'Over 5 jaar moet de helft van de werknemers in de ict bestaan uit vrouwen'

De term ‘techionista’ hoorde Vivianne Bendermacher voor het eerst op techconferentie South by Southwest (SXSW) in Texas. "Daar stond een vrouw een handtas te presenteren waarin je je tablet automatisch kon opladen. Geen clunky ding, maar een prachtige tas. ‘Want wij techionista’s houden van óók van mooie dingen,’ zei ze. Ik heb ter plekke de domeinnaam Techionista.com geclaimd." De website, waarop wordt geblogd over technologie, bestaat nu drie jaar.

Tamira van Roeyen is vorig jaar aangetreden als medeoprichter en nu organiseert Techionista workshops en evenementen voor de community, die uit negenhonderd vrouwen bestaat. Alles met hetzelfde doel: meer vrouwen inspireren ‘iets’ met technologie te gaan doen.

Topondernemer Janneke Niessen zei eens in een interview: ‘Meisjes hebben geen interesse in technologie, maar ze willen wel allemaal bij Instagram werken.’

Vivianne Bendermacher (VB): "Dat klopt, helaas. En het is gek: Nederland is een van de slechtst scorende landen in Europa, als je kijkt naar het aantal vrouwen in de techsector. Dat heeft te maken met hardnekkige stereotypes die hier gelden: meisjes leren al jong dat technologie iets voor jongens is. Dus kiezen ze vervolgens geen school - profiel met bètavakken. En gaan ze daarna ook geen technische studie doen."

Tamira van Roeyen (TR): "Microsoft kwam laatst met een onderzoek waarvoor elfduizend Europese meisjes waren geïnterviewd over technologie. De conclusie: meisjes hebben het idee dat technologie saai, niet creatief, en niet communicatief is. Dat beeld houden ze als ze volwassen zijn. We horen vaak van vrouwen: ‘Ik heb niks met technologie.’ Come on.Iedereen heeft iets met technologie, je realiseert je dat alleen niet."

VB: “Meisjes onderschatten vaak hoe goed ze zijn in exacte vakken, terwijl jongens die onzekerheid minder hebben. Blijkbaar ontstaat die kloof al heel jong."

Techionista richt zich specifiek op vrouwen. Houd je die kloof dan niet juist in stand?

VB: "Het kan niet anders, anders komen die vrouwen niet. Je ziet hetzelfde bij techevenementen. Vaak lopen daar drie vrouwen rond, de rest is man. Dat voelt niet prettig. Wij hopen met Techionista uiteindelijk genoeg vrouwen te inspireren om die balans recht te trekken. Dan zijn die aparte clubjes niet meer nodig."

Jullie werkten allebei in de tijdschriftensector. Hoe is Techionista ontstaan?

VB: "Techionista.com begon als een soort experiment. Ik was tot 2014 hoofdredacteur van het populairwetenschappelijk tijdschrift Kijk en voor onze website gebruikten we software van WordPress. Werkte prima, maar voor elke aanpassing moest ik naar de IT-afdeling. En daar werden mijn verzoekjes vaak afgedaan als te veel werk of te duur. Toen besloot ik: als ik zelf leer werken met WordPress, ben ik beter onderlegd om zo’n discussie aan te gaan. Binnen een weekend had ik een eigen een website gemaakt, de basis voor Techionista.com. Vervolgens heb ik me toegelegd op het echte werk: leren programmeren."

Zouden alle vrouwen moeten leren programmeren?

TR: "Het is voor alle vrouwen goed om wat basiskennis te hebben. En iedereen kan het leren. Bij Techionista hebben we verschillende programmeerworkshops georganiseerd en iedere deelnemer kon aan het eind van de dag een webpage maken. Ook de dame van 62."

VB: "Nu doen we in de workshops meer dan programmeren. We merkten dat vrouwen in technologie juist ook behoefte hebben aan soft skills: manieren om bijvoorbeeld hun successen beter te claimen in een wereld die overwegend mannelijk is. We hebben nu ook workshops personal branding en visual storytelling."

TR: "Daarnaast hebben we in samenwerking met SAS, een softwarebedrijf, drie vrouwen een gratis opleiding tot datawetenschapper kunnen aanbieden. Een van hen heeft al een baan."

Dus jullie zijn ook een recruitmentbureau.

TR: "Jazeker, maar niet zoals je recruitment kent. We zorgen dat vrouwen met de juiste skills de arbeidsmarkt betreden; daartoe leiden wij hen op. Dat is niet ons enige doel. Het gaat ons erom dat we vrouwen empoweren via technologie, op welke manier dan ook. Misschien blijft het bij zo’n eendaagse workshop programmeren, maar kan ze daardoor wel haar dochter inspireren om voor een bètaprofiel te kiezen. Ook prima."

Het label ‘empowering’ wordt al snel ergens opgeplakt: zelfs de nieuwe parfumlijn van Britney Spears zou vrouwen empoweren. Wat verstaan jullie eronder?

VB: "Empowerment is voor ons: de levens van deze vrouwen aantoonbaar verrijken. Dat kan zijn omdat ze bepaalde vaardigheden hebben geleerd of hun netwerk hebben uitgebreid – zolang ze maar sterker naar buiten gaan dan dat ze binnenkwamen."

Beschouwen jullie jezelf als feministen?

VB: "Zo zouden we onszelf niet direct omschrijven. Maar we willen wél meer vrouwen aan het werk zien in de techsector, zonder dat slachtoffers of boosdoeners worden aangewezen. En geen gezeur over hoe moeilijk werk te combineren is met een gezin. Niet lullen maar poetsen."

De realiteit is dat het probleem niet alleen bij vrouwen ligt. Zo verdienen ze nog altijd minder dan mannen.

VB: "Er moet ook wat veranderen op beleidsniveau, dat klopt. Maar ik denk dat je daarvoor eerst moet zorgen dat vrouwen niet langer in de minderheid zijn. We zien nu bijvoorbeeld ook vaak dat vrouwen die wel in de techsector gaan werken, na een paar jaar uitvallen, omdat ze zich niet op hun plek voelen in een mannelijke werkomgeving."

Waarom niet?

VB: "Bijvoorbeeld omdat de communicatie niet lekker loopt of omdat het een probleem is dat ze vier dagen willen werken als ze een kind krijgen."

Hoeveel Nederlandse vrouwen werken er over vijf jaar in de techsector, als het aan jullie ligt?

TR: "Dan zet ik hoog in: 45 tot 50 procent van de werknemers in de ICT moet dan vrouw zijn."

VB: "Dat is ook noodzakelijk, want volgens cijfers van het World Forum zullen er de komende vier jaar ruim zeven miljoen banen verdwijnen door technologische ontwikkelingen en robotisering."

TR: "En vrouwen zijn daar vooral de dupe van, omdat het veelal om administratieve functies gaat; een segment waarin vrouwen oververtegenwoordigd zijn. Waar voor vrouwen twintig banen verdwijnen, komt er één nieuwe terug. Bij mannen is die verhouding één op vier."

Jullie hadden voorheen allebei een vaste baan en zijn met Techionista gaan ondernemen. Een moeilijke keuze?

TR: "Ik heb sterk getwijfeld over het ondernemerschap. Ik werkte achttien jaar voor uitgever Sanoma, eerst als marketingmanager en later als digitaal strateeg. Dan zit je toch in een gouden kooi. Fijn salaris, mooie leaseauto, iedereen draagt je op handen. Van die luxe naar een startup is wel even slikken, maar het is een van de beste beslissingen die ik ooit heb gemaakt."

VB: "Ik twijfelde door een identiteitskwestie. Ik ben bijna mijn hele werkende leven hoofdredacteur geweest – eerst van Kijk en Know How, later van Viva – en was bang dat ik niet meer zou meetellen als ik dat op zou geven."

Dat viel mee: u bent regelmatig te zien in RTL Boulevard, schrijft columns voor Technisch Weekblad en spreekt op allerlei evenementen.

VB: "Ja, die angst bleek totaal ongegrond te zijn. Dat wil ik ook meegeven aan vrouwen die erover denken te gaan ondernemen: je bent niet je baan, je kunt doen wat je wilt."

Mag uw dochter dat ook, of moet ze later gedwongen naar de technische universiteit?

VB: "Natuurlijk mag ze zelf kiezen, maar technologie zal wel deel uitmaken van haar opvoeding als ze iets ouder is – ze is nu twee maanden. Leuke programmeerklasjes voor kinderen, connected speelgoed – ik heb er nu al zin in."