Geen LEGO meer maar Playmobil

Ontwerpen via virtual reality en inmeten met een drone? Energieproducerende woningen bouwen die drie keer goedkoper zijn? In de ARXlabs wordt gewerkt aan een revolutie in de bouw, aldus De Gelderlander.

Het favoriete voorbeeld van Jan Willem van de Groep is de koelkastdeur. "Dat is een deur die met één vinger te bedienen is, perfect sluit, isoleert en maar een fractie kost van de gemiddelde woningvoordeur."

Toch bedenkt niemand hoe een kruising tussen de koelkast- en voordeur kan leiden tot een perfecte hybride huisdeur. Het is volgens bouwinnovator Van de Groep een gevolg van de gescheiden werelden in de bouwsector: de koelkastontwerper en deurenfabrikant zitten niet bij elkaar aan tafel. Als je bedenkt dat er zeshonderd branches in de bouwsector zijn, gaat het dus om heel veel eilandjes. Dat moet veranderen via de ARXlabs die architect Alfonso Wolbert en Jan Willem van de Groep begin dit jaar zijn gestart in de Achterhoekse buurtschap Wolfersveen, in Delft en Shanghai.

Deze labs bieden de bouwsector de omgeving, menskracht en tools om tot meer crossovers zoals de denkbeeldige hybride voordeur te komen. "En dat is hard nodig", zegt Van de Groep. "Als je innovatie op een schaal van 1 tot 10 meet, blijft de bouw steken op -5. We bouwen nog steeds zoals we kathedralen bouwden."

Virtual RealityAls dit onveranderd doorgaat, zijn gebouwen op termijn onbetaalbaar, voorspellen beide heren. Want de bouw wordt vanwege klantwensen en duurzaamheids- en milieuvoorschriften steeds complexer. Maar nieuwe technologieën en materialen worden nog nauwelijks toegepast. Terwijl die wel voorhanden zijn.

In de ARXlabs wordt nu bijvoorbeeld al onderzocht hoe virtual reality een rol kan spelen bij het ontwerpen van gebouwen, hoe drones een gebied kunnen inmeten, robots actief kunnen zijn op de bouwplaats en de fabriek en welke rol is weggelegd voor nieuwe lichte bouwmaterialen waaronder composiet.

Slag makenARXlabs wil de sector helpen de slag van bouwnijverheid naar bouwindustrie te maken zodat innovatie en industrialisatie meer voet aan de grond krijgen. "Het is als het inruilen van legosteentjes voor Playmobil", zegt Van de Groep. "Het bouwen met behulp van een opeenstapeling van bouwsteentjes verandert in een geïntegreerd bouwen waarbij wonen, bouwen, energie en mobiliteit in elkaar overlopen."

Hij schetst een toekomstige wereld met de meeste uiteenlopende duurzame gebouwen. Zoals ronde woningen die als puzzelstukjes in elkaar worden gezet, kantoren en huizen die voorzien zijn van de slimste domotica, maar ook meeneemhuizen en woningen die na bijvoorbeeld vijftien jaar gerecycled kunnen worden.

Innovatie zorgt volgens Van de Groep en Wolbert niet alleen voor mooiere, gezondere, duurzame en gebruiksvriendelijke woningen, maar ook huizen die drie keer zo goedkoop zijn. Mensen die dan 'ja maar' roepen zijn gewaarschuwd. "We weren de ja-maars in onze labs. Vaak weten ze wel veel op een bepaald vlak en worden door anderen dan als expert gezien, maar het levert uiteindelijk geen innovatie maar stagnatie op."

Wie zijn Wolbert en Van de Groep?Alfonso Wolbert is eigenaar en hoofdontwerper van ARX architecten. De hoofdvestiging staat in het Achterhoekse Hengelo en nevenvestigingen in Rotterdam en Shanghai. Wolbert staat bekend om zijn vernieuwende en duurzame architectuur. Hij timmert in China flink aan de weg, onder meer in de Shanghai Tower, maar helpt de Chinezen ook bij het duurzaam en innovatief bouwen. Een bijzonder project in Nederland dat hij vormgaf zijn de zestig energieneutrale en CO 2reducerende woningen in Ulft. Recent ontwierp hij een gebouw waar twee scholen en een voetbalclub in ondergebracht zijn.

Jan Willem van de Groep werkte bij vele woningcorporaties aan duurzaamheid en was tot voor kort verbonden aan het energietransitieprogramma Energiesprong. Hij is onder meer bedenker en initiator van de Stroomversnelling, een initiatief waarbij de bouw- en corporatiesector door middel van radicale innovaties binnen vijf jaar 111.000 woningen renoveren naar het niveau energieneutraal. Van de Groep werd in april 2015 de nummer één in de Duurzame 50 Vastgoed NL, ontving de klimaatpenning 2015 en eindigde kortgeleden als nummer 10 op de jaarlijkse lijst 'Duurzame 100' van Trouw.