Kleinere steden dupe van winkelfaillissementen

Maar liefst 111 gemeenten in Nederland kampen met een structureel overaanbod van winkelruimte, berekende onderzoeksbureau Dynamis. Vooral krimpgemeenten zijn de klos en daarnaast ook de kleine steden met een winkelaanbod dat van oudsher gericht was op de omliggende regio. Uiteenlopende steden als Bergen op Zoom, Schiedam en Almelo hebben een broek aan die steeds ruimer uitvalt.

Dynamis concludeert in het onderzoek Sprekende Cijfers dat veel 'probleemgemeenten' onvoldoende actie ondernemen tegen de leegstand. Opvallend, want volgens de onderzoekers onderkennen de gemeenten de urgentie van de problematiek wel degelijk.

HerijkingDynamis is een vastgoedadviesbureau voor bedrijfsmakelaars. De onderzoekers leggen de Nederlandse winkelmarkt elk jaar onder het vergrootglas om nieuwe ontwikkelingen bloot te leggen. Volgens Dynamis verkeert de winkelmarkt in een cruciale fase. Dat heeft te maken met de bevolkingskrimp in delen van het land en met de toenemende verkoop via internet. 'Er vindt een herijking plaats', concludeert Dynamis.

Failliete winkelketensHet recente faillissement van winkelketens als V&D, Macintosh (diverse schoenenwinkels), McGregor en Mitra lijkt desastreus uit te pakken voor de kwetsbare kleine steden, terwijl grote steden als Rotterdam, Den Haag en Utrecht, maar ook middelgrote steden als Breda en Leiden er betrekkelijk weinig hinder van ondervinden. Het gevolg is een pregnante scheefgroei tussen steden en regio's. Net zoals die ook in de woningmarkt is te zien. De centrumsteden winnen het ten koste van de periferie.

VerschillenIn de regio West-Brabant lijken de middelgrote steden het bijvoorbeeld af te leggen tegen het 'grote' Breda.

Het Canadese warenhuis Hudson's Bay kiest voor het lege V&D-pand in Breda en niet voor het pand in Bergen op Zoom.

Wethouder Patrick van der Velden van Bergen op Zoom: ,,Een grote winkelketen als Hudson's Bay kiest voor steden met een verzorgingsgebied van minimaal 100.000 mensen. Aan die voorwaarde voldoen wij nu eenmaal niet."

OnzinVan der Velden weerlegt de kritiek in het rapport van Dynamis. ,,Dat wij niet genoeg doen aan het probleem van de leegstand is complete onzin. Samen met Roosendaal werken we aan de vitaliteit van onze binnensteden. Er is een gemeenteraadsdiscussie geweest over de aanpak waarna we tot negen prioriteiten zijn gekomen. We hebben onderzoekbureaus ingeschakeld en doen mee met de landelijke retailagenda. In Bergen op Zoom is een retailacademie, waar jonge ondernemers scholing kunnen krijgen. En we passen het beleid zo aan, dat winkels omgebouwd kunnen worden tot woningen.''

Ook bij de gemeenten Roosendaal en Oosterhout vinden ze de kritiek van Dynamis te voorbarig. Er wordt volgens woordvoerders wel degelijk realistisch beleid gemaakt om winkelleegstand tegen te gaan. ,,We beseffen dat er in Oosterhout een overschot aan winkelruimte is. We werken momenteel aan een visie op de binnenstad en het kernwinkelgebied. Daar waar leegstand is en het mogelijk is, vormen we nu al winkels om tot woningen", aldus wethouder Marcel Willemsen.

Risico'sDynamis waarschuwt de grotere steden wel voor te veel optimisme. Volgens het bureau is de gemiddelde leegstand daar toch nog 8,4 procent. De onderlinge verschillen zijn groot. Steden die groeien en een toenemend aantal toeristen over de vloer krijgen, hoeven zich geen grote zorgen te maken. Naarmate de bevolking verjongt door de instroom van studenten nemen de risico's weer toe, omdat zij eerder geneigd zijn te kopen via internet.

Breda, de negende stad van het land, wordt door Dynamis gerekend tot de topwinkelsteden van Nederland. In Brabant doen ook Tilburg, Eindhoven, Den Bosch, Oss en Helmond het verhoudingsgewijs goed.

Landelijk gezien ligt het aantal vierkante meters detailhandel per inwoner volgens de onderzoekers van Dynamis op 1,85 vierkante meter, terwijl dit in Europa 1,02 vierkante meter bedraagt. Afschaling van de winkelruimte is zo bezien toch echt geen overbodige luxe.