Ondernemers kopen kerken in West-Brabant

Sneller dan de parochiebesturen en het bisdom Breda hadden verwacht, komen vijf leegstaande kerken in particuliere handen terecht. In de gemeente Steenbergen kocht ondernemer Hans van Trier eerst het katholieke kerkje in zijn geboortedorp De Heen en vervolgens wekten de vrijgekomen gebedshuizen in Welberg en Dinteloord zijn belangstelling.

In Standdaarbuiten doet Adrie Kuijstermans op 16 maart aan zijn plaatsgenoten uit de doeken wat hij van plan is met de lege kerk in het dorp. De oorspronkelijke toren, door oorlogsgeweld verwoest, moet terug, is alles wat hij tot dusverre kwijt wil. Ook Kuijstermans blijkt een 'kerkenverzamelaar': op een oor na is de transactie over de Stampersgatse kerk gevild.

Wat bezielt deze veertigers om deze bakens in het West-Brabantse polderlandschap op te kopen?

EmotieVan Trier, groothandelaar in aardappeltransportbanden, kocht de Heense kerk naar eigen zeggen louter uit emotie. Zelf nooit een overdreven kerkganger geweest, gunde hij de kleine dorpsgemeenschap een stilteplekje voor gebed en bezinning. Kerstmarkten, muziekrepetities en kleine concerten vinden er ook plaats. De Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming- kerk is weliswaar aan de eredienst onttrokken is, dorpsgenoten prijzen zich gelukkig dat het gebouw nog wel functioneel is.

Van Trier: "Vooraan in de kerkbanken zul je me niet gauw vinden, maar het kerkje is me te dierbaar om over te dragen aan lieden die er een casino, discotheek of asielzoekerscentrum van willen maken." Terughoudend is Van Trier over zijn plannen voor de andere twee kerken. Hij verkeert in de luxe positie dat er geen haast bij is. "Daar heb ik nu geen plannen mee. De bewoners weten dat ik beide kerken heb gekocht, dus hoeven ze daar niet meer over te speculeren. Het parochiebestuur heeft in De Heen gezien dat we de maatschappelijke functie vooropstellen."

Lege kerk kost geldDat bevestigt Adrie Hommel, binnen de Sint Annaparochie Steenbergen belast met de gebouwen. "In De Heen ging op korte tijd alles op slot: school, winkel en kerk. Al vele generaties woont de familie Van Trier in het dorp. Zij trokken zich de teloorgang erg aan en waren in staat daar wat aan te doen. Bij de onderhandelingen hebben we meteen de andere kerken in de etalage gezet. Elke dag een lege kerk kost de parochie geld: energiekosten, verzekering, klein onderhoud en de zorg om vandalisme tegen te gaan."

Van Triers bod op de kerken kwam dus als een geschenk uit de hemel. Over de verkoopprijs doen betrokken partijen geen mededelingen. Volgens de kadastrale gegevens is voor het gebouw in De Heen 180.000 euro betaald. Kuijstermans kreeg de Standdaarbuitense kerksleutel voor 120.000 euro. Kuijstermans was als kind al gefascineerd door beeldbepalende gebouwen. Hij voegde de daad bij het woord door eerst het oude suikerdepot en vervolgens de Johannes de Doperkerk op te kopen. Bij zijn verdere plannen legt hij zijn oor te luisteren bij de lokale werkgroep tot behoud van de kerk.

Eenmaal in contact met 'bouwmeester' Jan Bedaf van de Bernardusparochie kwam ook de drie jaar geleden 'aan de eredienst onttrokken' H. Martelaren van Gorcumkerk in Stampersgat ter tafel. "Als de hoeveelheid asbest op het kerkdak is te overzien, komen we wel tot overeenstemming", denkt Bedaf. Omdat de kerken eigendom van de parochiebesturen zijn, volstaat een machtiging van de econoom van het bisdom. "We kijken mee of het gebouw een waardige herbestemming krijg", zegt woordvoerster Daphne van Roosendaal. Hommel: "Een bordeel of housetempel kan dus niet. Da's vloeken in een lege kerk."