Nieuws Actueel
Grondlegger VAR: ‘Geef de zpp'er een volwaardige plek’
Opdrachtgevers en zelfstandigen die misstanden rondom de wet DBA constateren, kunnen dit voortaan melden bij het ‘Meldpunt DBA’. De nieuwe zzp-wet heeft namelijk een hoop ongewenste bijeffecten en knelpunten. “We creëren een moeras waarin de zzp’er wegzakt. De zelfstandige moet een volwaardige plek in ons juridisch - en sociale stelsel krijgen.” Een interview met ondernemer Karl van der Horst (57), grondlegger van de VAR, over de wet DBA en de plek van de zelfstandige.
De wet DBA moet misbruik en schijnzelfstandigheid terugdringen. Maar de nieuwe modelovereenkomsten veroorzaken op dit moment voornamelijk veel onduidelijkheden en problemen. Opdrachtgevers zijn huiverig voor de contracten en zelfstandigen krijgen minder klussen.
Payroll Volgens Van der Horst ontstaat er daardoor een nieuwe vorm van misbruik: ‘payrollisering’. “Bedrijven die twijfelen of er sprake is van een dienstverband, grijpen naar de payroll als oplossing. Sinds de invoering van de wet DBA zie je een forse stijging van het aantal ‘payroll freelancers’. Met deze 'oplossing' verliest de zelfstandige zijn ondernemerschap, krijgt hij minder fiscale ondernemersfaciliteiten en zal hij 25-40 procent aan netto-resultaat inleveren.”
Geen opdrachten meer Sommige opdrachtgevers huren zelfs helemaal geen zelfstandigen meer in constateert Van der Horst, ook vertegenwoordiger van brancheorganisatie Bovib. “Bij de Bovib constateren we dat zo’n 50.000 opdrachten binnen grote bedrijven op dit moment niet worden uitgezet; 150.000 zelfstandigen krijgen geen opdrachten meer.”
Oude dogma’s “Partijen klampen zich vast aan oude dogma’s en blijven het vaste dienstverband stimuleren. Dat is niet van deze tijd. De ondernemende zelfstandige heeft recht op een volwaardige plek in ons sociale stelsel. Dat betekent dat hij ook moet bijdragen aan sociale potjes als verzekeringen, bijstand en pensioenen.”
De zelfstandige kan natuurlijk alleen zo’n bijdrage leveren als hij voldoende verdient. “Eind jaren negentig was de richtlijn: een zelfstandige moet anderhalf keer modaal verdienen. Dan ben je economisch onafhankelijk, kun je je verzekeren en investeren in de voorzieningen die een werknemer ook heeft.”
Schijnconstructies In de navolgende jaren is deze richtlijn naar de achtergrond verdwenen. “Zo kregen bedrijven tijdens de financiële crisis de ruimte om vaste werknemers, met een salarispakket dat zelfs lager was dan modaal, via gedwongen zelfstandigheid flexibel in te huren. Vooral in sectoren als de bouw, zorg en techniek werden vaste werknemers ontslagen en opnieuw aangenomen als freelancers. Bij gebrek aan handhaving en dus boeterisico, dekte de VAR het risico wel af. Totaal onverantwoord.”
De politiek legt volgens Van der Horst te veel de nadruk op het tegengaan van deze schijnconstructies. “De nieuwe modelovereenkomsten lossen het misbruik niet op. Hoe moet je als opdrachtgever of zelfstandige bepalen waar de grens van gezag ligt? Dat is niet te doen met al die uitzonderingen.”
Repareer De oplossing van Van der Horst: “Pak de bedrijven die misbruik maken keihard aan en geef de zelfstandige een juridische en volwaardige plek in het stelsel, tussen de ondernemer en de werknemer in. Weg discussie over of hij ondernemer (schijnzelfstandige) of werknemer (incl. fictief dienstverband) is.”
Ook pleit Van der Horst voor nieuwe regelgeving die past bij de tijd en recht doet aan zelfstandigheid: “Formuleer financieel verantwoorde doelstellingen die Nederland als sociale staat ondersteunen. Koppel dat aan een minimum jaarinkomen en de zelfstandige, die voldoende verdient, zal ook een bijdrage kunnen leveren aan het sociale stelsel.”
De wet DBA hoeft volgens Van der Horst niet volledig in de prullenbak, repareren is wel dringend nodig. “Op dit moment creëren we een moeras waarin de zelfstandige wegzakt. Het zelfstandige- en ondernemersbloed loopt het riool in.”
Over Karl van der HorstKarl van der Horst bestudeerde verbintenissen- en arbeidsrecht en werkte in 1982 als zelfstandige bij het eerste bedrijf dat met freelancers werkte. “De zogenaamde freelance-overeenkomst die ik bij dat bedrijf kreeg, was precies hetzelfde als de overeenkomst van de vaste werknemer. Alleen het woord ‘werknemer’ was vervangen door ‘freelancer’. Ik wist: daar komen problemen van.”
Van der Horst is met de politiek en bedrijfsverenigingen om de tafel gaan zitten. De convenanten die hij opstelde, vormden de basis van de VAR, die in 2004 officieel in de wet werd opgenomen. Nog steeds heeft Van der Horst een adviserende rol en zit hij met politici om de tafel.
Lees ook: Iedereen hoort de wet te kennen (de werkgever ook!)Poll: 56% zzp'ers heeft minder werk door wet DBAFNV steunt wet DBA: 'Tijd dat de balans wordt hersteld'Flex in opkomst, vast contract op z'n retour
