Het robotrestaurant is de toekomst van de fastfoodsector

Na een interview in het hart van Manhattan smacht uw correspondent naar een snelle doch gezonde lunch. Ze zoekt een betaalbare salade in de omgeving van New Yorks Grand Central Station. Je moet naar Eatsa, zegt recensie-app Yelp. Op 666 Third Avenue. Achter het raam doemt iets op dat lijkt op een Apple-winkel.

Touchscreens

Tablets in een steriele ruimte uitgevoerd in rood en wit. Hoge designtafels van hout, een groot beeldscherm, ledverlichting, veel open ruimte. En het vreemdste: nergens mensen. Er zijn af en toe klanten, maar niemand lijkt hier te werken. Het duurt even voordat doordringt dat de vliegveldachtige zuilen met touchscreens langs de wand de boel draaiende houden.

Silicon Valley

Eatsa is een project van twee snelle jongens uit Silicon Valley, gefinancierd door ex-Googleprogrammeur en tech-investeerder David Friedberg. ,,Wanneer je gezond en milieubewust wil eten, kost dat veel extra geld en tijd", zei Friedberg in een interview met Forbes. ,,Nergens voor nodig, als je technologie slim gebruikt." Zijn voor een deel door machines gerunde restaurant is uitgegroeid tot een kleine keten. Het begon in - waar anders - technologiehemel San Francisco, inmiddels zijn er ook vestigingen in Washington en New York.

Futuristisch

De achterwand van een Eatsa-restaurant is bedekt met kastjes. Ze hebben wel wat weg van een magnetron, maar de deur is tegelijk een beeldscherm. Je bestelt je lunch op een tabletzuil, kiest extra chimichurrisaus of laat die vieze bonen weg, en als je maaltijd klaar is, verschijnt een goedgevulde kom achter een deurtje met je naam erop. Het gaat open als je twee keer op de voorkant tikt. Zo kun je zonder een woord met een medemens te wisselen dineren of eten afhalen. Futuristisch, al lijkt het toch ook een tikje op een geëvolueerde snackmuur.

Ongemerkt duurzaam

Eatsa verkoopt vegetarische maaltijden op basis van quinoa. Dat is volgens Friedberg, ook voormalig manager van zadenreus Monsanto, dé duurzame vervanger voor vlees, dat het milieu flink belast omdat zoveel energie nodig is om dieren te fokken. Eatsa schreeuwt dat niet van de daken - nergens duikt het woord 'vegetarisch' of 'gezond' op in het menu - in de hoop ook de minder bewuste consument te bereiken.

De Hummus Bowl en Burrito Bowl zouden zo lekker moeten zijn, dat de vleesliefhebber ongemerkt duurzaam eet. ,,Als we kunnen zorgen dat die mensen massaal quinoa willen, nemen we vraag weg bij de vleesmarkt, en de mais en het graan dat als veevoer dient", zegt Friedberg. Dat kan het verschil maken voor de planeet, hoopt hij. Hij kocht zelf een Canadese quinoateler.

Alleen tussen de beeldschermen

In elke Eatsa staat één medewerker in een rode trui, die af en toe de vloer veegt en vragen beantwoordt. Of het eten wel glutenvrij is. Waarom de kaartlezer niet werkt. Er ging iets mis, krijg ik mijn geld terug? Genesis heet ze hier in New York, en ze lacht instemmend als haar gevraagd wordt of ze niet wat eenzaam is. Halverwege de middag, als de lunchpauzes voorbij zijn en de meeste klanten weer werken, staat ze moederziel alleen tussen de beeldschermen.

Mysterie

Ze heeft verborgen collega's, in de keuken. Daar wordt het eten vooralsnog door mensenhanden bereid. Zowel Eatsa's hoofdkantoor als medewerkers op de vloer laten niets los over wat er achter de schermen gebeurt en hoeveel mensen er werken. Hoe je maaltijd in het kastje belandt, blijft een mysterie: de deur wordt donker zodra iemand aan de achterkant een kom klaarzet.

Concurrentie

Dankzij een flinke besparing op arbeidskosten kan Eatsa de concurrentie aan met het goedkope vulvoedsel van ketens als McDonald's en Taco Bell. Verantwoord is nu eens niet duur: alle bowls kosten 6 dollar en 95 cent - iets minder dan 6 euro. Daar kun je in New York nog geen biertje voor drinken, en al helemaal geen boodschappen voor doen. Bovendien staat je maaltijd - de smartphonestopwatch liegt niet - 1 minuut en 7 seconden na het afrekenen klaar.

Idioot snel

,,We werken steeds langer, zelfs thuis ben je via technologie nog verbonden met je baas. Zo verliezen we tijd om te eten", constateert Eve Turow Paul, auteur van Generatie Yum over de eetcultuur van millennials. Eatsa, alleen open op doordeweekse dagen, richt zich op die drukbezette kantoorklerk. Turow Paul: ,,In de voedselindustrie is veel te doen over de opkomst van snacken onder jonge mensen. Dat komt omdat ze geen tijd hebben om een echte maaltijd te eten. Eatsa is idioot snel, betaalbaar en je kunt zelf bepalen wat je eet."

Naargeestig

Is dat genoeg om voor lief te nemen dat zo'n Eatsa-restaurant een tikje naargeestig is, zo zonder begroeting en met al die schermen? De oprichters doen hun best menselijke communicatie te simuleren, door klanten virtueel bij hun voornaam aan te spreken. Maar er mist toch iets, vindt eetexpert Turow Paul. ,,Mensen voelen zich eenzamer dan ooit. We willen menselijke interactie. Daarin faalt Eatsa voor 100 procent."

Onvermijdelijk

Toch gaat het 'mensvrije restaurant' navolging krijgen, verwacht Martin Ford, software-ontwikkelaar en auteur van Rise of the Robots. Niet in restaurants waar je voor de gezelligheid gaat eten, maar wel in de fastfoodsector. ,,De technologie is zo goed geworden, dat het onvermijdelijk is." Momentum Machines, een producent van hamburger bakkende robots in Californië, is al van plan een restaurant te openen.

Banen

Nieuw is automatisering in de horeca niet: zie de Febo-automatiek. Onder meer McDonald's laat klanten hun bestelling via een touchscreen doorgeven, en het Amerikaanse CaliBurger heeft al langer een robot om het vlees te draaien. Maar zover als bij Eatsa ging het nog niet. Zo kan Eatsa met één aanspreekbare medewerker 600 tot 700 klanten per uur aan - meer dan 10 per minuut.

Automatiseren

Het grote nadeel: het kan de samenleving veel banen kosten. Consultants van McKinsey & Company schatten begin dit jaar dat in potentie maar liefst 73 procent van de activiteiten in de horeca kan worden geautomatiseerd. Tot op heden is het juist een grote werkgever. Ford: ,,Amerika kent op dit moment weinig werkloosheid, maar de nieuwe banen die we creëren zijn vooral lagelonenbanen in de dienstensector, in fastfood en retail. Als die verdwijnen, hebben we een groot probleem."