Groen moet en loont ook voor multinationals

Een vriendelijk visitekaartje

De ‘groene’ omzet van Philips is vorig jaar gestegen naar dertien miljard euro, een stijging van achttien procent ten opzichte van 2014. Het aandeel ‘groene’ omzet omvat 54 procent van Philips’ totale omzet. Philips laat geen gelegenheid onbenut om te benadrukken dat het concern met ‘betekenisvolle innovaties levens wil verbeteren’. Dus stelt het technologiebedrijf dat het in 2015 maar liefst 495 miljoen euro heeft geïnvesteerd in ‘groene’ innovatie en zijn ‘koolstof voetafdruk’, in vergelijking met een jaar eerder, met zeven procent heeft teruggebracht. Hoe dan? Personeel van Philips heeft minder vlieguren gemaakt en het aantal ‘logistieke bewegingen’ van en naar Philips-vestigingen is gedaald. Tijdens de klimaattop in Parijs, vorig jaar, heeft Philips beloofd vanaf 2020 klimaatneutraal te willen zijn. Prijzenswaardig. Maar Philips zou geen bedrijf zijn als duurzaamheid en de circulaire economie niet in klinkende munt kunnen worden omgezet. Philips wil méér waarde creëren uit mínder materialen. De materiaalkosten van duurzame producten liggen immers lager dan die van niet-duurzame producten. "Dat zie je direct terug in de marges: betere omzet en meer winst", weet ook Henk de Bruijn, hoofd duurzaamheid bij Philips. Philips moet ook mee met mondiale ontwikkelingen, met de concurrentie. Om niet buitenspel te worden gezet. Zie de lucratieve deal die Philips eerder heeft gesloten met het Zweedse universiteitsziekenhuis Karolinska. Een kleine twintig procent van het pakket aan criteria waaraan moest worden voldaan was gerelateerd aan duurzaamheid. Philips merkt het in de markt: als bedrijf word je eerder in de arm genomen als je werk maakt van duurzaamheid. Zie het als een vriendelijk visitekaartje. Bij Philips zijn producten milieuvriendelijk ontwikkeld indien ze aan minstens twee van de zes zelfopgestelde criteria voldoen: minder energieverbruik, ‘schonere’ verpakkingen, gerecycled materiaal, minder gevaarlijke stoffen betrokken bij het productieproces, een langere levensduur en lichtere materialen waardoor minder materiaal nodig is. Zo ontwikkelt Philips een koffiezetapparaat met gerecyclede materialen. Dat geldt ook voor een stofzuiger die energiezuiniger is zonder aan zuigkracht in te leveren. Of een minder energieslurpende MRI-scanner. De Bruijn: "Veel winst valt te behalen door conventionele verlichting te vervangen door led." Duurzaamheid zit in het DNA van Philips, stelt De Bruijn. "Frits Philips heeft dit thema al in 1970 belegd in een staffunctie." De Bruijn, die op het Philips-hoofdkantoor in Amsterdam zetelt, rapporteert direct aan de nieuwe topman voor strategie en innovatie, de Fransman Jean Botti. De Philips-werknemers die De Bruijn aanstuurt, inclusief de lieden van Lighting in totaal ruim tweehonderd, houden kantoor in Amsterdam en op de High Tech Campus in Eindhoven. "We moeten in nauw contact staan met zowel de concerntop als met de locaties waar de innovatie plaatsvindt. Zie ons als de aanjagers voor duurzaamheid bij Philips. We proberen op alle afdelingen kansen tontdekken en die te benutten."Van recyclebare truck tot zuinige gasketelfoto: René MandersEen vrachtwagen van DAF is tegenwoordig voor 93 procent recyclebaar. Van de reststoffen aan vooral schroot en kunststof die bij de productie in Eindhoven overblijven, wordt zo’n 89 procent hergebruikt. DAF heeft een revisiewerkplaats waar duizenden onderdelen een nieuw leven krijgen, voorzien van een DAF-garantie. Het is maar een kleine greep uit de prestaties van de truckfabrikant op het gebied van duurzaamheid. Lang niet alles is terug te vinden in het officiële duurzaamheidsjaarverslag. De recyclebaarheid van de truck is nog een verhaal apart. Die 93 procent groeit de laatste jaren nog maar in tienden van procenten. Toch maakt DAF er progressie mee, legt manager milieu Albert Smits uit. "We maken steeds lichtere trucks, met meer duurzame kunststof. Maar dat is lastiger te recyclen dan metaal." Om het percentage gelijk te houden, is dan al een kunst. Het percentage voor hergebruik van reststoffen is in vijf jaar tijd opgeschroefd van 84,5 naar 89,1 procent. Hergebruik van water volgt dezelfde lijn, van 73,1 naar 79,2 procent. Uitstoot van koolwaterstoffen in gram per vierkante meter is in Eindhoven teruggebracht van 80 naar 39, ver onder de wettelijke norm van 70 gram per vierkante meter. Soms laten de cijfers een afwijkend beeld zien. Of meer of minder vrachtwagens worden geproduceerd, is vanzelfsprekend van invloed op bijvoorbeeld het totale waterverbruik, lozingen van afvalwater en gas- en stroomverbruik. Gegevens over 2014 tonen een plotse verslechtering op het gebied van de hoeveelheden reststoffen en verpakkingsafval per truck. De verklaring van DAF: de omschakeling naar de nieuwe generatie Euro 6-trucks waarvoor compleet nieuwe onderdelen en nieuwe verpakkingen werden ontworpen. "Die zitten aanvankelijk in wegwerpverpakkingen. Met een afdeling van een man of vijf zijn we gaan bekijken hoe we die kunnen aanpassen. De hoeveelheid verpakkingsafval is in 2015 weer verminderd", zegt directeur operations Harry Wolters. Het gasverbruik bij DAF zal, afgezien van een strengewinter, de komende jaren aanzienlijk dalen door een investering in nieuwe ketels. Het verbruik in Eindhoven wordt daarmee teruggebracht van 5 naar 4 miljoen kuub per jaar. "Met de uitstoot van stikstofoxide gaan we dankzij de nieuwe ketels van 150 naar 50 milligram per kuub. Dat is dertig procent lager dan de norm van 70 milligram die vanaf 2017 geldt", vertelt Smits. De afgelopen zomer geplaatste nieuwe ketels kwamen in de plaats van voorgangers van 50 tot 65 jaar oud. Op de vraag of DAF ze niet eerder had kunnen vervangen, stelt Wolters dat in 2012 met de voorbereidingen is gestart. Per saldo gaat het bij de duurzaamheidsprestaties om de trend, vindt Wolters. "Je zult steeds moeten verbeteren." Smits voegt daar aan toe dat naar zijn idee DAF het ‘uitstekend doet’. "We waren in 1998 een van de eerste truckfabrikanten in Europa met een gecertificeerd 14001 milieuzorgsysteem. Vanwege de nieuwe normen die daarvoor gaan gelden, zijn we met de voorbereidingen bezig voor een nieuwe certificering. We zullen die als een van de eerste grote bedrijven behalen."Krimpende chip spaart milieuHet kleiner maken van details op chips spaart het milieu. Vooral omdat chips met kleinere schakelingen minder energie gebruiken. Het is één van de vele stellingen in het responsibility report (Verantwoordelijkheidsrapport) van ASML. Een uitgebreid document, als onderdeel van het jaarverslag, waarin de Veldhovense chipmachinefabrikant wil aantonen goed bezig te zijn. Goed bezig, zowel op het gebied van duurzame technologie als op dat van duurzame relaties met de eigen werknemers, de klanten en toeleveranciers. Er is veel aandacht voor het gedrag van ASML bij onderwerpen als zakelijke ethiek, het gebruik van zeldzame grondstoffen, productveiligheid, milieu-efficiëntie en gezondheid van werknemers. Het verminderen van de milieubelasting door de machines die ASML bouwt en de chips die deze machines maken, komt voort uit het technologisch leiderschap, stelt het rapport. ASML beschouwt zichzelf als rentmeester van zijn producten met een zorgplicht ten aanzien van het milieu. Het bedrijf werkt aan een overgang van lineaire naar circulaire productie. Dat wil zeggen dat machines en hun onderdelen aan het eind van de levenscyclus opnieuw gebruikt worden, of op zijn minst de materialen waarvan ze gemaakt zijn. Nieuwe activiteiten zijn het efficiënter gebruik van materialen en energie in de fabriek zelf en het beperken van gebruik van schaarse grondstoffen. Sinds 2012 steeg het energiegebruik van een machine per belichting per chipschijf van 0,46 naar 0,51 kilowattuur. In die tijd is de snelheid ook gestegen van 220 naar 275 chipschijven per uur. Bovendien is het aantal details per chip een veelvoud, waardoor de energie per eenheid, bijvoorbeeld gygabyte geheugen, veel lager is. Nog veel te doen heeft ASML met de EUV (extreem ultraviolet) lichtbron. Dit licht voor de nieuwste chipmachines wordt extreem inefficiënt opgewekt. Om 80 watt EUV-licht te krijgen, minimaal nodig voor de machine, moet een laser van 13 kilowatt (gelijk aan 130 lampen van 100 watt) worden gebruikt. Door de extreem hete plasma in de lichtbron anders te behandelen hoopt ASML dit energiegebruik terug te brengen. Sinds ASML in 2010 startte met rapportages op het gebied van milieu, bezuinigde het 158 terajoules aan energie, zo meldt het bedrijf. De CO2-emissie is in die periode met 50 procent gedaald, dankzij deze bezuiniging en het inkopen van groene energie. ASML heeft een gedragscode die onder meer respect voor mens en planeet voorschrijft en om bij het werk de integriteit voorop te stellen. Ook moet er altijd ruimte voor klokkenluiders zijn. Vorig jaar heeft 90 procent van alle werknemers een online training gedragscode gevolgd. ASML wil zich betrokken tonen met de samenleving. Het bedrijf besteedde vorig jaar 551.000 euro aan goede doelen en 491.000 euro aan sponsordoelen. Via de ASML Foundation werden ruim 25 educatieve projecten gefinancierd voor kinderen in een achterstandsituatie. ASML heeft ook een flinke sponsorportefeuille met onder meer het Cult&Tumult festival in Veldhoven en Muziekgebouw, expatvereniging De Hub en Glow in Eindhoven.