Neymar: zo zit de handige Qatar-deal van 550 miljoen in elkaar

Het is verleidelijk er domweg schande van te spreken, maar toch: onverklaarbaar is het nu ook weer niet. Topvoetbal is goud waard. Wie er nog iets van romantiek in wil zien, zou er een metafoor van de Nederlands/Zuid-Afrikaanse schrijver Simon Kuper bij kunnen pakken, uit 2013 in The Financial Times. Kuper vergeleek de markt van moderne topvoetballers destijds met kunsthandel.

Topspelers zijn als de oude meesters, ze zijn statussymbolen geworden voor de allerrijksten der aarde, zoals schilderijen dat al langer zijn. Miljardairs zoals Roman Abramovitsj (Chelsea) of de emir van Qatar kochten vroeger een Picasso of een Rembrandt. Tegenwoordig kopen ze ook een voetballer om mee te pronken, om elkaar de loef mee af te steken, om fictief aan de gevel van hun paleis te hangen.

Slimme constructie

Niet de voetbalclub Paris Saint-Germain heeft Neymar gekocht, dat heeft goedbeschouwd Tamim bin Hamad al-Thani gedaan, de onschatbaar rijke emir van Qatar en eigenaar van de Franse club. Om de UEFA-regels van 'Financial Fair Play' te omzeilen, is een slimme constructie bedacht: Neymar wordt boegbeeld van het WK 2022 in Qatar. Met het geld dat hij daarvoor krijgt, koopt hij eigenhandig de clausule af in zijn Barcelona-contract, vastgesteld op 222 miljoen euro. Zowel Spaanse als Franse media melden dat Neymar in Parijs 36 miljoen aan tekengeld krijgt, naast een vijfjarig contract met een recordsalaris van 60 miljoen bruto per jaar. Zo is met de deal een totaalbedrag van ruim 550 miljoen euro gemoeid.

Het zijn zulke krankzinnige bedragen, dat je als liefhebber niet goed weet of je erom moet lachen of huilen. Barcelona had de verkoopclausule nota bene juist opgesteld om kopers bij voorbaat weg te jagen: niemand kan een voetballer van 222 miljoen betalen, zo was de gedachte. Laat staan terugverdienen, en al helemaal niet wanneer de voetballer dat bedrag formeel gezien zélf moet betalen.

Maar het gaat toch echt gebeuren.

Wraak

De Catalaanse club had even buiten de Qatari gerekend, buiten hun rancune, buiten hun miljarden en buiten hun prestige-oorlogjes. Had Barcelona deze zomer maar geen afscheid moeten nemen van Qatar Airways als shirtsponsor, ten faveure van de Japanse computergigant Rakuten. De sjeiks zworen prompt wraak. Het koningstrio Messi-Suárez-Neymar moest en zou ontmanteld worden, en wat meehielp: Neymar had zelf ook wel tabak van zijn rol als adjunct achter Messi.

De deal is daarmee een boek op zichzelf. Neymar wordt niet voor 222 miljoen euro gekocht, omdat hij dat objectief gezien waard is (al komt dat bedrag nog enigszins in de buurt, waarover zo dadelijk meer).

Achter deze transfer schuilt machtspolitiek, wraak, list, bedrog, egotripperij en een ouderwets potje ver pissen. Om 'het schilderij' Neymar te kunnen kopen, was in Qatar alles geoorloofd. Bedoeld ook als signaal dat het oliestaatje nog altijd machtig is in het Midden-Oosten, ondanks de dalende olieprijzen, ondanks de diplomatieke crisis met zijn buurlanden.

Tekenend voorbeeld in het hele vuile steekspel: de sluwe truc die Neymar zijn aanstaande ex-werkgever FC Barcelona flikte. De Catalaanse club liet een loyaliteitsbonus opnemen bij de vader van Neymar, op een vrij heldere voorwaarde: diens zoon moest tot en met 31 juli 2017 onder contract staan bij Barcelona. De bonus voor papa Neymar zou in dat geval 23 miljoen euro bedragen.

Dus wat deed de familie Neymar? Wachten tot exact 1 augustus, alvorens zo snel mogelijk de afkooponderhandelingen in Nou Camp te starten. Het is zakkenvullen met een hoofdletter. Alle schaamte voorbij.

Duurste voetballers ooit

• Neymar (2017) Barcelona > PSG: 222 miljoen euro
• Paul Pogba (2016) Juventus > Man. United: 105 miljoen euro
• Gareth Bale (2013) Tottenham > Real Madrid: 100 miljoen euro
• Cristiano Ronaldo (2009) Man. United > Real Madrid: 94 miljoen euro
• Gonzalo Higuaín (2016) Napoli > Juventus: 90 miljoen euro
• Neymar (2013) Santos > Barcelona: 88 miljoen euro
• Luis Suaréz (2014) Liverpool > Barcelona: 85 miljoen euro
• James Rodríguez (2014) AS Monaco > Real Madrid: 80 miljoen euro
• Ángel Di María (2014) Real Madrid > Man. United: 75 miljoen euro
• Kevin De Bruyne (2015) Wolfsburg > Man. City: 75 miljoen euro
• Zinédine Zidane (2001) Juventus > Real Madrid: 73 miljoen euro

Buitencategorie

Maar toch: het is te gemakkelijk er slechts foei en schande van te spreken. De transfer van Neymar is óók gewoon het gevolg van deze tijd, van een tijdperk waarin topvoetballers - de buitencategorie althans - zijn uitgegroeid tot internationale iconen met een waarde tot in alle uithoeken van de wereld, goed voor een miljardenpubliek. Voetbal is zó populair geworden, dat de sport een soort megaballon is geworden, en de vraag is of die ooit nog wel ontploft.

Want dat Neymar een bedrag van pakweg 150 à 175 miljoen euro waard is, valt zakelijk gezien nog wel uit te leggen. Cristiano Ronaldo kostte 94 miljoen euro, maar dat was in 2009, en de Portugees heeft dat bedrag inmiddels al lang en breed terugverdiend voor Real Madrid. (Gareth Bale, gekocht voor 100,7 miljoen, overigens nog niet.)

Goud waard

Reken maar na: Neymar kan de televisiewaarde van Paris Saint-Germain in één klap verveelvoudigen. De sponsordeal met Nike (nu goed voor zo'n 24 miljoen euro), wordt moeiteloos het dubbele of driedubbele waard. Tel daar stijgende recettes, reclamewaarde, vriendschappelijke galawedstrijden in Azië en Champions League-inkomsten bij op, en je komt al een heel eind.

Maar met die marktwaarde alleen ben je er in dit verhaal nog niet. Ruim 550 miljoen is niet slechts te verklaren door 'de wet van vraag en aanbod'. Het is meer 'wat de gek ervoor geeft' geworden. Topvoetbal is kunsthandel, politiek, status, emotie en showbizz tegelijk. Goud waard, kortom.

Neymar had niet eens de hoogste vertrekclausule bij Barcelona:

1. 1. Lionel Messi (300 miljoen euro)
2. 2. Neymar (222 miljoen)
3. 3. Luis Suárez, Andrés Iniesta, Sergio Busquets en Gerard Piqué (allen 200 miljoen)
4. 16. Jasper Cillessen (60 miljoen)