Niet meer naar Albert Heijn

Dat is desastreus voor de gewenste ontwikkelingen in de agrarische sector. In de afgelopen jaren hebben velen druk uitgeoefend op deze sector. Er moet meer aandacht zijn voor het welzijn van de varkens, kippen en kalveren. Meer ruimte voor varkens, minder gebruik van antibiotica in de pluimveesector, meer koeien in de wei. Meer aandacht ook voor het verminderen van schadelijke stoffen zoals fijnstof en endotoxinen. Minder mest en meer aandacht voor het landschap. Allemaal terechte eisen. Maar ze zijn niet gratis. Meer ruimte voor het vee vraagt investeringen. Grotere stallen, een betere klimaatbeheersing, luchtwassers, landschappelijke inpassing - het kost allemaal geld. Boeren zijn bereid om deze investeringen te plegen als ze weten dat ze deze terugverdienen met de verkoop van hun producten.

Dat terugverdienen gaat via de afnemers: de voedselverwerkende industrie of de retailsector, zoals Ahold. Ook deze sectoren staan onder druk om meer rekening te houden met maatschappelijke wensen. Geen kooi-eieren, maar scharreleieren en niet alleen in de winkelschappen, maar ook in de mayonaise. Deze eisen schuiven ze door naar de primaire producenten: de boeren. Maar het wrange is: dat doen ze zonder de boeren in staat te stellen om de noodzakelijke investeringen te plegen. Want in plaats van voor deze investeringen te betalen, dwingen ze de boeren om nog lagere prijzen te accepteren. Het gevolg laat zich raden. De agrarische sector kan en zal dan geen invulling kunnen geven aan de maatschappelijke eisen.

Moeten we het dan maar via wetgeving afdwingen, zoals staatssecretaris Van Dam nu voorstelt? Zijn voorstel wil een maximum stellen aan het aantal dieren in een regio. Dat kan een middel zijn, maar er zijn veel betere wegen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Betere stalsystemen en innovaties hebben veel meer effect dan zo'n bot instrument als de Wet dieraantallen. Deze wet blokkeert verbeteringen. De oude stallen blijven namelijk in gebruik, omdat er geen ruimte is voor nieuwe investeringen. Juist nieuwe stallen zorgen voor een betere luchtkwaliteit. Het Gelderse beleid wil oude stallen laten saneren ten gunste van nieuwe stallen. Maar dan moeten boeren die investeringen kunnen terugverdienen.

En dan komen we weer bij Ahold, dat goede sier maakt met schappen met biologische producten, maar boeren geen kans geeft om te investeren. In 2012 zag Ahold af van haar voornemens. Het wordt tijd dat we Ahold nu weer duidelijk maken dat het onverantwoord bezig is. Ik ga nu naar een andere supermarkt. Hopelijk keert Ahold op zijn schreden terug. Zodat ik mijn boodschappen weer bij mijn oude vertrouwde winkel kan doen.

Jan Jacob van Dijk (CDA) is gedeputeerde van Landbouw in Gelderland.