Groot boerenverstand

Van multinationals tot creatieve broeinesten, van eenmanszaakjes tot marktleiders, Zuid-Holland regio Rijnmond telt talloze bijzondere bedrijven. Wat doen ze, waar zijn ze goed in, wie zit er aan de knoppen, hoe is het ooit begonnen? Het AD ging op bezoek bij de multinational Lely in Maassluis.

Het melken van een koe gaat tegenwoordig gewoon via een app. Zo bedacht Lely dat, de multinational uit Maassluis die het boerenleven verlicht met ouderwets uitvinden.

ParadepaardjeVolop drukte bij de entree van het Lely-hoofdkwartier in Maassluis, pal naast de snelweg. Plukjes mannen staan met toegangspasjes te zwaaien, wachtend op hun beurt om de bedrijfsvloer op te mogen. Buiten laten ze een Van der Valk-touringcar met Lely-logo achter.

De mannen blijken melkveehouders. Ze zijn naar Maassluis gekomen, omdat ze de aanschaf overwegen van melkrobot Astronaut, het paradepaardje van Lely. De boeren willen álles van de machine weten, vertelt operationeel directeur Martijn Boelens (51) later. Dat komt door het prijskaartje: de Astronaut kost niet minder dan 100.000 euro. "Een hele investering."

En dus krijgen de boeren rondleidingen door de fabriek. De rondleiders behandelen vragen, terwijl de boeren zien hoe technici de Astronauten testen. Niet met echte koeien, maar via een kruk waar een stel uiers op is aangebracht. De kruk heet Klara. Jaarlijks trekt het hoofdkwartier zo'n 6000 bezoekers.

Virtueel oogEén op de vier Nederlandse boeren heeft al een melkrobot aangeschaft, weet Boelens. De in de stal geïnstalleerde machine melkt koeien volledig automatisch. Ze lopen er, gelokt door een bak krachtvoer en de 'natuurlijke drang', uit vrije wil naartoe en worden, eenmaal gearriveerd, ingesloten met hekken tot het melken is voltooid. Een virtueel oog zoekt de uiers en sluit de robot aan.

De machine identificeert de koeien via hun speciale halsbanden. Door middel van een applicatie op de smartphone ziet de boer vervolgens bij welke koeien hij actie moet ondernemen. Boelens: "Bijvoorbeeld als een koe te lang bij de robot is weggebleven."

Op vakantieDe melkrobot is uitgegroeid tot internationale standaard en dé invulling van de filosofie van Lely, het bedrijf dat zich als doel heeft gesteld het leven van de boer te verlichten. Boelens: "Dankzij ons hebben boeren weer tijd voor andere dingen. Ze gaan op vakantie, komen bij familie. Ik ken boeren die een zorgboerderij zijn begonnen."

Boerenzonen Cornelis en Arij van der Lely begonnen de onderneming in 1948, nadat ze het boerenbedrijf van hun vader hadden overgenomen. Honderden octrooien schreven de broers -'echte uitvinders'- op hun naam. Lely groeide uit tot één van de grootste agrarische innovators ter wereld.

Willy WortelsDe tijdsgeest is ernaar, constateert Boelens. "Onze machines nemen repeterende handelingen als het melken en voeren over. De boer van nu wil dat. Die heeft gestudeerd, wéét dat er technologieën voorhanden zijn." Daarnaast groeien boerenbedrijven sterk en moeten ze efficiënter werken, koren op de molen van Lely. "Boeren wordt steeds meer managen. Daar helpen onze toepassingen mee."

Drijvende kracht achter de innovaties is een team van ongeveer vijftig man. Het zijn de 'Willy Wortels' van het bedrijf, de creatieve geesten die in staat moeten zijn wereldschokkende uitvindingen te doen.

TopgeheimBoelens wil weinig over het team kwijt. Hij meldt dat het een gezelschap is dat overwegend uit mannen bestaat, en waarbij zowel studenten als zestigers betrokken zijn. De knappe koppen komen uit verschillende landen. Waar ze zich momenteel over buigen is topgeheim.

Het team heeft een speciale ruimte waar het in 'alle vrijheid' aan uitvindingen kan werken. Belangrijk is het om de groep niet onder druk te zetten. "Dat is het beste voor de creativiteit."

Ruimte om te falenHij beseft dat die vrijheid op gespannen voet staat met het bestaansrecht van Lely, het voorop kunnen lopen qua technisch vernuft. "Maar dat is het voordeel van een familiebedrijf. Er is ruimte om lang over een nieuwe uitvinding te doen. Er is ruimte om te falen. We hebben buffers."

Een vinding met potentie wordt overgeheveld naar een ontwikkelingsteam. Zo houden de uitvinders hun handen vrij. Dat ontwikkelingsteam is tevens verantwoordelijk voor het verbeteren van bestaande producten. "Dat team is in feite de kurk waar we op drijven."

HorizonDe komende jaren kijkt Lely naar 'de stip op de horizon'. Boelens: "Hoe haal je zoveel mogelijk uit de beschikbare hoeveelheid voedsel?"

Hoe, dat laat Boelens in het midden. Topgeheim, wederom.