Nieuws Actueel
Philips: kleiner, maar nog altijd van groot belang
Een lampenmaker die uitgroeide tot consumentenreus en vervolgens tot gezondheidsgigant: als een slang die telkens zijn huid afwerpt, blijft Philips zichzelf heruitvinden. Veel kleiner dan vroeger, maar nog altijd belangrijk voor Nederland. Daarom wint het bedrijf de Kaascup, een initiatief van het AD.
Bijna honderdduizend Nederlanders verdienden begin jaren 70 een boterham voor hun gezin bij Philips. Nu zijn dat er nog maar 11.000. En wereldwijd is maar een vijfde over van de ruim 400.000 werknemers die het elektronicaconcern ooit had.
Buiten Eindhoven zullen een hoop Nederlanders niet eens meer weten waar Philips tegenwoordig zijn geld mee verdient. In elk geval niet meer met de gloeilampen die de onderneming ver buiten zijn bakermat groot hebben gemaakt (de lichttak is een jaar geleden als zelfstandig bedrijf naar de beurs gebracht). Ook niet met ooit baanbrekende uitvindingen als de audiocassette, cd of blue ray.
Andere Philipsinnovaties gingen op in nieuwe of bestaande bedrijven. Meest succesvolle voorbeeld is natuurlijk de nummer twee in onze Kaascup: de in 1984 afgesplitste chipmachinebouwer ASML. En vergeet NXP niet, de chipmaker waar een Amerikaanse concurrent een half jaar geleden nog 43 miljard euro voor neertelde. Philips had ooit een roemruchte platenmaatschappij en filmstudio, Polygram. Die ging eind jaren 90 op in Universal. It-dochter Origin vond onderdak bij Atos, en kaartenmaker Navteq bij Nokia.
Profiteren
Dat Philips minder banen biedt, past in de wereldwijde trend dat multinationals aan belang hebben ingeboet. Ook de werkgelegenheid bij giganten als Unilever en Shell is afgelopen decennia flink gedaald.
Lees ook: Hoe belangrijk zijn de grote bedrijven voor toeleverende mkb-bedrijven?
Philips verdient zijn geld tegenwoordig vooral met medische apparaten. Dankzij de vergrijzende bevolking verdiende het medische Philips 2.0 daar vorig jaar 17 miljard euro mee. Daar moet dit jaar zo'n 5 procent groei in zitten.
Daar profiteert de Nederlandse samenleving nog altijd behoorlijk van, toont de Kaascup aan. En ook dat is best verrassend. Want Philips is al lang niet meer het paternalistische bedrijf dat complete wijken bouwde voor zijn werknemers, hun kinderen kosteloos liet studeren en een eigen drogist (Etos!) oprichtte als tegenwicht voor lokale winkeliers die de prijzen na elke loonsverhoging van Philips onbeschaamd verhoogden.
Philips pompt nog altijd een hoop geld in onze maatschappij. En niet alleen als grote belastingbetaler en sponsor van de Philips Sport Vereniging (PSV). Het besteedt in Nederland 670 miljoen euro aan onderzoek. Dat is 40 procent van zijn wereldwijde onderzoeksbudget, benadrukt Hans de Jong, directeur van Philips Benelux. ,,Dat doen we niet voor niets. Nederland is nog altijd heel belangrijk voor Philips. Ook twee van onze wereldwijd grootste fabrieken staan hier.''
Tentakels
En dat zal zo blijven. Philips zal niet van de Eindhovense High Tech Campus naar Silicon Valley verkassen, zegt hij, ook al komt een derde van de omzet uit de VS. ,,Ontwikkeling is mensenwerk. Mensen bedenken dingen, niet machines. En mensen kun je niet zomaar naar een ander land verplaatsen. Wij hebben hier onze netwerken. Met de overheid, met de universiteiten, met onze toeleveranciers. Philips is met allerlei tentakels aan Nederland verbonden.''
De échte vernieuwing komt tegenwoordig echter niet meer uit de Philipslabs, stelt Marcel Metze, die verschillende boeken over het bedrijf schreef. ,,Fundamenteel onderzoek, waarmee Philips in het verleden de basis heeft gelegd voor de uitvinding van de computer en mobiele telefoon, heeft plaatsgemaakt voor toegepast onderzoek op medisch vlak. Een behoorlijke versmalling voor een bedrijf dat 30 jaar geleden nog op zoveel verschillende terreinen actief was.''
De Philipswatcher betwijfelt of het bedrijf in de toekomst nog eens een wereldveranderende uitvinding zal opleveren. Of een ASML. De Jong erkent dat Philips weinig meer doet aan fundamenteel onderzoek. ,,Dat ligt nu vooral bij de universiteiten.'' En wat betreft de conceptie van toekomstige ASML's en NXP's? ,,Die zijn nooit ons doel geweest. We leven nu in een andere tijd. We gaan meer andere vormen, meer samenwerkingen zien.''
Blijft overeind dat Philips vandaag vele malen groter had kunnen zijn, als het bedrijf zijn nakomelingen onder de vleugels van het concern had gehouden. Daar is niet voor gekozen, omdat het bedrijf daar een onbestuurbaar ingewikkeld conglomeraat van werd.
Kracht
De keerzijde? Een kleiner bedrijf is kwetsbaarder als overnameprooi. Is het denkbaar dat het bedrijf dat we - getuige de Kaascup - het meest mogen koesteren ooit in buitenlandse handen komt? De Beneluxdirecteur wil daar niet over speculeren. ,,Wij gaan uit van onze eigen kracht. We hebben een duidelijke focus, en willen blijven groeien. Daarom kijken we zelf ook uit naar overnames.''
Philips ziet zelf een andere bedreiging voor het bedrijf en voor Nederland: een tekort aan 'knappe koppen en gouden handjes'. ,,Het kan echt niet dat technische studies een studentenstop instellen. Dat is een bedreiging voor onze welvaart. Het is duurder voor mbo-scholen om studenten met technische apparaten te leren werken dan ze Engels te leren. Maar de maakindustrie is de sleutel voor het economische succes van Nederland.''
Wij gaan uit van onze eigen kracht. We hebben een duidelijke focus, en willen blijven groeien.
