Hoe lang is de polder nog van de boer?

Om de weilanden staan moderne hekken, de paden zijn er verhard en de molens die de polder ooit droog hielden zijn inmiddels al lang woonhuizen. Maar wie een ommetje maakt over de dijk rond de Zoetermeerse Meerpolder, heeft niet zoveel verbeeldingskracht nodig om zich in de 17de eeuw te wanen, vlak nadat de polder werd drooggelegd.

Groeistad Zoetermeer mag dan zijn opgerukt tot aan de dijk, de eivormige polder ligt er nog altijd herkenbaar bij op de kaart van Zuid-Holland (zie kaartje). En net als vier eeuwen geleden is het nog altijd vooral boerenland.

Koeien melken"Het is gewoon een polder waar je koeien moet melken", vat Aad Spruit de geschiedenis van het gebied samen. Zelf doet hij dat al zijn hele leven, zijn familie doet dat aan de Broekwegsekade al zeven generaties en zijn zoon Mart gaat er gewoon mee door.

Hoewel, gewoon? "Achter de Middelweg, aan de linkerkant van de polder, daar wordt geen koe meer gehouden", zegt Gerard Ammerlaan, die net als Spruit melkveehouder is in de Meerpolder. "Daar is nog wat los land met paarden, maar het aantal boerenbedrijven in dit gebied is echt veel minder geworden."

ErfVanuit hun keuken kijken Aad en Betsy Spruit uit over hun erf, richting een woonhuis dat ooit ook deel uitmaakte van de boerderij. Toen de broers Jan en Piet Spruit allebei wilden gaan boeren, werd het bedrijf gesplitst.

Het gedeelte aan de overkant van het erf zit nu niet meer in de familie. Het verschil tussen het boerenbedrijf van Spruit en de keurige boerderijwoning ernaast is groot. "Het is nu eigenlijk een gewoon burgerhuis", vindt Betsy. "De stallen zijn niet meer echt intact", weet Aad. "Dat is een beetje jammer, het heeft niets meer met het boerenbedrijf te maken." Het is tekenend voor de polder waar al eeuwen wordt geboerd, alleen nu door veel minder boeren. Spruit buigt zich over een kaartje van het gebied voor hem op de keukentafel. Hij telt nog tien boerderijen. Veel collega's zijn gestopt, geëmigreerd zelfs.

"Toch zitten we nu eigenlijk krap in het land", zegt Betsy. Want voor zijn 17de-eeuwse voorgangers mag de polder er misschien nog weids hebben bijgelegen, de moderne boer heeft ruimte nodig. "Het is belangrijk om grond te hebben", zegt Aad Spruit. "Ze zitten hier allemaal te azen op land. Het is ook maar een kleinschalig poldertje."

Mestregels en melkprijsDoor strengere mestregels en een ingestorte melkprijs hebben de boeren het zwaar. De melk brengt nu zelfs minder op dan wat de productie kost, dus moet de boer er wel wat bij doen. Zo werkt zoon Martin als hovenier in het bedrijf van zijn broer. Vader Aad, die de boerderij al aan hem heeft overgedaan, springt nog steeds bij. "We blijven gewoon boeren, de boerderij wordt voortgezet", zegt Betsy Spruit resoluut.

De familie De Groot is dat ook van plan, maar gooit het wel over een andere boeg. Deze familie blijft melken, maar dan wel biologisch. Naar dat product is meer vraag en het past beter bij hun uitgangspunten.

Naar de boerderijMariëtte de Groot doet er bovendien alles aan om Zoetermeerders en andere stadsmensen naar de boerderij te halen. Voor de boerderij in de Meerpolder hangen borden met het motto 'Gewoon leuk natuurlijk', waarmee ze een 'actieve plattelandsontmoeting' onder de aandacht wil brengen.

Haar man Gerard is een boerderij-school begonnen. Stadskinderen krijgen er antwoord op vragen als 'wat eet een koe' en 'hoeveel weiland heeft een boer nodig'.

Kinderopvang De Boomhut, die Mariëtte al runt in Meerzicht, groeit zó snel dat er plannen zijn om met de oudere kinderen naar de boerderij in de Meerpolder te gaan. "Hier kunnen ze slootje springen en voor de paarden en koeien zorgen. We willen de stad bij het land betrekken."

De stedelingen zijn straks van harte welkom in de bed & breakfast die ze wil openen en op de mini-camping waar ze al een paar gasten ontvangt, maar die pas echt opengaat als het sanitair is aangelegd. "Wij hebben de ruimte hier. Als je in een flat woont, kun je geen feestje geven. Maar daarvoor kun je wel onze camping afhuren. Dan hoef je voor zoiets niet meer helemaal naar het oosten van het land."

Geen plannenBoeren die recreatie aanbieden. Is dat dan de toekomst van de Zoetermeerse Meerpolder? Dat de polder die de groeistuipen van Zoetermeer heeft overleefd gaandeweg zal transformeren tot een weidespeeltuin voor stadsmensen van om de hoek?

De gemeenten Zoetermeer en Leidschendam-Voorburg hebben geen plannen met het gebied. Van bebouwing, in het verleden nog wel eens een onderwerp, is geen sprake. Wel meldt het comité dat het verjaardagsfeestje van de Zoetermeerse Meerpolder organiseert, dat het gebied wat beter ontsloten kan worden voor de recreant. Maar het zal vast niet zover komen dat toeristen de polder overstromen.

RuimteMet de opvolging door zijn zoon is de toekomst van melkveehouderij Spruit weer voor minstens één generatie veiliggesteld, maar of de Zoetermeerse Meerpolder nóg weer eens eeuwen onaangetast boerengebied blijft, is de vraag.

Uiteindelijk blijven er een of twee grote boeren over, denkt Betsy Spruit. Aad ziet dat niet zitten. De stad mag dan uit de polder zijn gebleven, maar ligt wel om de hoek. "Boeren passen niet naast de stad. Dat botst. Er is te weinig platteland. Een boer wil ruimte om zich heen, die zit niet te wachten op al die huizen."