Papieren tas is het nieuwe plastic

Het is even wennen voor de winkeliers. Sinds 1 januari mogen ze hun klanten geen gratis plastic tasjes meer meegeven. "Je moet klanten soms een beetje opvoeden." In Het Parool vertellen ondernemers over de alternatieven.

Door een prijskaartje aan meegeeftassen in winkels te hangen, hoopt de overheid de uitdijende plasticberg een halt toe te roepen. Ondanks wat gebrom hier en daar, houdt het gros van de winkels zich aan de nieuwe regeling, zeggen partijen uit de retailbranche.

"De een is er wat sneller mee dan de ander, maar een groot percentage van onze achterban is op de hoogte van het verbod", zegt Paul te Grotenhuis van brancheorganisatie InRetail. "Wel is er nog veel onduidelijkheid over de geplastificeerde papieren tas." Waar die eerst wel gratis mochten worden weggegeven, moeten winkeliers daar nu toch geld voor vragen. "Daarom is het goed dat de overheid zich coulant opstelt wat de handhaving van de regeling betreft."

De Inspectie Leefomgeving en Transport controleert of winkeliers het verbod naleven. Voorlopig niet zelf, maar met een kliklijn waar consumenten winkels kunnen aangeven die plastic tasjes nog steeds gratis over de toonbank schuiven. Veranderen de retailers hun tasjesbeleid na een waarschuwingsbrief niet, dan wordt hun een dwangsom opgelegd. Over de hoogte ervan kan de inspectie niets zeggen, tot nu toe zijn er nog geen meldingen binnengekomen.

Papieren variantGeld vragen voor een plastic tasje of overstappen op de onbewerkt papieren variant, die nog wel gratis mag worden meegegeven? Volgens de Draagtassenstunter, een webwinkel onder de vlag van marktleider F&F Verpakkingen, kiezen hun klanten meestal voor de tweede optie. Winkeliers willen de consument niet verplichten een draagtas te kopen en bestellen nu papieren tassen. Bij een bestelling van 5000 budgettassen is de winkelier 32 euro duurder uit, dus is zo'n tas nog geen cent duurder dan de niet-afbreekbare variant.

Wil de retailer toch vasthouden aan de plastic tas, dan mag hij zelf bepalen hoeveel hij vraagt. Hoewel de richtlijn van de overheid 25 cent is, blijkt in de praktijk dat de gemiddelde prijs tussen de 5 à 10 cent ligt.

Vrijwel alleen de grote supermarkten, die al langer geld vroegen voor de draagtas, hanteren de richtprijs. Voor hen is de tas zelfs een stabiele bron van inkomsten: de supermarkten maken er tezamen jaarlijks 47 miljoen euro winst op, berekende KRO-programma De rekenkamer.

GedoeDe meeste leden van de Nederlandse Vereniging van Groothandelaren in Papier- en verpakkingsmaterialen (NVGP) vinden het verbod maar gedoe, zegt directeur Erna de Graaf. "Zij hebben hun klanten aangeraden geplastificeerde papieren tassen te bestellen. Nu mogen die ineens ook niet meer gratis worden weggegeven, een afgang." Symboolpolitiek, noemt ze de regeling. "Zwerfafval is het probleem, niet het plastic tasje. Bovendien: is het wel de taak van de winkelier om de consument op de plasticsoep te wijzen?"

C&A stapt over op papierKledingketen C&A verkoopt haar voorraad plastic tasjes voor 10 cent per stuk. De opbrengst gaat naar de Plastic Soup Foundation, die de strijd heeft aangebonden met het plastic in de oceaan. Als C&A binnenkort door haar plastic tassen heen is, stapt ze over op papier. De filiaalmanager in Amstelveen vindt dit logisch. Klanten reageren volgens haar veelal positief. "Je moet ze soms een beetje opvoeden: waar is dit goed voor. Of er nu veel minder plastic wordt gebruikt, durf ik niet te zeggen. Met een dikke winterjas loop je niet zo snel onder je arm de deur uit."

Snackbar-grillroom Iris blijft plastic tasjes gratis meegevenBij snackbar Iris in Amsterdam-Oost komen de patatzakken en kroketten nog gewoon in de dunne, plastic tasjes. Voor niks. Snackbareigenaar R. Salih (64) noemt dit 'onderdeel van de service'. "Het is hier heel rustig. Je ziet het, er is nu niemand. Mensen komen terug als je ze een beetje korting geeft. Een grote zak patat kost bij mij maar 1,40 euro. Nergens in de stad is het goedkoper. Bedragen rond ik vaak naar beneden af en geld voor een tasje hoef ik dus ook niet." Salih heeft nog niet nagedacht over papieren tassen. "Bestaat dat? Ik zal het eens vragen aan de groothandel. Misschien stap ik daar ooit op over."

Zeeman: 1 euro statiegeldZeeman was er vroeg bij met de ban op gratis tasjes. "Gaat het zo mee?" is volgens verkoopmanager Caroline van Turennout (46) al anderhalf jaar de standaardvraag van de caissières aan de toonbank. "Zo niet, dan geven we de klant twee opties: of ze kunnen voor 49 cent een 'big shopper' van gerecycled plastic kopen, of ze krijgen voor 1 euro statiegeld een opvouwbaar nylon tasje. Als de herbruikbare tas stuk gaat of vies wordt kan men die inruilen voor een nieuwe, of ze krijgen hun euro terug."

Bloemist Nancy Smit uit Amstelveen heeft nog steeds dezelfde plastic tasjes, alleen vraagt ze hier nu 5 cent voorNiet iedereen heeft hier begrip voor. "Sommige mensen vinden betalen voor een tasje ronduit belachelijk. Het lijkt alsof klanten het makkelijker van grote winkelketens dan van kleine ondernemers kunnen accepteren. En kledingverkopers kunnen er nog voor kiezen hun klanten een gratis papieren zak aan te bieden. Met bloemen wordt dat niks."

Kaasboer Jansen uit Amsterdam vraagt soms 5 cent, soms 10Verkoper Richard Jansen (44) heeft een kaaskraam op de Amsterdamse Dappermarkt. Hij vraagt 'soms vijf cent, soms tien' voor een doorzichtig plastic tasje. Waar dat precies van afhangt? "Tja, een beetje van de klant, of van het bedrag waarvoor iemand kaas koopt." De kopers reageren heel verschillend. "Als ik zeg dat een zakje tien cent kost, zeggen veel mensen: laat maar. Typisch Nederlands, hè. Maar als je het een beetje uitlegt, snappen ze het meestal wel. Dan zeg ik: het is voor de environment. Dan lopen ze met een big smile weg."