'Natuur kost geld'

Meer dan twee eeuwen al waakt de familie De Beaufort over landgoed Den Treek-Henschoten. Onlangs sloten de nazaten een nieuwe overeenkomst over het Henschotermeer. ,,Het beheer van 2200 hectare bos en heide kost een lieve duit. Daar moeten wel inkomsten tegenover staan,'' zegt Fleur de Beaufort, zevende generatie in de familievennootschap.

Werken voor geldJonkvrouw Fleur de Beaufort heet ze voluit. Het predikaat - een titel is het niet - heeft ze geërfd via haar vader. Ze zal zich er niet mee voorstellen. Fleur is vooral Fleur, een 36-jarige historica die haar brood verdient als onderzoeker bij de TeldersStichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD. En om dat andere misverstand ook maar meteen uit de weg te ruimen: de huidige generaties De Beaufort bulken niet van de centen en dienen gewoon te werken voor hun geld. De tijd dat de familie kon leven van de pachtopbrengst dateert van een eeuw of langer terug.

Pot goudZe kan er hartelijk om lachen. ,,Ik weet dat de buitenwacht er zo tegenaan kijkt. Maar ik moet ze toch uit de droom helpen. We zitten met ons landgoed niet op een pot met goud. Den Treek- Henschoten is niet te koop. Wij passen erop voor volgende generaties en het is de opdracht van onze voorouders dat zo goed mogelijk te doen. Zo staat het in de statuten en die zijn leidend.''

AandeelhoudersDe vennootschap Den Treek-Henschoten telt 540 aandeelhouders die direct of indirect allemaal tot de familie behoren. Kun je uitleggen hoe dat werkt.

,,Graag zelfs. De structuur zegt namelijk alles over de grote betrokkenheid van de familie bij het landgoed. Het is een gezamenlijk bezit waar we als nazaten samen verantwoordelijk voor zijn. Er is geen profijtbeginsel - we hoeven er dus niet rijk van te worden - maar we moeten wel zorgen dat er voldoende geld binnenkomt voor het beheer. En als er dan nog iets overblijft voor de familieleden-aandeelhouders is dat mooi meegenomen.

HorecaIs dat ook de reden dat het nieuwe convenant over het Henschotermeer en omgeving meer ruimte laat voor horeca en commerciële recreatie?

,,In zekere zin wel, ja. Omdat het recreatieschap in 2018 wordt opgeheven, gaan we op zoek naar een nieuwe huurder voor de plas. De toekomstige exploitant moet voldoende activiteiten kunnen ontplooien, anders is het voor een ondernemer niet interessant en levert het voor ons onvoldoende op om de totale recreatie blijvend te kunnen faciliteren. In die zin grijpt het dus in elkaar.

YMCADe YMCA verhuist van zijn vertrouwde stek in Den Treek naar een bos bij het Henschotermeer. Heeft dat er ook mee te maken? En hoe zit het met de speeltuin en uitspanning bij de Pyramide van Austerlitz?

,,De vennootschap heeft besloten tot een scherpere scheiding tussen intensieve recreatie en natuurontwikkeling met extensieve recreatie. Het eerste wordt geconcentreerd op Henschoten, het tweede op Den Treek. Dat is ook de reden dat voor de YMCA, na tachtig jaar, een andere plaats wordt gezocht. Wij zullen het bestaande gebouw na afloop van het contract terug moeten kopen, die investering is de natuur op die plek ons waard. Wat wij gaan doen met het complex is nog niet bekend. Geen sloop in elk geval. En een nieuwe bestemming mag de natuur niet in de weg zitten. De speeltuin en de Pyramide van Austerlitz maakten geen deel uit van de overeenkomst.''

Bodemloze putKan het nog wel, anno 2016, een enorm landgoed beheren in familieverband?

,,Het is geen sinecure. We slagen er in door zorgvuldig te beheren en zuinig te zijn. Er wordt hier geen euro over de balk gesmeten. Het is een geluk bij een ongeluk, dat we Huize Den Treek niet meer in eigendom hebben. Zo'n monumentaal gebouw is een bodemloze put qua onderhoud. Op veel landgoederen is het de molensteen om de nek van de eigenaren. Dat probleem hebben wij niet, al is het van de andere kant jammer dat er nu hekken omheen staan en het huis waar onze stamvader Willem Hendrik de Beaufort ooit woonde niet meer bij het landgoed hoort.

,,Aan de inkomstenkant moeten we het vooral hebben van de erfpacht. Boeren en andere bewoners op Den Treek-Henschoten betalen voor het gebruik van de grond en de opstallen. Ook de bosbouw levert het nodige op.

,,Het is een dilemma voor veel familielandgoederen. Je wilt het fietsen en wandelen door de natuur gratis houden, maar tegelijkertijd kost het onderhoud en faciliteren van recreatie veel geld. Zo heeft de vennootschap vier medewerkers in loondienst voor beheer en toezicht.''

TraditieDe Treeker eik, waar jullie familiestichting naar is vernoemd, staat binnen de hekken van het landhuis. Wordt de omvang van de boom nog elk jaar gemeten, zoals de traditie voorschrijft?

,,We doen het nu om de vijf jaar, maar het ritueel is onveranderd. Een groep familieleden gaat met een inmiddels antiek meetlint op pad om de dikte van de stam op te meten. De Treeker eik werd geplant in 1754. Bij de laatste meting had ze een omvang van 4 meter en 1 centimeter. Een paar jaar terug hebben we op ons grondgebied bij de oude jachtkamer een nieuwe familie-eik geplant. De oude heeft niet het eeuwige leven tenslotte.''

De Beauforten gaven zelden tot nooit interviews. Er hing tot voor kort een zweem van mystiek om de familie en het landgoed. Nu komen er bordjes met een nieuw logo langs de paden, zijn er drukbezochte wandelingen door Den Treek en zitten we hier met de jonkvrouw.

,,Haha, daar is ze weer. Maar je hebt gelijk, er is sprake van een koerswijziging. Het publiek is altijd welkom geweest op ons landgoed en dat blijft ook zo. We willen de identiteit van het familielandgoed wel meer tonen, zodat we ook beter uit kunnen leggen wat er allemaal komt kijken bij het beheer. De drie eikenbladeren in ons nieuwe logo staan voor de verbinding van de samenleving, de vennootschap en de familie op het landgoed. We hebben er immers allemaal belang bij dat deze natuurparel in het hart van de provincie blijft voortbestaan.''