Het is schrapen en hopen voor arme freelancer

Een vetpot is het niet voor veel freelance tekstschrijvers, communicatie- en marketingmensen, websitebouwers of financieel administratief werkers.

Freelancers vragen nu gemiddeld 43 euro per uur, een jaar geleden was het nog 44 euro. Het lijkt misschien een marginaal verschil, maar zeker afgezet tegen de 54 euro die zij in 2013 vroegen, is hun inkomen fors teruggelopen.

Deze cijfers zijn afkomstig uit een onderzoek van bemiddelingsorganisatie voor zelfstandigen, Hoofdkraan.nl. Dit platform brengt elk jaar onderzoek naar freelancetarieven naar buiten en ziet de tarieven al jaren - gemiddeld genomen - dalen.

Freelance managersDe freelance managers zijn het hardst geraakt in hun portemonnee. Hun tarieven zijn dit jaar met 16 procent teruggelopen, van 47 euro naar 40 per uur. De verschillen qua beloning lopen wel aardig uiteen per branche én regio. Vorig jaar waren freelancers in Flevoland nog de goedkoopste van Nederland, nu heeft Drenthe deze oneervolle positie overgenomen.

Ter illustratie: voor het maken van een WordPress-website krijgen freelancers in Noord-Holland gemiddeld 48 euro per uur, terwijl Drentse freelancers hetzelfde werk doen voor 30 euro. Het lijkt een opmerkelijke ontwikkeling, juist omdat de arbeidsmarkt aantrekt. Dus - zo zou je kunnen verwachten - zijn er meer klussen te vergeven én kunnen de prijzen wel stijgen. Niet dus.

Directeur Niels Goossens van Hoofdkraan.nl heeft daar wel een paar verklaringen voor. De snelle toename van het aantal freelancers is een belangrijke. Logischerwijs geldt: hoe meer freelancers er zijn, hoe groter de concurrentie en daarmee groeit de noodzaak om de tarieven wat te laten zakken om toch aan een opdracht te komen.

SchijnzelfstandigDe andere verklaring van Goossens: door de nieuwe Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) zijn werkgevers huiveriger geworden om freelancers in dienst te nemen. Deze nieuwe regeling die per 1 mei is ingegaan, moet schijnzelfstandigheid van zzp'ers tegengaan die eigenlijk gewoon bij een bedrijf in dienst zijn.

Opdrachtgevers mogen freelancers wel opdrachten geven, maar er mag geen gezagsverhouding bestaan. In dat geval bestempelt de fiscus de werkrelatie als dienstverband en moet er loonheffing betaald worden. Door het bedrijf welteverstaan. Het gevolg is: meer vissers moeten in een kleinere vijver vissen. Oftewel: nog meer concurrentie en nog lagere tarieven.

De angst bij opdrachtgevers en de gevolgen voor de inkomsten van freelancers herkennen ze bij ZZP Nederland wel. Daar zijn de afgelopen maanden honderden meldingen binnengekomen van mensen die merken dat bedrijven hun opdrachten intrekken. De belangenbehartiger denkt dat er veel onduidelijkheid is over de wet en dat die ervoor zorgt dat opdrachtgevers het zekere voor het onzekere nemen en kiezen voor een 'veilige payrollconstructie'.

FatsoenlijkVakbondsvoorman Maurice Limmen van CNV maakt zich er behoorlijk boos over. Hij wil dat de tarieven van freelancers en zzp'ers ook in de cao worden opgenomen, zodat het onmogelijk wordt om te concurreren op prijs. ,,Freelancers behoren fatsoenlijk betaald te worden. Nu concurreren ze elkaar naar het putje. De werkgevers spelen ze ondertussen tegen elkaar uit. En bedenk wel: als je niet voldoende betaald krijgt, hoe moet je je dan verzekeren en hoe moet je dan pensioen opbouwen?"

Overigens zitten lang niet alle freelancers in zo'n uitzichtloze situatie. Ervaren gespecialiseerde ict-professionals hebben weinig te klagen, weet Bart Timmer van The Future Group. Voor hem en zijn ict-collega's zitten de tarieven sinds 2015 juist in de lift. ,,Bedrijven willen ons heel graag in dienst nemen, ook al zijn wij duurdere krachten. Maar velen van ons willen helemaal niet in loondienst."