‘Ik ben er nog! En ik heb plannen’

Laura Maaskant (21) weet het: wij zien haar als de ‘bekendste terminaal patiënt’ van Nederland. “Maar in ‘terminaal’ zit een oordeel,” corrigeert ze gedecideerd. “Dat klinkt naar en negatief, het is verbonden aan ziekte en ongeluk. Ik ben dat niet", vertelt ze in een interview aan het Parool.

Haar levenshouding, haar besluit zich niet verderte laten behandelen en voor de kwaliteit en niet voor de lengte van leven te kiezen, plus haar gave het helder en licht te verwoorden – met verbazingwekkende nuchterheid – staan ver af van alles wat negatief is. “En iedereen is terminaal. Jij krijgt er alleen langer de tijd voor dan ik.”

Maaskant schreef het boek Leef! (2014) over haar leven met een zeldzame, agressieve vorm van kanker. Ze was te zien in de serie Kijken in de ziel van Coen Verbraak. Nu volgt ook een theaterversie van Leef!.

Ze was vijftien toen bij haar een tumor ter grootte van een vuist werd geconstateerd die richting haar luchtpijp groeide. Ze was zestien toen ze na een zware operatie en chemokuren weer aan een toekomst kon denken, en negentien toen ze hoorde dat er uitzaaiingen in haar longen zitten en dat die toekomst kort zou zijn. Na de ontreddering besefte ze dat kort ook krachtig moest worden. Ze begon te schrijven.

“Dat was het dan, het is klaar, dacht ik toen het boek was gepubliceerd. Meer heb ik niet te zeggen. Maar we zijn anderhalf jaar verder. Alles van toen is doorleefd. Ik zag een try-out van Leef!, samen met mijn ouders en dacht: o ja, dat was tóen! Ik ben inmiddels twéé van die boeken. Ik ben blij dat de theatervoorstelling met mij is meegegroeid.”

Ze had, zegt ze, in die periode misschien te veel negatieve verwachtingen over de tijd van leven die ze had. “Onbewust. Want daar wilde en wil ik niet mee bezig zijn. Ik wil ook niet meer weten hoe het lichamelijk met me is gesteld. Ik snap dat mensen ernaar vragen, maar die informatie beperkt me.”

“Ik steek mijn kop niet in het zand, maar mijn boek heet niet voor niets Leef!. Dat doe ik. Als Laura, niet als ongeneeslijk ziek mens. En dat heeft me het laatste jaar ontzettend rijk gemaakt.”

“Toen ik het schreef, leefde ik in het nu, want er was geen toekomst. Daar stel je je leven dan op in. Maar ik ben er nog! En ik heb plannen. Er is meer onvoorwaardelijkheid in mijn leven gekomen. Als de plannen niet uitkomen of ik geen tijd meer heb ze te realiseren, heb ik toch veel plezier gehad ze te maken. Mijn leven zal dan kort zijn, maar wel compleet. Het gaat om wat je eruit haalt en wat je doet.”

Dat klinkt behoorlijk rationeel.“Dat is het niet. Ik geef woorden aan mijn gevoel en als dat rationeel klinkt, dan ligt dat aan jou. De standaard is dat een mens tachtig, negentig jaar wordt en dan noemen we dat compleet. Hoezo? Ik leef op mijn manier vol. Veel mensen denken dat ik de wereld en hun problemen niet belangrijk meer vind. Niet dus.”

“Er is heus verdriet en ik stop niets weg. Er zijn shitdagen, maar een shitdag is ook een dag. Verdriet en geluk zijn oneindig veel intenser geworden. Maar ik romantiseer het heus niet.”

Begrijpen mensen dat je je leven niet meer wilt rekken met allerlei medische behandelingen?

“Mijn familie heeft het vanaf het begin aan mij gelaten. Er was ook onbegrip, ook in mijn naaste omgeving. Maar dat kwam meestal voort uit angst, omdat ze me niet kwijt willen. En dan heb je de mensen die roepen: ‘Je moet vechten!’ Daar kan ik niets mee. Ik heb me ook nooit afgevraagd: waarom ik? Waarom een ander? Sterven in het harnas is blijkbaar oké, maar als je het doet zoals ik, stuit dat op verzet. Het zij zo.”

De voorstelling Leef! begint met een trouwfeest. Maar niet zoals wij dat kennen.“Het is geen verwijzing naar wat ik niet zal meemaken. Het is een feest rond trouw zijn aan jezelf. Het was vreemd en bijzonder naar mezelf te kijken en mijn eigen gedachten te horen. Hetraakte me ook, omdat ik ineens zag en hoorde hoe ik het ziekteproces heb ervaren. De chemokuren, alleen en zwijgend, met pijn in dat lichaam van me.”

Haar hond Tirza staat op en legt haar kop in haar schoot. Tijd om te gaan. Tirza is haar hulphond van KNGF Geleidehonden, maar hoeft nog niets anders te doen dan haarte vergezellen. “Ik had ook een buddy kunnen kiezen. Maar met Tirza hoef ik niet te praten. Daarom heb ik voor haar gekozen. Ze kan, als ik lichamelijk achteruitga, veel voor me doen. Als ik er niet meer ben, gaat ze naar mijn ouders.”

Bij het afscheid beantwoordt Maaskant een ‘Het ga je goed’ met: “Jazeker!”

Voorstelling Leef! gaat vanavond in de Utrechtse Stadsschouwburg in première. T/m mei in diverse theaters in het land.