Productiviteit
Jesse Groenewegen, econoom bij de Rabobank
"Dit jaar verwachten wij een economische groei van 3,3 procent en volgend jaar 2,4 procent. Dat is vooral te danken aan de inhaalvraag, omdat wij van ver komen. Voor de jaren daarna denken we dat de economische groei op 1,2 procent maximaal zal liggen."
Groei verhogen
Om de groei te verhogen kun je twee dingen doen, meer mensen aan het werk helpen of de productiviteit per werknemer vergroten. Op het eerste terrein is al veel gedaan door de AOW-leeftijd te verhogen. Er is nog wel winst te behalen door het ziekteverzuim aan te pakken. Dat ligt in Nederland hoger dan in veel Europese landen. De grote klapper moet komen van de verhoging van de arbeidsproductiviteit, hoeveel elke werknemer produceert. Daar is winst te behalen. De overheid moet investeren in onderwijs. Als iedereen van 25 of ouder één maand langer scholing krijgt, levert dat 3,5 miljard euro extra economische groei op. Ook investeren in innovatie loont. Elke euro aan onderzoek en ontwikkeling levert 2,3 euro groei op.
Goed management
Bedrijven kunnen ook veel doen. Bij de grote middenmoot van de bedrijven is de arbeidsproductiviteit onder het gemiddelde. Goed management kan die productiviteit al flink opkrikken, blijkt uit studies. Vergader je effectief, heb je heldere doelen gesteld en houdt iedereen zich aan de afspraken? Dat kan al enorm bijdragen.''
Lees ook: De échte Prinsjesdag valt dit jaar niet op de derde dinsdag van september
Drietrapsraket
Willem Vermeend, ambassadeur Fintech sector
"De economie kan structureel beter als de samenleving maar openstaat voor nieuwe technologie. Ik stel een drietrapsraket voor."
Digitaliseren
"Ten eerste moeten bedrijven hun bedrijfsprocessen digitaliseren. De tweede trap is investeren in nieuwe technologie. Ik noem vijf technologieën. Kunstmatige intelligentie, big data, blockchain, de technologie achter bitcoin en andere cryptomunten, robots en the internet of things. Het grootste effect heeft investeren in klimaat. We moeten naar een economie die geen CO2 meer uitstoot. Groene economie is een snelgroeiende economie.
Structurele groei
Als je deze drietrapsraket inzet kan de economie structureel met 3 procent per jaar groeien, heb ik met mijn collega Rick van der Ploeg (hoogleraar economie) uitgerekend. Heel wat meer dus dan de groei van 1,2 procent waarvan nu wordt uitgegaan. Dat betekent dat je nu al moet investeren in onderwijs en onderzoek. In het onderwijs moet veel gebeuren. Dat leidt de mensen nu op voor de banen van gisteren, niet voor de banen van de toekomst. Daarnaast is om- en bijscholing van belang. Door bijscholing zorg je dat oudere werknemers kunnen meekomen.
Investeren
Geld is nu geen probleem. Overheid en bedrijfsleven hebben miljarden om in opleiding, omscholing en onderzoek te steken. Het is niet alleen de overheid, ook het bedrijfsleven dat moet investeren. Voor de overheid is het geen probleem. Dankzij de hoge economische groei komt er ook meer belastinggeld binnen.''
Pensioen halen
Marieke Blom, hoofdeconoom ING
"Dat we op de lange termijn naar een lagere economische groei toe gaan is misschien niet zo erg en gewoon de nieuwe werkelijkheid. We vergrijzen en alleen al daardoor wordt er straks minder extra geproduceerd dan nu het geval is. Maar stel, we willen de groei wel verhogen op de lange termijn, hoe doen we dat dan?"
Productief
Het vorige kabinet heeft de AOW aan de levensverwachting gekoppeld, dat was een belangrijke stap. Maar de grote vraag is hoe we dat pensioen halen. Bij zware beroepen is het probleem het meest schrijnend, maar steeds langer doorwerken is voor iedereen een uitdaging. Als het ons lukt tot aan de pensioenleeftijd productief te blijven dan hebben we een belangrijke voorwaarde voor groei gecreëerd.
Omscholen
Volgens mij kunnen we twee dingen doen. Mensen moeten eerder uit de baan kunnen stappen die ze opbrandt zonder groot inkomensverlies. Dat betekent dat we moeten blijven uitzoeken hoe we mensen omscholen naar nieuw werk. Dat betekent niet dat iedereen naar school moet. Er zijn veel mensen die veel meer hebben aan een leer-werk constructie.
Eerlijk verdelen
Een tweede belangrijke stap is dat vrouwen die nog veelal deeltijd werken, kunnen helpen de lasten tussen mannen en vrouwen eerlijker te verdelen. Waarom gaan ze niet allebei drie dagen werken, in plaats van een man die 40 jaar fulltime in de bouw zwoegt en zijn vrouw die twaalf uur in een winkel werkt? Zo hou je het samen langer vol.''
