Niks romantiek van de zolderkamer

Bijna de helft van alle start-ups in Nederland is in Amsterdam gevestigd, vooral in verzamelgebouwen. Daarvoor moeten ze wel de binnenstad verlaten, aldus Het Parool.

Wie van het Weteringplantsoen naar de Munt fietst, komt langs oude bankgebouwen die tegenwoordig als verzamelplekken voor jonge bedrijfjes fungeren. Ze zitten bij elkaar in panden met namen als WeWork (Weteringschans), Spaces (Vijzelstraat) en The Startup Orgy (Reguliersdwarsstraat). En dat is alleen nog maar op deze route. Elders in de stad, onder meer in A Lab (Noord) en B.Amsterdam (Nieuw-West), huur je als start-up in dit soort verzamel-gebouwen een bureau met internetaansluiting voor zo'n 250 euro per maand.

Deze co-workspaces, waar Engels de voertaal is, bieden meer dan alleen een bureau: ze beloven een 'community'. Op de deur van WeWork staat: "Provides you with the workspace, community and services you need to make a life, not just a living." Dus niet alleen een kleurenprinter en een espressoapparaat, maar ook een netwerk en een vriendenkring. Zijn dergelijke werkruimtes voor start-ups wat de koffietent voor zzp'ers is en zitten startende ondernemers met baardjes aan houten tafels onder het mom van druk-druk-druk vooral cappuccino te drinken en gezellig te netwerken? Of wordt er écht gewerkt en is het juist van toegevoegde waarde dat veel start-ups een adres delen?

Werkomgeving én een thuisVolgens Oscar Kneppers (49), bedenker en eigenaar van startershulpbedrijf Rockstart, het laatste. Hij richtte zijn bedrijf in 2011 op, waarmee het al een van de oudere deelnemers in de start-upsector is. Rockstart huist aan de Herengracht, in het statige zeventiende-eeuwse pand De Zonnewijser. Op ruim tweeduizend vierkante meter kantoorruimte, verdeeld over zes verdiepingen, zitten zo'n vijftig start-ups, van eenpitters tot bedrijven die inmiddels veertig man in dienst hebben.

Kneppers: "Vijf jaar geleden begon ik op het Rokin, op een kamertje van 24 vierkante meter, alleen. Ik dacht dat ik eerst een jaartje moest uitvogelen wat ik precies ging doen." Hij kwam erachter dat deze ouderwetse benadering, maanden eenzaam aan een top secret businessplan sleutelen, de verkeerde was. "Ik geloof niet in de romantiek van de zolderkamer: je zit daar te ploeteren in je eentje en kunt je project bij niemand toetsen. Je moet je idee juist aan zo veel mogelijk mensen laten zien. Mensen stelen geen ideeën, dat is pure paranoia. Je hoeft niet eens een briljant idee te hebben, want die zijn er al genoeg. Je moet gewoon ergens beginnen."

Wat houdt je tegen?"Het is nog nooit zo makkelijk geweest een bedrijf te starten, dus wat houdt je tegen? Je hebt geen half miljoen euro nodig, maar een omgeving waarin je wordt uitgenodigd om met gelijken je kennis te delen, vragen te stellen, je open te stellen voor kritiek. Wij brengen twee dingen samen: een netwerk van mensen die ervaring hebben en toegang tot geldschieters. Als start-up ben je de eerste duizend dagen het kwetsbaarst. Je maakt dezelfde fouten als iedereen, maar in een gecontroleerde omgeving hoeven ze je niet fataal te worden."

Rockstart biedt beginnende ondernemers de mogelijkheid zich in te schrijven op een zogenoemde 'accelerator', een soort snelkookpan waarbij je als start-up 150 dagen extra aandacht en begeleiding krijgt, als je tot de tien uitverkorenen van de betreffende accelerator behoort, tenminste.

Gelukkig voor wie is uitgeloot zijn er meer van zulke programma's in de stad. Startupbootcamp bijvoorbeeld, dat er prat op gaat ruim driehonderd internationale start-ups (waarvan 61 in Amsterdam) aan geldschieters te hebben geholpen, voor een totaalbedrag van 118 miljoen euro. Het bedrijf zit in B.Amsterdam, een oud IBM-kantoor in Nieuw-West dat elf jaar leegstond en waarvan de vijftienduizend vierkante meter kantoorruimte is gevuld met start-ups en gevestigde bedrijven. Boven de ingang staat de wervende slogan 'relax - meet - work - create - think' en ook binnen doet het, met afgedankte meubels en de onmisbare koffiehoek, ongedwongen aan. Op de site legt Guus Meulendijks, een van de oprichters, uit: 'We zien B. niet als werkomgeving, maar als een thuis. Het is een stad in een stad, met een timmerman en supermarkt.'

The Startup OrgyLouaie El Rowidi, oprichter van de taxidienst Cabture en sinds mei 2014 in B.Amsterdam gevestigd, plukt de vruchten van de werkplek. "We zochten een betaalbare locatie op een inspirerende plek, die goed bereikbaar was. Oók met de auto, omdat taxichauffeurs ook bij ons langskomen. Ze kunnen hier gratis parkeren. Bij B. zitten ook bedrijven als IBM, Heineken en Red Bull. Als we adverteerders zoeken, kan ik dus zo bij ze binnenstappen; er heerst geen formele bedrijfscultuur. Het is kenmerkend voor de huidige generatie, die aan kruisbestuiving doet. Veel klanten shoppen hier rond om te kijken welke andere start-ups er zitten."

Ook houten meubels en een koffiehoek bij The Startup Orgy, dat met vijfhonderd vierkante meter in een oud ABN Amro-bankgebouw in de Reguliersdwarsstraat relatief klein is: er zitten tien start-ups. "Maar doordat we kleiner zijn, hebben we wel een sterkere community dan andere co-workspaces," stelt oprichter Joris van Laerhoven. "We hebben onszelf ook 'Orgy' genoemd omdat we hecht met elkaar wilden optrekken."

StartupDeltaThe Startup Orgy werd een jaar geleden geopend door Gerrit Zalm en Neelie Kroes, die sinds een jaar de ambassadeur is van StartupDelta, opgericht om Amsterdam een vaste plek in de top drie van beste Europese start-uplocaties te geven, naast Londen en Berlijn. Een goede ontwikkeling, vindt ook Kneppers: "StartupDelta heeft ervoor gezorgd dat we ons verhaal makkelijker kwijt kunnen bij partijen die eerder niet openstonden voor start-ups: grote bedrijven en overheden. Sinds Neelie met de vuist op tafel slaat, kom je makkelijker een groot bedrijf binnen. Ze zijn nieuwsgieriger en willen zelf ook iets leren."

Het ambitieuze plan van StartupDelta om van het voormalige marineterrein - 70.000 vierkante meter in totaal - op Kattenburg aan het Oosterdok een gigantische start-uplocatie te maken, laat echter nog even op zich wachten: het terrein doet de eerste helft van 2016 dienst als vergaderlocatie wanneer Nederland voorzitter is van de EU.

SchaarsteDat duurt te lang in het snel veranderende start-up-universum, waar ruimte schaars is, zelfs nu nog steeds zestien procent van de Amsterdamse kantoren leegstaat. Die leegstand zit vooral rond Sloterdijk en elders in Nieuw-West; in de binnenstad is bedrijfsruimte schaars. Dat ondervond ook Kneppers van Rockstart: "Ik ben al twee jaar vergeefs op zoek naar het drievoudige van wat we nu hebben. Ik ga niet buiten de Ring zitten, ik wil zelfs niet buiten de Singelgracht. B.Amsterdam is te gek, maar ik moet er niet aan denken daar op dinsdagochtend door de regen naartoe te moeten fietsen."

"Zeker nu de economie weer aantrekt, is vastgoed alleen niet meer te betalen. We concurreren met zessterrenhotelketens uit China en Amerika, die diepe zakken hebben en een lange adem. Dat hebben wij niet, maar we hebben wel een belangrijke groeifactor in Amsterdam. Dat moet worden gesteund, anders heb je straks alleen maar hotels in de stad."

Plek zat?