Als klein manneke stond André, vast in een korte broek, te kijken hoe zijn vader op een Heinkel scooter de straat uitreed om alleen op zomervakantie naar het zuiden te gaan. Zo’n zestig jaar geleden was het best raar dat moeder alleen met de drie kinderen achter bleef en de boekhandel en bibliotheek in Den Haag dreef. De enige communicatie bestond uit een ansichtkaart die met regelmaat op de deurmat viel van huize Van den Berg. De kleine André las de kaarten met grote belangstelling en als pa terugkwam dan moest hij alle verhalen vertellen. André luisterde ademloos. ,,Ik hing aan zijn lippen.” Het reisvirus is geplant en zal lichaam en geest nooit meer verlaten. ,,Onmisbaar om in de reiswereld te kunnen werken.”
Locatie met wauw-factor
,,Waar ik jou heen zal sturen voor een mooie reis?” André van den Berg (69) is dan al bijna twee uur aan het woord geweest om de wereld van de incentive reizen uit de doeken te doen. Met zijn net verkochte Xcentive aan GI Travel, onderdeel van De Reisspecialisten Groep, is hij een vooraanstaande speler in deze niche in de reiswereld. Dé grondlegger vindt hij te veel eer, maar hij heeft er zeker aan gebouwd. Ik heb hem de vraag gesteld voor een mooie reisbestemming, omdat Van den Berg bijna overal op de wereld is geweest en door goed naar de klant te luisteren en te kijken de juiste incentive reis in elkaar wist te zetten.
,,Puglia”, zegt hij, ,,past wel bij je. Ik las ineens regelmatig iets over Puglia en zag wat beelden. Dat kan weleens nieuwe bestemming voor onze klanten worden, dacht ik. Ben vorig jaar in Polignano a Mare gaan kijken. Het is één van de mooiste plaatsjes langs de Adriatische kust in Puglia. In de rotsen is een spectaculair restaurant uitgehouwen. Voor een incentive reis zorgt zo’n locatie voor de zo belangrijk wauw-factor.”
Geweldige reizen in het hoofd
Gedurende het interview loopt hij regelmatig weg om reisarchitectuurboeken en restaurantbijbels te tonen. ,,Om de reizen te ontwikkelen moet ik alles weten van die bestemming of locatie. Lezen, luisteren, kijken, uitknippen, mijn research gaat continue door. Zo ontstaan in mijn hoofd geweldige reizen. De klant verwacht van mij dat ik veel weet, de (unieke) plekken ken en dat ik uiteindelijk met goede ideeën kom.”
Bijzondere personeelsuitjes of incentive reizen voor relaties als waardering voor geleverde inspanningen en loyaliteit kan een effectieve impuls zijn voor een nog betere relatie, teamspirit of prestatie
André van den Berg, ondernemer
Bij Club Escolette leren organiseren
Gehuld in een T-shirt met daarop Cape Town – ,,Zuid-Afrika is met zijn wijnboerderijen en geweldig klimaat een belangrijke incentive bestemming.” – schetst de nog jongensachtig ogende van den Berg hoe hij samen met zijn inmiddels overleden vrouw Janny Mulder hun bedrijf Xcentive in Nederland groot heeft gemaakt.
Het is volgens hem in de vijftiger jaren van de vorige eeuw in Amerika ontstaan. Het duurde daarna zeker nog drie decennia voordat dit fenomeen om werknemers te belonen en te stimuleren in Nederland voet aan grond kreeg. Van den Berg kan daar smaakvol anekdotisch over vertellen. ,,In Amerika waren ze al zover dat extra geld maar een kort effect had. Met incentives als motivatiemiddel bouwen bedrijven aan loyale relaties met hun medewerkers en klanten. Bijzondere personeelsuitjes of incentive reizen voor relaties als waardering voor geleverde inspanningen en loyaliteit kan een effectieve impuls zijn voor een nog betere relatie, teamspirit of prestatie. Bijvoorbeeld accountmanagers in de automotive branche die door een campagne geprikkeld worden tot bovenmatige prestaties.”
Jeugdreizenorganisatie van Hotelplan
Het pad van Van den Berg om tot die incentive reizen te komen was lang en aan de twinkelingen in zijn ogen te zien een mooie tijd. De Hagenaar verliet op zijn achttiende abrupt de Economische School en trok daarna met veel lef en bravoure door Europa. Hij werkte langs de Spaanse kust als waterski-instructeur, en bracht de winters door in Kitzbühel op de pistes van de Hahnenkamm en achter de bar. Via een job bij de Franse toeristenorganisatie FTS aan de Côte d’Azur kwam hij uit bij Hotelplan. De jeugdreizenorganisatie van Hotelplan, Club Escolette, zocht reisleiders die Frans spraken. Met zichtbaar plezier organiseerde hij ook de jaarlijkse reünie van Club Escolette, meestal in de herfst. ,,Het waren enorme evenementen waar vijfduizend mensen op afkwamen. Jongeren konden elkaar nog eens ontmoeten, foto’s en verhalen uitwisselen en de volgende reis bespreken. Zelfs artiesten als de Golden Earring traden op. Daar heb ik het organiseren geleerd. Draaiboeken maken, feestconcepten ontwikkelen en de communicatie verzorgen. Deze ervaring kwam mij later uitstekend van pas bij het opzetten van incentive reizen.”
Club Escolette bracht hem nog meer goeds, zijn partner: ,,Tijdens een uitzending naar Athene leerde ik mijn vrouw Janny Mulder kennen, waarmee ik in 1995 Xcentive mee begon. Een goede zet, want ons bedrijf groeide uit tot één van de toonaangevende incentive bureaus in Nederland.”
Lees ook: Bakkie Media: reisbranche, toerisme - hoe nu verder?
Het belang van een goed zakennetwerk
De reden om met incentive reizen te beginnen was het feit dat Van den Berg zich minder afhankelijk wilde maken van alleen de reiswereld. Zijn vrouw was inmiddels voor zichzelf begonnen, en begeleidde bijvoorbeeld de artsenreizen van een internationale farmaceut. Hij werkte nog als marketeer bij Hotelplan, waar hij in de loop van de jaren veel leerde van de toenmalige ceo Frans van Steenis (Deze werd later coo van reisgigant TUI, partner bij Deloitte, ceo bij Kamer van Koophandel en ceo Staatsloterij, red.). ,,Het was een moderne, vooruitstrevende directeur, zeker op het vlak van marketing en communicatie. Hij vond het een goed idee dat ik met Janny een bureau ging opzetten en gunde ons als start in 1991 een paar projecten. Ons bedrijf ondersteunde de reiswereld op het vlak van marketing, sales en communicatie. Ik wilde na een poosje echter een breder perspectief en heel corporate Nederland bedienen om zo minder afhankelijk te zijn van alleen de reisindustrie. De opdrachten voor de farmaceut bracht ons op het idee om incentive reizen te gaan aanbieden.”
Vleesgeworden LinkedIn-netwerk
Van den Berg is het ‘vleesgeworden LinkedIn-netwerk’ van de reiswereld. Hij kent werkelijk iedereen. Om de stap te maken naar de incentive wereld viste hij uit dat netwerk zijn reclamerelatie Ton Giesbergen. Deze medeoprichter van reclamebureau TBWA\ in Nederland en ontwerper van het vrijheidssymbool 4 en 5 mei bedacht naam en huisstijl. ,,Het moest een intrigerende naam en beeldmerk worden. Dat werd Xcentive met een manifeste X. Ton ontwierp ook een waaier in de vorm van kofferlabels waarin al onze mooie projecten werden gepresenteerd en periodiek naar klanten en prospects werden gestuurd. Zo ontstond een verzamelwerk van inspirerende projecten en zorgde voor new business. De grootste zijn was niet onze ambitie, meer de beste en de meest onderscheidende.”
We worden tegenwoordig voor bijna 100 procent verantwoordelijk gehouden als er iets mis gaat. Ook als je er niets aan kunt doen, zoals bij de IJslandse aswolk en er al het vliegverkeer onmogelijk maakt
André van den Berg, ondernemer
Impactvolle incentive reizen
Zware jaren als die van de bankencrisis – ,,Onze business is behoorlijk conjunctuurgevoelig met een hoge stressfactor” - en vanwege privéomstandigheden, zijn vrouw overleed in 2011, deden Van den Berg besluiten zijn bureau te verkopen aan GI Travel. Ook hier speelt het netwerk van Van den Berg een grote rol. GI Travel, ook actief in incentive reizen, is onderdeel van De Reisspecialisten Groep. Deze groep werd in 2006 opgezet door René Klawer, die zijn reissporen verdiende door bij Neckermann, Arke en TUI Nederland te werken.
,,Het was belangrijk om ons bij een krachtige organisatie aan te sluiten. De financiële risico’s werden steeds groter, ondanks dat we goed zijn verzekerd. We worden tegenwoordig voor bijna 100 procent verantwoordelijk gehouden als er iets mis gaat. Ook als je er niets aan kunt doen, zoals bij de IJslandse aswolk en er al het vliegverkeer onmogelijk maakt.”
Bewezen tool
Nu Covid-19 door de wereld raast, betekent dat het definitieve einde van de incentive reizen? Van den Berg antwoordt resoluut met nee: ,,Het is een bewezen tool om mensen te kunnen inspireren en motiveren: om dankjewel te zeggen op een originele manier voor een excellente prestatie of bijvoorbeeld een jubileum op bijzondere wijze te vieren. Ik pleit er wel voor om maatschappelijke elementen toe te voegen. De nieuwe generatie medewerkers wil het verschil maken met impact, dus kan zo’n reis daar zeker aan bijdragen en het effect versterken. Ik werk parttime voor GI Travel en kan ook op dat vlak helpen met mijn ervaring. In 2007 heb ik het maatschappelijke motivatieconcept Impaction ontwikkeld. We waren echter toen te vroeg, maar nu groeit de behoefte aan maatschappelijke initiatieven en anticiperen wij met concepten op maat die raakvlakken hebben met het bedrijf van de klant.”
Lees ook: Coronacrisis? Reisondernemer achter Charlie’s Travels ziet vooral kansen
