Keihard werkend ten onder: José en Herman stoppen boerenbedrijf

Waar doen we het eigenlijk voor? Het is de gedachte die het boerenechtpaar José (34) en Herman (43) Bongen heeft gevloerd. Op het randje van 'fysiek in elkaar klappen', met 30.000 euro schuld en amper een gezinsleven, stoppen ze met melken. "De koek is op. Wij stoppen met onze boerderij."

De boerderij in het Achterhoekse Heelweg lijkt de idylle van het platteland. Kastanjebomen op het erf, kippen, koeien in de wei en kinderen die de ruimte hebben. Maar voor boer Herman, voor wie het boerenbestaan ooit de enige way of life was, bestaat die romantiek al lang niet meer.

Met werkweken van tachtig uur gaat hij richting een burn-out, terwijl de schulden nog steeds oplopen. Op iedere liter verkochte melk levert hij 20 cent in.

Boerin José deed haar relaas over het einde van het melkveebedrijf zaterdag op Facebook. Inmiddels is haar verhaal ruim 13.000 keer gedeeld en hebben honderden mensen, onder wie veel boerinnen, hun steun betuigd.

"De basis van ons besluit is heel simpel: een melkprijs van 25 cent en een kostprijs van 35 cent. Iemand met boerenverstand, wordt niet langer boer. Zo is het", zegt José.

Precies op het moment dat zij besluiten te stoppen, is de melkprijs, na drie jaar daling, een cent omhoog gegaan. "Ook 26 cent melkgeld betekent een verlies van 5.000 euro per maand."

Al het spaargeld is weg, al jaren huren ze geen personeel meer in om de kosten te drukken. "Ik begin mijn werkdag om 06:30 uur, ik ga eten om zes uur 's avonds en speel een half uur met de kinderen en ga gelijk met ze naar bed om later op de avond nog weer anderhalf uur te werken", zegt Herman. "En dat zes dagen in de week. Op zondag draai ik 7 uur. En waarvoor? Iedere dag dat ik werk houd ik minder over dan ik verdien. We hebben een prachtig bedrijf met 90 koeien en 50 hectare grond, maar al twee jaar draaien we op ons tandvlees."

Het echtpaar heeft twee jonge kinderen maar heeft geen tijd voor hen of voor andere sociale contacten. Het leven bestaat uit werken en slapen. "Mijn zoontje vroeg toen zijn vakantie begon of ik ook wel vakantie had. Nee, dat heb ik niet. Ik heb niet eens tijd om een middag te gaan zwemmen met hem. Dat doet pijn", zegt Herman, die fysieke klachten krijgt van het vele werken.

José vertelt over de honderden boerinnen die reageren op haar verhaal. Mensen die dagelijks twijfelen of ze wel door moeten gaan. "We zijn niet de eerste, maar zeker ook niet de laatste. Het aantal boeren dat is gestopt, valt misschien nog mee. Maar mensen weten niet wat ze anders moeten. Het is echt zorgelijk. Waar komt onze melk over 20 jaar vandaan? En hoeveel invloed hebben we dan nog op de manier waarop die wordt geproduceerd?"

Het boerenleven, de vrijheid en leven met de natuur is waar ze ooit van genoten. Maar 80 uur werken is geen vrijheid, vinden beiden. "Het is wat het is. We zijn niet failliet. We zijn niet ons huis uitgezet. Voor ons geldt: door nu te stoppen, juist nu onze schulden nog geen te diepe kraters vormen en we nog 'jong' zijn, hopen we voldoende over te houden om een mooie nieuwe toekomst te beginnen. Ik probeer voor ogen te houden hoe fijn het is straks weer tijd voor elkaar te hebben."

Hij gaat werk zoeken, zij denkt erover om haar kinderopvang uit te breiden. Het doet hen zichtbaar pijn dit bedrijf achter te moeten laten. "Ik heb een geweldige jeugd op de boerderij gehad. Ik had het mijn kinderen ook zo gegund om zo op te groeien. Het doet pijn om afscheid te moeten nemen van deze manier van leven", zegt Herman. José: "Dan kijk ik hoe onze koeien in de schemering naar buiten kuieren, een prachtige wei in. En dan huil ik."