk, en bijvoorbeeld het ruimtelijk beslag in het buitengebied en de daarmee samenhangende druk op het landschap en het wegennet.

De sector was tot op het bot verdeeld en bestuurlijk waren de kleine gemeenten visieloos, bureaucratisch en versnipperd.

Initatief

Daarom nam ik in 2006 het initiatief voor een verkenning naar een actieve samenwerking. Niet gedreven vanuit de overheid, maar door de sector zelf, met voorop de ondernemers zelf, de branche-organisaties, kennisorganisaties, onderwijs, recreatieorganisaties etc. We kregen wat startsubsidie van de provincie om de boel vorm te geven. We stelden mooie plannen op, inspirerende projectplannen, er was veel ambitie en energie.

Na de oprichting ging het Fruitpact voortvarend aan de slag. Mooie duurzame energieprojecten, meer eenheid in de lokale aanpak van ruimtelijke ordening en mobiliteit in het buitengebied, meer aandacht voor innovatie, kansen voor recreatie en bijvoorbeeld aandacht voor arbeidsmigranten. Maandelijks een goede nieuwsbrief met leuke nieuwtjes, een prima website, zo nu en dan breed bezochte evenementen, het Fruitpact kreeg steeds meer vorm.

Met het behoudende en het eigenwijze karakter van veel betrokkenen uit de Betuwse klei geen gemakkelijke opgave.

Tienpuntenplan

We zijn nu tien jaar verder en dan is het ook tijd om te oogsten.

In het kader van het tienjarig bestaan heeft het Fruitpact onlangs een nieuw tienpuntenplan gepresenteerd. Terecht biedt het Fruitpact de fruittelers een paar strategische keuzes: wil je verbreden, bijvoorbeeld met het ontwikkelen van een winkel of een bed and breakfast? Of is het een idee om in te spelen op toerisme of zorg als extra inkomstenbron voor het bedrijf ?

Daarnaast zal elke fruitteler in toenemende mate gaan ondernemen in een omgeving waarin duurzame en maatschappelijk verantwoorde teelt centraal staan. Mooie voorspellingen met ruimte voor eigen ondernemerschap en keuzes.

Boodschappenlijstje

In de kern van het tienpuntenplan slaan de ondernemers echter de plank mis. De tien punten zelf bevatten vooral een boodschappenlijstje van de ondernemers voor de lokale overheden.

Geef ons meer de ruimte, zit ons niet in de weg, leg eens wat meer wegen aan en betaal onze innovatieplannen. Maar daar was het Fruitpact niet voor bedoeld.

Als je echt samenwerkt, dan werk je samen aan visie, inzet, ambities en prioriteiten. Dan stel je geen boodschappenlijst voor de overheid op, maar ga je samen aan de slag en investeer je met elkaar. De overheden zijn daarin ondersteunend; wel belangrijk, maar alleen ondersteunend. Waar is bijvoorbeeld de toezegging van de fruitpartners dat zij het Fruitcorso financieel gaan steunen? Waar is de gemeenschappelijke innovatieagenda? Aan welke klimaatdoelstellingen committeren de ondernemers zich? Allemaal leegte in het tienpuntenplan. Als je wat van de overheid vraagt, moet je ook wat te bieden hebben!

Het Fruitpact heeft een goede start gemaakt en voedingsbodem gecreëerd voor meer samenwerking. Het tienpuntenplan laat echter zien dat er nog veel werk verzet moet worden om ondernemers, overheden, kennisorganisaties en inwoners strategisch en effectief te laten samenwerken. Het Fruitpact heeft nog volop ontwikkelperspectief, een mooie uitdaging voor alle betrokken partijen!