125-jarig Bruynzeel doet niet meer aan handjeklap: ‘Vaste prijzen best spannend’

Met 1,9 miljoen vierkante meter spaanplaat per jaar als voornaamste grondstof, hikt ook keukenreus Bruynzeel tegen de wereldwijde materiaalschaarste aan. Zoals het wel vaker improviseren en innoveren was sinds de oprichting in 1897.

,,Mensen die in coronatijd niet op vakantie gingen, investeerden in hun woning. De vraag naar hout groeide gigantisch en joeg de prijzen omhoog. Spaanplaatfabrieken wíllen wel meer leveren, maar kúnnen gewoon niet”, vertelt Toine van Rooij, algemeen directeur van Bruynzeel Keukens, aan het AD. Dat bedrijf is onderdeel van DKG en zit met een jaaromzet van 250 miljoen euro in 2021 bij de top 6 in Europa.

Jaarlijks gaan er 800.000 Bruynzeel-kasten - omgerekend zo’n 100.000 keukens - de deur uit

Vanuit de 6 hectare omvattende productiehallen van de DKG Keukenfabriek in Bergen op Zoom gaan jaarlijks 800.000 kasten - omgerekend zo’n 100.000 keukens - de deur uit, naar particulieren en woningbouwers. ,,Een consument koopt soms wel twintig kastjes, aan een woningcorporatie leveren we er circa vijf per keuken”, zegt Van Rooij. ,,Vorig jaar zijn in heel Nederland 450.000 keukens verkocht, dus zowat een kwart komt van ons.”

,,Normaal leveren we een keuken in acht dagen, nu duurt het soms langer”, vertelt commercieel directeur Ron van den Berg. ,,Ook vanwege de beschikbaarheid van apparaten; van koelkast tot kookplaat. Zeker toen door de lockdown in China containers met chips en componenten in Sjanghai bleven staan, liep onze levertijd op.”

Opmerkelijke trend zette zich al voor corona in: op vacatures reageert veel horecapersoneel

Dus moest de klantenservice in overleg met de keukenkopers plannen aanpassen. ,,Soms wissel je van merk of type. Maar wil een klant toch echt die geïntegreerde afzuiging, dan regelen we een tijdelijke oplossing om te kunnen koken en wisselen later van apparaat. Maar het geeft veel extra werk”, aldus Van Rooij.

Opmerkelijke trend die zich al voor corona had ingezet: op vacatures reageert veel horecapersoneel. ,,Geen bewust beleid, dat ging vanzelf”, zegt Van den Berg. ,,De horeca is natuurlijk ook dienstverlenend. Die mensen zijn servicegericht en gewend goed te luisteren naar klanten. De rol van aankoopadviseur past hen meestal wel.”

Winkels van Middelburg en Bergen op Zoom tot Breda en Den Bosch

Bruynzeel spreekt bewust niet van verkopers. ,,Een wezenlijk verschil”, stelt Van Rooij. ,,Keukens koop je niet zo vaak in je leven, je doet er al gauw tien à vijftien jaar mee. Dus ben je als consument geen specialist, en is goed advies krijgen cruciaal. Je wil niet iets kopen dat achteraf toch niet naar je zin blijkt, maar waar je lang tegenaan zit te kijken of last van hebt.”

Het concern telt 27 winkels. Van Middelburg en Bergen op Zoom tot Breda en Den Bosch, van de Amsterdam Arena tot Barendrecht en van Alkmaar tot Heerlen. Daar worden keukens aan de man en/of vrouw gebracht. Want sinds industrieel vormgever Piet Zwart in 1937 zijn fameuze eerste functionele keuken ontwierp voor Bruynzeel, is de wereld grondig veranderd.

Oprichting en brand in Rotterdam

Op 1 augustus 1897 had Cornelis Bruynzeel in Rotterdam stoomtimmerfabriek De Arend opgericht om houten vloerdelen te maken, later ook schoolbanken. Na een brand in 1919 volgde herbouw, én verrees er in Zaandam een deurenfabriek. Het idee om keukens te maken ontstond vanuit sociaal-economische ontwikkelingen. ,,Welgestelde gezinnen hadden vroeger dienstbodes, maar veel bedienden vonden beter betaald werk in fabrieken. Dus moest de vrouw des huizes, die daar amper notie van had, zelf de keuken in. Dat was vaak een kleine, donkere ruimte, ver weggestopt in de kelder of zo. En erg onhandig ingericht”, schetst Van den Berg.

Grafisch ontwerper Piet Zwart bedacht voor Bruynzeel een veel efficiëntere keuken, waar je alles bij de hand hebt. ,,Typisch voor dat eerste model uit 1937 waren glazen voorraadbakjes boven het aanrecht. En een plank die je uit kon trekken om brood op te snijden, of om op te strijken.”

Vrouw kan haar arbeid zonder overbodige inspanning in de keuken verrichten

Zwart baseerde zich op een grondige analyse van wat Bruynzeel nu nog het ‘keukenvraagstuk’ noemt. De conclusie luidde dat de keuken zo moet zijn ingericht ‘dat de vrouw haar arbeid zonder overbodige inspanning kan verrichten’. Oftewel: ‘De droom van iedere huisvrouw’.

,,Duidelijk slogans naar de tijdgeest van toen”, lacht Van den Berg. ,,Later zijn mannen steeds vaker in de keuken gaan staan”, voegt Van Rooij toe. ,,Voor het dagelijks eten en voor de lol. Hoeveel clubjes zijn er niet van vrienden die samen koken?”

'Ben je rechtshandig, dan doe je met links de koelkast open'

Net zo essentieel als gemak en plezier vonden Bruynzeel en Zwart machinale serieproductie om de keukens betaalbaar te houden. Die principes gelden anno 2022 nog. Van Rooij: ,,Al zijn keukens nu groter dan vroeger, met meer apparatuur en soms kookeilanden.”

Volgens Van den Berg wordt over elk aspect nagedacht. ,,Ben je rechtshandig, dan doe je met links de koelkast open. Mensen zijn ook langer dan vroeger. En het materiaal varieert nu enorm, op ieders situatie afgestemd. Een lakkeuken is prachtig, maar als je kind er met de skelter tegenaan botst, kun je beter melamine nemen.”

Rond Zaandam was personeel schaars, in Brabant was de arbeidsmarkt gunstiger

Zo reuze was de keuze nog niet toen Bruynzeel eind jaren zestig voor de productie van keukens (en potloden) in Bergen op Zoom neerstreek. ,,Rond Zaandam was personeel schaars, in Brabant was de arbeidsmarkt gunstiger”, licht Van den Berg toe. In de hoogtijdagen had het concern door het hele land 10.000 mensen in dienst en eigen houtplantages in Suriname.

Toch ging Bruynzeel in 1982 failliet. ,,Door de economische crisis en omdat we in onszelf waren gekeerd, niet zo gelet hadden op de markt”, verklaart Van den Berg. Onderdelen werden verkocht, Bruynzeel Keukens maakte een doorstart. In het logo staat nog steeds een arend, verwijzend naar de eerste fabriek in 1897. ,,Maar nu met zijn snavel de andere kant op”, aldus Van Rooij.

CO2-neutrale productie van Bruynzeel

In 2010 werd Keller Keukens uit Roosendaal overgenomen en in 2015 is voor 30 à 35 miljoen geïnvesteerd in de hypermoderne fabriek in Bergen op Zoom, waar door 400 medewerkers nu CO2-neutraal geproduceerd wordt onder een dak met 7500 zonnepanelen. Daarnaast verrijst een hoofdkantoor met 300 werkplekken dat in oktober klaar is. In 2023 zijn ook alle 27 winkels in Nederland ingericht volgens een nieuw concept.

,,Die in Bergen op Zoom was in 2019 de eerste. Nieuw elan was nodig”, erkent Van den Berg. ,,We stonden bekend om kwaliteit en degelijkheid, maar dat ligt ook dicht bij ‘saai’. Het mocht wel wat hipper, meer de beleving van een woonwinkel dan een keukenzaak. En digitaler: in onze winkels hangen nu schermen waar klanten mede hun eigen keuken kunnen ontwerpen.”

Gestopt met kortingen voor klanten

De prijs per artikel staat er precies bij. ,,We zijn gestopt met kortingen”, zegt Van Rooij. ,,Want hoe ging dat? Klanten stelden hun keuken samen, iedereen tevreden en we waren vrienden. Maar de prijsonderhandelingen hingen er als het zwaard van Damocles boven.”

,,Soms schrok een koper van het eindbedrag, dan ben je geen vrienden meer. Eerst was het best spannend om met vaste prijzen te werken, nu is ons personeel puur bezig met de beste keuken te ontwerpen voor de klant, niet met piekeren over hoe je die klant over de streep kunt trekken.” Uit de DKG-fabriek komen zowel Bruynzeel-, Keller- als private label-keukens. ,,Waarom IKEA kiezen als je voor hetzelfde geld een echte Bruynzeel-merkkeuken hebt”, stelt Van den Berg. ,,Bij ons hoef je niet zelf aan de gang met een handleiding. Wij assembleren alle kasten en leveren ze kant-en-klaar af.

Ook op zakelijke markt actief met Roompot en Landal

Bruynzeel is sinds de jaren zestig ook op de zakelijke markt actief. ,,Je vindt onze keukens in koopwoningprojecten, op vakantieparken van Roompot of Landal, maar ook bij nieuwbouw of renovatie voor woningcorporaties. Voor Stadlander in West-Brabant zijn we zowat de hofleverancier”, zegt Van den Berg.

De toekomst laat zich lastig voorspellen voor de 125-jarige jubilaris. ,,We hopen een graantje mee te pikken als de woningbouw in Nederland op gang komt”, zegt Van Rooij. Waarbij het keukenvraagstuk zich richt op de doelgroepen van deze tijd. Bouw je voor een gezin of voor een starter, student, single of senior?

Gebleven bij Bruynzeel, is de ingetogenheid. ,,We vieren onze mijlpaal niet uitbundig, zonder grote festiviteiten, maar sponsoren nu wel JazzBoZ.” Nog een blijvertje, naast de moderne keukens in de winkel, een retromodel van Piet Zwart uit 1937, in het varengroen. ,,Gekozen door toenmalig directeur Cees Bruynzeel omdat -ie voor zijn vrouw, toen ze elkaar net kenden, een zomerjurk in die kleur had gekocht.”